تاثیرگذاری واکسن کرونای ایرانی اثبات شده است| توانایی بی‌بدیل دانشمندان ایرانی در «بیوتکنولوژی»

هادی نجف زاده؛ واکسن آنلاین: فاز اول تست بالینی واکسن کرونای ایرانی ساخته شده در بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) با موفقیت به پایان رسید و از روز بیست و پنجم اسفندماه ۱۳۹۹ دومین مرحله از کارآزمایی بالینی این واکسن آغاز شد.

این واکسن بر روی یکی از مطمئن ترین ساختارهای تولید واکسن در دنیا که همان ویروس غیرفعال است، ساخته شده است و طبق شواهد موجود در مرحله اول بالینی بیش از ۹۰ درصد موفقیت آمیز بوده است.

از جمله نکات مهمی که در ارتباط با واکسن کرونای ایرانی وجود دارد تاثیر قدرتمند آن بر ویروس جهش یافته کرونای انگلیسی است که سبب تحسین بسیاری از کارشناسان این حوزه شده است.

با توجه به اهمیت واکسیناسیون عمومی برای مقابله با ویروس کرونا گفت و گویی با مصطفی نوری زاده دانشیار گروه بیوتکنولوژی دارویی دانشگاه بولنت اجویت ترکیه ( Bulent Ecevit University ) انجام داده ایم که خواندن آن خالی از لطف نیست.

جناب آقای دکتر لطفا قدری درباره واکسن های کرونای موجود در دنیا توضیح دهید.
از میان واکسن هایی که در حال حاضر در دنیا وجود دارد ۴۲ عدد در فاز یک آزمایش بالینی، ۳۲ واکسن در فاز دو و ۲۲ واکسن نیز در فاز سه تست های بالینی قرار دارند.

در حال حاضر چند واکسن مورد استفاده مردم دنیا قرار گرفته است؟
در حال حاضر ۱۲ واکسن توسط مردم در سراسر دنیا در حال استفاده است که چهار مورد از این واکسن ها چینی، چهار تا آمریکایی، دو مورد از روسیه، یک مورد محصول مشترک سوئد و انگلستان و یک مورد هم از هندوستان است.

واکسن ایرانی در چه مرحله ای است؟
خوشبختانه واکسن ایرانی بنیاد برکت فاز یک تست های بالینی را با موفقیت (اثر گذاری ۹۰%) پشت سر گذاشته است و فاز دو و سه آن نیز خوشبختانه از بیست و پنجم اسفندماه ۹۹ در دو مرحله شروع شد؛ این واکسن بر روی پلتفرم «ویروس غیرفعال» ساخته شده است.

از مجموع واکسن هایی که در حال حاضر در دنیا مورد استفاده قرار گرفته شده است چند تعداد از این پلتفرم استفاده می کنند؟
از بین ۱۲ واکسن ذکر شده، چهار واکسن شامل سه واکسن چینی و یک واکسن هندی از پلتفرم ویروس غیرفعال استفاده می کنند.

طبق گفته مسئولان قرار است، واکسن هندی توسط ایران خریداری شود. درست است؟
انستیتو سرم هند بزرگترین تولیدکننده واکسن در جهان است و دارای سابقه خوبی در صنعت واکسن سازی است. برای واکسن هندی هنوز اطلاعاتی از آن در مجامع و مجله‌های علمی دنیا منتشر نشده است ولی گزارشی از فاز سه آن منتشر شده که نشان از ایمنی زایی بالای آن واکسن داشته است؛ در ضمن نخست وزیر هندوستان نیز این واکسن را تزریق کرده است.

با این اوصاف آیا شما خرید این واکسن را از هند تایید می کنید؟
این واکسن بر روی هزاران نفر تست شده است و به نظر من واکسنی که بر روی انسانهای زیادی تست شود بدون توجه به مارک و برند آن قابل استفاده برای بقیه مردم نیز هست. در کنار این باید دنبال واکسن های دیگر از کشور های دیگر هم بود.

اعتقاد دارم که هر واکسنی که فاز سه آن تمام شده و مجاز به استفاده آن در کشور باشیم را باید خریداری کنیم؛ در کنار این هم دانشمندان کشور عزیزمان در آینده ای نزدیک چندین نوع واکسن را تولید خواهند کرد.

طبق اظهارات و تحقیقات انجام شده  واکسن «بنیاد برکت» نتایج خوبی بر علیه نمونه جهش یافته ویروس «کرونای انگلیسی» داشته است که این یک خبر خوب برای اثربخشی این واکسن است

لطفا در مورد واکسن های تولید شده در داخل کشور توضیحاتی ارائه دهید.
در ایران چهار واکسن تولید و در مراحل تست بالینی است. اولین واکسن تولید شده توسط «بنیاد برکت» است که این واکسن در حال حاضر مرحله اول تست بالینی را با موفقیت پشت سرگذاشته است و وارد مرحله دوم و سوم تست های بالینی شده است.

