تهمینه غمخوار؛ بازار: چهاردهمین نشست وزیران نفت و انرژی تولیدکنندگان عضو و غیر عضو اوپک در شامگاه پنجشنبه با حضور ۲۳ کشور و با ارائه بیانه ای مبنی بر توافق در توقف افزایش تولید به استثنای روسیه و قزاقستان همانند ماه‌های فوریه و مارس، در قالب ویدئو کنفرانس برگزار گردید.
در این نشست، نقش مثبت توافقنامه همکاری به منظور حمایت از بازگشت تعادل به بازارهای جهانی نفت به همراه تصمیم تاریخی برای کاهش عرضه دسته‌جمعی نفت خام (دهمین نشست مشترک وزارتی فوق‌العاده اوپک و غیر اوپک در ۱۲ آوریل ۲۰۲۰) و تحقق پایبندی کامل و جبران تخطی از سهمیه‌های کاهش تولید مورد تاکید قرار گرفت.
همچنین، وزیران نفت و انرژی اوپک پلاس با اشاره به کاهش تولید داوطلبانه عربستان سعودی از اول فوریه به مدت دو ماه یعنی تا ماه آوریل، ضمن تشکر و قدردانی از این کشور بر حمایت از ثبات بازار نفت تاکید کردند.
در همین راستا خبرنگار بازار گفتگویی با «همایون فلکشاهی»، کارشناس ارشد و تحلیگر «موسسه تحلیل داده انرژی کپلر» مستقر در لندن در رابطه با نشست اخیر اوپک و تاثیر آن بر بازار نفت و جاگاه صنعت نفت ایران در سال ۲۰۲۱ ترتیب داده است.
«شرکت انرژی کپلر» مستقر در لندن، پاریس و سنگاپور که کار خود را با ردیابی تانکرهای ال ان جی شروع کرد و پس از آن، کار خود را با ردیابی نفت‌کش ها و تانکر هایی که به حمل و نقل منابع انرژی دیگر از جمله زغال سنگ و آهن می پردازند، ادامه داد و پس از آن به ذخایر انرژی در خشکی و دریا رسید. این شرکت، راه حل های عملی در خصوص چشم انداز نفت و گاز و ارزیابی پروژه های مرتبط، مشکلات توسعه ای و بهره برداری را با تخصص، دانش عمیق و تجربه فراوان در صنعت نفت و گاز در خدمت شرکت ها و سرمایه گذاران و سهامداران قرار می دهد تا ریسک را به حداقل رسانده و بازده ابتکارات و مشارکت های نفتی خود را به حداکثر برسانند. در کل، هدف شرکت شفافیت سازی در زمینه انرژی به همراه داده است.
مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:
* با توجه به برگزاری نشست چند شب گذشته اوپک و تصمیم آن ها مبنی بر اجماع بر سر تداوم روند کنونی کاهش تولید اعضای این ائتلاف از جمله عربستان و البته به جز افزایش تولید روزانه ١۵٠ هزار بشکه‌ای روسیه و قزاقستان در ماه آوریل، بازار نفت پس از تمدید توافق کاهش تولید اوپک پلاس بلافاصله روی خوش نشان داد و قیمت‌ها از همان روز بعد از نشست، جهشی بیش از پنج درصدی را تجربه کرد. به نظر شما آیا شرایط فعلی به ثبات بازار نفت کمک خواهد کرد و بازار منتفع خواهد شد؟
آخرین تصمیم اوپک تعجب آور بود و بدون شک این تصمیم، به ثبات بازار صد در صد کمک نفت خواهد کرد. دیدگاه ما در خصوص مخازن ذخیره‌سازی نفت در دنیا نشان می دهد که در محدوده زمانی اوایل سال جاری میلادی تا حال حاضر، نفت ذخیره شده در جهان فقط هشت میلیون بشکه کاهش پیدا کرده و به سه میلیارد و ۳۳۰ میلیون بشکه رسیده است، یعنی به طور کلی تقاضا نسبت به عرضه جهانی نفت حدود ۱۲۵ هزار بشکه در روز بیشتر است، این مسئله در حالی است که در ماه آخر سال ۲۰۲۰ روزانه یک میلیون و صد هزار بشکه در روز از ذخایر نفت جهانی کم شده و از سه میلیارد ۷۵۰ میلیون بشکه به سه میلیارد ۶۴۰ میلیون بشکه رسیده بود.
بنابراین به نظر ما، اوپک تصمیم منطقی گرفت که بتواند از روند صعودی نفت حمایت کند و این روند تداوم یابد. به طور کلی، اگر افزایش قیمت نفت در دو ماه اخیر را در نظر بگیریم این افزایش شدید بوده و تا به حال، تقاضای نفت با کندی در حال افزایش است. ضمنا رییس شرکت توتال فرانسه دیروز صبح در مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد که قیمت های کنونی نفت بالا به نظر می رسند.
