توسعه صادرات در گرو بهبود کیفیت کالاها

سجاد صفری؛ بازار: کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان، نگاه ویژه ای به صادرات دارند و به عبارتی دیگر، صادرات یکی از فاکتورهای مهم برای درآمدزایی کشورها است و باید به آن توجه بشود. برای صادرات محصولات به بازارهای بین‌المللی باید به چند نکته مهم و اساسی توجه بشود؛ کیفیت و استانداردهای محصولات تولیدی مورد نظر جهانی، قیمت تمام‌ شده رقابتی و البته تنوع در ویژگی های مختلف تولید از جمله این موارد هستند که باید به آن توجه بشود.
صنعت و تولید کشور اگر بخواهد سهمی در بازارهای جهانی داشته باشد باید به سمت و سوی تولید کالاهای متنوع، مطابق با استانداردهای جهانی و نرخ رقابتی حرکت کند. تولیدات داخلی نیاز به تنوع دارند تا بتوانند در مسیر صادرات و ورود به  بازارهای جهانی به موفقیت برسند.
یکی از اصول مهم در امر تنوع کالاها، طراحی، بسته بندی و بهبود کیفیت محصولات داخلی است. بسته بندی مناسب و کیفیت بالای کالاها زمینه حضور محصولات داخلی را در بازارهای بین المللی را فراهم می ‌کند. البته در تولید کالاها میزان تولید باید با تیراژ بالا انجام بگیرد تا قیمت‌ کالاها در واحدهای صنعتی روند کاهشی داشته باشند؛ زیرا عنوان شد که یکی از مولفه‌های مهم برای سهم‌ خواهی از بازار جهانی، نرخ رقابتی محصولات است.
باید این موضوع را درک کنیم که برای رسیدن به سطح استانداردهای جهانی، شاخص‌های بسیاری وجود دارد که باید از ابتدای تولید تا پایان فرآیند آن، مورد توجه تولیدکنندگان قرار بگیرد؛ تولیدکنندگان باید از مواد اولیه با کیفیت استفاده کنند تا محصول نهایی آنها از کیفیت مناسب برخوردار باشد. گفتنی است که صنعت و ‌تولید کشور با چالش های بسیاری روبرو است؛ بخشی از این چالش‌ها به فضای کسب ‌و کار مربوط می شود. مالیات، بیمه، بهره‌های بانکی و مشکلات پیش روی تولید، نوسانات نرخ مواد اولیه و کمبود نقدینگی در واحدهای صنعتی و تولیدی از جمله مشکلات و چالش های پیش روی تولیدکنندگان است. به دلیل وجود این چالش ها و مشکلات، بازدهی و بهره ‌وری در تولیدات کشور پایین است در حالی ‌که بازدهی در بسترهای غیر تولیدی بالاتر است.
این مشکلات، باعث می‌ شود تا مردم نقدینگی خود را به سوی بازار دلار یا طلا یا حتی خودرو هدایت کنند؛ اگر بازدهی در تولید بالا باشد مردم در عرصه سرمایه‌ گذاری در بخش تولید و صنعت ورود خواهند کرد و از راه‌اندازی خط تولید استقبال می ‌کنند. بنابراین در ابتدا باید این مشکلات در داخل کشور برطرف شود تا در ادامه، صنعت و تولید کشور بتواند جایگاهی ویژه در بازارهای بین‌المللی یا در بازار منطقه داشته باشد.
نوسانات ارزی، بخش دیگری از چالش‌های پیش روی تولید داخل است که سهم مهلک برای تولید کشور محسوب می شود؛ زیرا قدرت برنامه ‌ریزی حتی برای کوتاه‌ مدت را از صنعتگر می ‌گیرد. در کشورهای خارجی مشاهده نمی شود که شخصی ارز خریداری کند و در مدت یک ماه ۱۰۰ درصد نرخ آن افزایش یابد اما این تجربه‌ها در اقتصاد ایران به ثبت رسیده است. این روند در بازار برای مردم شیرین است تا نقدینگی خود را در چنین بازارهایی سرمایه‌ گذاری کنند. نرخ ارز در مدت ۳۰ سال در برخی کشورها ثابت بوده اما در ایران تنها در چند ماه ابتدایی سال، التهاب بازارهای گوناگون اعم از مواد اولیه تا کالاهای مصرفی را رقم زد.
دولت اعلام کرده ارز در بازار تک‌ نرخی می ‌شود اما اجرایی شدن این سیاست به معنای واقعی با توجه به شرایطی که کشور دارد بسیار سخت است؛ نرخ دلار بعنوان ارز مرجع در تمام کشورها تک‌ نرخی است. فقط در بازار ایران است که این ارز با قیمت‌های متفاوت در بازار معامله می ‌شود در مجموع، ارز چند نرخی در تولید معنی ندارد.
با توجه به این شرایط، طبیعی است که افراد به فکر سرمایه ‌گذاری در بخش تولید نباشد. انتظار این است که دولت، باید حمایت واقعی از تولید داشته باشد؛ اگر می بینیم که چین یا کره‌ جنوبی در عرصه صنعت به پیشرفت رسیده اند به این دلیل است که از تولید کنندگان حمایت می کنند. در واقع، تولیدکنندگان این کشورها با تسهیلات و مشوق‌های دولتی، بازار صادراتی خود را توسعه داده‌اند. دولت مالیات را برای تولیدکننده و صادرکننده کاهش می ‌دهد به ‌این ترتیب به جذب سرمایه ‌گذاری خارجی کمک می ‌کند.
حال سوال این است که ایران چرا نمی‌ تواند سرمایه‌ گذار خارجی را در بازار داخلی جذب کند و جواب این پرسش این است که در بازار داخل، امنیت در سرمایه‌ گذاری وجود ندارد و بازار با نوسانات بسیاری روبرو است. اگر واحدهای تولیدی و صنعتی می خواهند در بخش صادرات به موفقیت برسند؛ در ابتدا باید ظرفیت تولید به‌ لحاظ کمی و کیفی را در کشور ارتقا بدهند و در ادامه با بازارسنجی و بازاریابی به‌ دنبال سهمی از بازار جهانی باشند.