طبق اظهارات و تحقیقات انجام شده این واکسن نتایج خوبی بر علیه نمونه جهش یافته ویروس «کرونای انگلیسی: داشته است که این یک خبر خوب برای اثربخشی این واکسن است.

دومین واکسن توسط انستیتو رازی ساخته شده و پروتئین محور است و در سه دُز تزریق می شود که این واکسن فعلا در مرحله اول تست های بالینی است.

سومین واکسن هم واکسن تولید شده توسط دانشمندان وزارت دفاع است که فاز یک انسانی را هم این واکسن آغاز کرده است.

چهارمین واکسن محصول مشترک ایران و کوباست که این واکسن در مرحله سوم تست های بالینی است و پروتئین محور بوده و قرار است در سومین مرحله از تست کارآزمایی بالینی به بیش از ۵۰هزار نفر تزریق شود.

نظر شما درباره واکسن ایرانی بنیاد برکت چیست؟
همانطور که من پیش از این گفتم هر واکسن فارغ از هرگونه برند و مارک که بر روی هزاران نفر تست شده باشد و اثربخشی آن به اثبات رسیده است، قابل استفاده برای دیگران هم هست.

واکسن ایرانی برکت خوشبختانه مراحل تحقیقاتی و تست حیوانی و فاز یک تست انسانی آن هم با موفقیت به پایان رسیده است و نتایج اعلام شده بسیار امید بخش بوده است.

این واکسن بر پلتفرم ویروس غیرفعال ساخته شده است و این همان پلتفرمی است که واکسن های ساخته شده بر این ساختار را ما از کودکی استفاده می کردیم (واکسن هایی نظیر سرخک و غیره)  و تجربه استفاده از این نوع واکسن ها را داشته ایم.

در حال کلی اگر بخواهیم مقایسه ای برای این واکسن ها انجام دهیم چگونه است؟
در مورد مقایسه واکسن ها این مقایسه زمانی اثر دارد که تمام واکسن های مورد تحقیق همزمان و با شرایط خاصی مورد مطالعه قرار گیرند و این شرایط در حال حاضر وجود ندارد.

سوالی که مطرح است چرا در ابتدای شیوع ویروس کرونا بسیاری از افراد برای ساخت واکسن ناامیدانه صحبت می کردند.
بله؛ متاسفانه ما فرصت های بسیاری را در ابتدای شیوع ویروس کرونا از دست دادیم؛از طرفی عده ای می گفتند که ساخت واکسن هفت سال طول می کشد؛ عده ای دیگر با استناد به اینکه بیماری مانند «ایدز» واکسن ندارد عقیده داشتند کرونا هم واکسن ندارد؛ عده ای دیگر برای خرید واکسن دنبال برند و مارک بودند و عده ای دیگر بدون توجه به توانایی و مهارت نخبگان و دانشمندان وطنی به دنبال ایده های غیر اثبات شده ای مثل ایمنی گله ای بودند که این تفکرات حاکم بر برخی از مسئولین و مدیران باعث شد متاسفانه بیش از شش ماه ایران از تولید واکسن عقب بیفتد در صورتیکه اگر از همان ابتدا ایمان و باور بر دانشمندان داخل کشور داشتیم و تحقیقات بر روی واکسن انجام میشد احتمالا در حال حاضر مشغول تولید صنعتی واکسن بودیم.

متاسفانه برخی از سومدیریت ها باعث فرصت سوزی زیادی برای مردم شد.

شما استفاده دیگر واکسن ها را تایید می کنید؟
من اعتقاد دارم که هر واکسنی استفاده کنیم به احتمال بسیار زیاد ما را از مرگ نجات می دهد پس نباید برای استفاده از واکسن توجهی به برند کنیم؛ واکسن هایی مثل آنچه در بنیاد برکت ساخته شده اند دیگر فبها چراکه این واکسن ها مبتنی بر سخت ترین پروتکل ها و استانداردهای سازمان غذا و داروی ایران ساخته شده است و به همین جهت مورد اطمینان است.

آیا شما به عنوان یک دانشمند ایرانی شاغل در دانشگاه های ترکیه که در زمینه واکسن هم تخصص و هم آگاهی کامل دارید به واکسن ایرانی اعتماد دارید؟
ببینید ایران در زمینه علم بیوتکنولوژی جز برترین کشورهای دنیا است. کشور ما با وجود تمام تحریم ها و در حالیکه در ابتدای شیوع ویروس کرونا شرایط دارویی کشور بسیار سخت بود؛ داروی «رمدسیویر» با همت دانشمندان ایرانی تولید و به قیمت ۶۵۰هزار تومان در حال حاضر به فروش می رسد در حالیکه همین دارو را ترکیه با قیمت دو هزار دلار یعنی حدود ۵۰ میلیون تومان وارد و می فروشد؛ خوب این توکل و باور به توانایی دانشمندان ایرانی از نظر اقتصادی هم بسیار برای کشور ارزشمند است.