در کوتاه مدت، فاندامنتال ها یا تحلیل های بنیادین واقعی بازار نفت قیمت کنونی را مورد حمایت قرار نمیدهند، چرا که اوپک قرار بود حدود یک میلیون بشکه در روز تولید را کاهش دهد. در فوریه ما کلا شاهد بودیم که صادرات (نه تولید) اوپک نزدیک یک میلیون بشکه در روز افزایش یافت که این موضوع بدان معنا است که در واقع تقاضا و عرضه در حال طی کردن روند صعودی و افزایشی می باشند و به همین خاطر است که ذخایر مخازن نفتی جهان به جای اینکه افت پیدا کنند، هم اکنون دو ماه است که تثبیت شده اند.
* یکی از پیش‌بینی‌های قوی برای بازار جهانی نفت خام در سال ۲۰۲۱، کمرنگ شدن تحریم‌های ایران و افزایش صادرات نفت کشورمان است. حال با توجه به اما و اگرها و سخت بودن تفاهم میان ایران و آمریکا با شروط احتمالی دو طرف و این مسئله که ایران اظهار کرده که اگر تاثیرات لغو تحریم ها را در عمل نبیند، بازگشت ایالات متحده به برجام بی معنی است. جایگاه صنعت نفت ایران در بازار جهانی نفت خام ۲۰۲۱ چگونه است؟ آیا بازار نفت ایران احیا می‌شود؟ ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
در خصوص صادرات ایران، از زمان انتخابات آمریکا و مشخص شدن پیروزی جو بایدن، صادرات نفت کشور یک افزایش نسبتا مهمی پیدا کرد و از میانگین حدود ۳۵۰ هزار بشکه در روز به دو برابر رسید، اما پتانسیل این رشد دیگر محدود شده است.
تا به حال تنها کشوری که حاضر شده تا میزان واردات خود را از ایران بیشتر کند، چین است و دیگر حجم قابل توجهی نمانده تا ایران نیز به رکورد صادرات قبلی خود و به جایگاه چین برسد. هند نیز همچنین چندین بار آمادگی خود را برای از سر گرفتن واردات از ایران اعلام کرده است. تمایل کشور های آسیایی برای نفت ایران احتمالا هنوز قوی است. کشور هایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی هر چه قدر بتوانند در خرید نفت تنوع داشته باشند، چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ سیاسی برایشان مفید و سودآور است.
تمایل کشور های آسیایی برای نفت ایران احتمالا هنوز قوی است؛ کشور های چین، ژاپن و کره جنوبی هر چه قدر بتوانند در خرید نفت تنوع داشته باشند، چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ سیاسی برایشان مفید و سودآور است
همچنین هندوستان که مشخصات برخی از پالایشگاه های آن بر اساس نفت ایران ساخته شده اند، به نفت ایران علاقه‌مند است. در کل، افزایش عرضه نفت متوسط و نفت سنگین که ایران تولید میکند، به نفع واردکنندگان خواهد بود که بتوانند از این رقابت استفاده کرده و با قیمت بهتری خریداری نمایند.
اگر چین را کناربگذاریم، به نظر من یک تفاوتی بین هند و مشتریان دیگر از جمله ژاپن، کره جنوبی و اروپا شاهد خواهیم بود. در این کشورها، پالایشگاه و معامله گران تحمل ریسک کمتری دارند و تدبیر ویژه‌ای خواهند داشت تا اینکه مطمئن باشند که خرید نفت ایرانی به لحاظ تحریم ها امن است.
در نهایت فقط لغو تحریم ها، توان افزایش تولید و صادرات کشور را آزاد خواهد کرد و این یک تصمیم سیاسی است که گویا نیاز به مذاکرات میان ایران و آمریکا دارد.
پیش بینی ما این است که تا تابستان ۲۰۲۱، تفاوت ها و اختلافات کنونی میان ایران و آمریکا حل خواهند شد و این دو کشور به یک تفاهم جدیدی می رسند به طوری که به ایران این اجازه داده می شود تا میزان صادرات نفت خود را به کشورهای مختلف افزایش دهد. با در نظر گرفتن احتمال مشکلات فنی در مخازن نفتی کشور و اینکه تعدادی از مشتریان قدیم به ایران برنگردند، دیدگاه ما این است که ایران در سال ۲۰۲۱ به طور میانگین ۸۰۰ هزار بشکه در روز به صادرات نفتی خود اضافه خواهد کرد که البته یک نگاه محافظه‌کارانه است. تا آخر سال ۲۰۲۱ نیز پیش بینی ما این است که ایران می‌تواند حدود دو میلیون بشکه در روز به بازار جهانی نفت عرضه کند.