گویی داروهای دیگری هم بر علیه کرونا تولید شده است، درست است؟
بله داروهایی نظیر اکتمرا، بتا اینترفرون و فاویپیراویر هم که برای بیماران کرونایی استفاده می شود به دست محققین و پژوهشگران ایرانی ساخته می شود که این موضوع باعث شده است علاوه بر تامین نیازهای داخلی از خروج ارز نیز جلوگیری شود.

ابتدای مباحثی که مربوط به واکسن ایرانی کرونا بود بسیاری از افراد حتی برخی از مدیران و مسئولین این تفکر را داشتند که ما نمی توانیم! اما اکنون واکسنی در حد بالاترین استانداردهای موجود در جهان تولید کردیم؛ اگر این تفکرات نبود تاکنون حتی واکسیناسیون عمومی را آغاز کرده بودیم

و البته درباره واکسن هم انرژی های منفی بسیاری از طرف برخی برای ناکارآمدی آن صادر شده و می شود؛ درست است؟
متاسفانه بله؛ در ابتدای مباحثی که مربوط به واکسن ایرانی کرونا بود بسیاری از افراد حتی برخی از مدیران و مسئولین این تفکر را داشتند که ما نمی توانیم. یعنی به نظر من مدیریت ها به گونه ای بود که این تفکر را متاسفانه گسترش می دادند.

در صورتیکه حالا ثابت شده است ما می توانیم و در کنار بزرگان علم و تکنولوژی دنیا توانسته ایم واکسنی در حد بالاترین استاندارهای موجود در جهان تولید کنیم و من اعتقاد دارم که اگر این تفکرات و مدیریت های بد نبود حال باید در وضعیتی باشیم که واکسیناسیون عمومی را آغاز کرده باشیم.

جناب آقای دکتر آیا خود شما اگر در ایران تشریف داشتید این واکسن را استفاده می کردید؟
بینید اثربخشی این واکسن تا مرحله فاز یک انسانی اثبات شده است و اگر اثربخشی آن در دیگر مراحل تست های بالینی هم با تزریق به هزاران نفر به اثبات برسد و مورد تایید سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت قرار بگیرد حتی به والدین خودم که از جمله افراد دارای ریسک پذیری بالا هستند توصیه می کنم که با اطمینان از این واکسن استفاده کنند.

من خودم در ترکیه  واکسینه شده ام و در کار آزمایی بالینی واکسن چینی در ترکیه شرکت کردم؛ در مهر ماه طبق درخواستی که از طریق دوستان و علی الخصوص دکتر هاشمیان از وزارت بهداشت داشتیم، درخواست دادیم قسمتی از فاز سه را در ایران انجام دهند که وزارت بهداشت با لحن تندی قبول نکردند.

از این رو برای اینکه ثابت کنم واکسن ها خطرناک نیستند به همراه همسرم در فاز سه واکسن چینی در ترکیه شرکت کردیم. به نظرم ما می توانستیم با چین هم مثل کوبا همکاری داشته باشیم و تولید مشترک و واردات واکسن های چینی را هم داشته باشیم.

واکسن چینی و آنهم تست بالینی؟
بله واکسن چینی که شاید خیلی هم در ایران طرفدار نداشته باشد ولی خوشبختانه در حال حاضر شرایط جسمانی من و همسرم بسیار خوب و مناسب است.

باز هم تکرار می کنم واکسنی که بر روی هزاران نفر تست تست و اثربخشی آن اثبات شده و مورد تایید قرار گرفته است فارغ از اینکه چه مارک و یا برندی دارد، باید مورد استفاده قرار بگیرد.

از عزیزان وزارت بهداشت بهداشت و سازمان غذا و دارو خواهش می کنم نسبت به واکسن هایی که فاز سه آنها تمام شده است و مجاز به استفاده آن در ایران هستیم هم مثبت اندیش باشند.

آینده صنعت واکسن سازی ایران را چگونه پیش بینی می کنید؟
به نظر من آینده صنعت واکسن سازی ایران درخشان است و نه یک بلکه چند واکسن مطمئن برای استفاده نه تنها مردم ایران بلکه مردم دیگر کشورها خواهد داشت.

سخن پایانی:
اعتقاد دارم که فعالیت و تلاش دانشمندان و پژوهشگران ایرانی در تولید واکسن ستودنی است. در صورتیکه بسیاری از کشورهای دنیا که در حوزه های مختلف صنعتی، اقتصادی و کشاورزی جز کشورهای سرآمد دنیا هستند نتوانستند در این حوزه حتی ورود پیدا کنند محققین ایرانی با اتکا و باور بر دانش و توانایی های خود واکسن کرونا را ساختند.

این موضوع جایی بیشتر نمود پیدا می کند که دقت کنیم در حال حاضر چهار واکسن از ایران یا با مشارکت ایران در حال کارآزمایی بالینی است.

امیدواریم با اتمام مراحل بالینی و تولید انبوه واکسن ایرانی به خصوص تولید شده در بنیاد برکت که زیرساخت های تولید صنعتی آن نیز آماده شده است به زودی شاهد واکسیناسیون تمام مردم ایران باشیم.