تا آخر سال ۲۰۲۱ نیز پیش بینی ما این است که ایران می‌تواند حدود دو میلیون بشکه در روز به بازار جهانی نفت عرضه کند
* آیا سرمایه‌گذاران دنیا مجددا در ایران سرمایه گذاری کرده و روند اشتغال و توسعه کشور کلید خواهد خورد؟
بحث سرمایه‌گذاری در کشور بار دیگر به وضعیت سیاسی کشور مرتبط می شود. شرکت هایی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران را دارند، این بار بیشتر به یک نوع ضمانت نیاز خواهند داشت تا حاضر به عملی شدن این تمایل باشند. مهمترین مسأله بحث احتمالی بازگشت سرمایه گذاری، تحریم ها است. اگر دولت کنونی یا بعدی آمریکا به این تصمیم برسد که مجددا تحریم ها را بر علیه ایران فعال کند، تصمیمی است که اکثر سرمایه‌گذاران خارجی را فراری خواهد داد.
در کل جذب سرمایه‌گذاری خارجی به خاطر همین مسأله تحریم ها و همچنین سیاست داخلی کشور با احتمال برد محافظه کاران در انتخابات آتی، کار دشوارتری خواهد بود. در ضمن، در زمینه نفت و گاز کشورهای منطقه از جمله امارات و قطر در حال جذب سرمایه‌گذاری عظیمی هستند که این امر به طور طبیعی پتانسیل جذب سرمایه‌گذاری را محدود میکند، مخصوصا به خاطر ریسک ژئوپلیتیکی که سرمایه‌گذاران باید پیش از تصمیم به انجام سرمایه‌گذاری در ایران، بپذیرند.
بنابراین فکر میکنم که جذب سرمایه‌گذاری چینی و هندی برای ایران آسان تر باشد و متأسفانه تا زمانی که روابط میان ایران و آمریکا به یک نرمالیزاسیون نرسد سرمایه‌گذاری خارجی به جز سرمایه گذاری چینی قطره به قطره به ایران میرسد.
* سناریوهای مختلفی می‌تواند برای وضعیت بازار نفت و به طور کلی صنعت نفت در ۲۰۲۱ مطرح باشد. اگر جنابعالی بخواهید یک کف یا سقف را در یک بازه زمانی مثلا پنج ساله برای قیمت نفت متصور شوید، با توجه به تولید واکسن و برنامه های محرک مالی آمریکا و اروپا و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی، چه پیش بینی برای این بازار دارید؟
دید کلی ما این است که در حال حاضر قیمت نفت جهانی در مقایسه با وضعیت بازار فیزیکی کمی بالا است، اما روند واکسیناسیون می‌تواند یک شوک تقاضا ایجاد کند تا مصرف جهانی به شدت در ماه های تابستانی افزایش پیدا کند. این مسئله نشانگر این امر است که حدود چهار تا شش میلیون بشکه در روز به مصرف در قیاس با سال ۲۰۲۰ اضافه شود.
آن موقع است که اوپک باید تصمیم افزایش تولید را اتخاذ کند تا قیمت نفت را در ثبات نگه بدارد. کشورهای اوپک با دو چالش بزرگ روبه‌رو هستند: افزایش سرمایه‌گذاری در مخازن شیل آمریکا در صورت بالا بودن قیمت نفت یعنی بالا ۷۰ تا ۷۵ دلار و سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه انرژی‌های نو.
کشور های اوپک با دو چالش بزرگ روبه‌رو هستند: افزایش سرمایه‌گذاری در مخازن شیل آمریکا در صورت بالا بودن قیمت نفت یعنی بالا ۷۰ تا ۷۵ دلار و سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه انرژی‌های نو
به نظر می رسد که بعد از سال عجیب ۲۰۲۰، قیمت نفت احیا شده و به تدریج در حال نزدیک شدن به یک ثبات است. در بلند مدت قیمت نفت باید بر روی یک دامنه‌ای بین ۵۵ تا ۷۵ دلار تثبیت شود تا هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان راضی باشند.
بازگشت نفت ایران به بازار هم حتما یک فشار نزولی بر نفت خواهد آورد اما نه در حدی که قیمت سقوط کند مخصوصا اگر روند واکسیناسیون سریع ادامه پیدا کند
البته تفسیری هم در خصوص اینکه قیمت از این دامنه خارج شود، وجود دارد، اما از هر دو طرف برای صنعت نفت جهانی عواقب منفی هم مشاهده خواهد شد. بازگشت نفت ایران به بازار هم حتما یک فشار نزولی بر نفت خواهد آورد اما نه در حدی که قیمت سقوط کند مخصوصا اگر روند واکسیناسیون سریع ادامه پیدا کند.
نظر شما