بازار، گروه ایران: شرایط زندگی برای دهک های پایین درآمدی هر روز سخت‌تر می‌شود. آخرین گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار نشان می دهد که در بهمن ماه دهک‌های پایین درآمدی با افزایش هزینه بیشتری نسبت به خانوارهای با سطح درآمدی بالاتر همراه بودند. نرخ تورم ماهانه پایین‌ترین و بالاترین دهک درآمدی در این ماه به ترتیب برابر با ۳ و ۱.۹ درصد بوده است.
بر اساس آمارهای رسمی در دی ماه این شاخص به ۳۲.۲ درصد رسید و نسبت به آذر، ١.٧ درصد افزایش داشت. نرخ تورم نقطه‌ای هم در این ماه به ۴۶.۲ درصد رسید که به این معناست که خانوار کشور به طور میانگین ۴۶.۲ درصد بیشتر از دی ماه ۹۸ برای خرید مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند. افزایش غیر متعارف قیمت ها در یک سال گذشته موجب شده که جعفر خیرخواهان کارشناس اقتصاد فقر از سال ۹۹ به عنوان بدترین سال دهه اخیر یاد کند. از یک سو پاندمی کرونا موجب شده که تعداد زیادی از افراد از کار بیکار شوند، معوقات دستمزدی به اوج خود برسد. از سوی دیگر سیاست های ناکارآمدی اقتصادی و بی توجهی دولت به رشد نرخ تورم کاهش ارزش پول ملی را در پی داشته است.
صف های نانوایی‌ها هر روز طولانی‌تر می‌شود. طولانی شدن صف نان معنایی چیزی جز افزایش فقر در کشور ندارد. آنگونه که آمارها نشان می دهد بسیاری از دهک های پایین درآمدی قادر به خرید گوشت و مرغ نیستند و ناچارند برای پرکردن شکم خود مصرف نان را افزایش دهند
او که معتقد است دهک های پایین درآمدی بیشترین آسیب را از رشد شدید قیمت ها می‌بینند، ادامه می دهد: صف های نانوایی‌ها هر روز طولانی‌تر می‌شود. طولانی شدن صف نان معنایی چیزی جز افزایش فقر در کشور ندارد. آنگونه که آمارها نشان می دهد بسیاری از دهک های پایین درآمدی قادر به خرید گوشت و مرغ نیستند و ناچار هستند برای پُر کردن شکم خود مصرف نان را افزایش دهند.
تورم ۱۵ درصدی وعده‌ای که محقق نشد
افزایش قیمت ها امسال تنها به خودرو و مسکن و طلا و ارز و محدود نشد. تقریبا کمتر روزی بود که رکورد شکنی های قیمت مواد غذایی خبر ساز نشده باشد. آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که نرخ تورم خوراکی ها در بهمن ماه از مرز ۶۷ درصد هم عبور کرده است. قیمت گوشت قرمز از مرز ۱۵۰ هزار تومان عبور کرده و هر کیلوگرم مرغ هم به قیمت ۳۰ هزار تومان در واحدهای خرده فروشی عرضه می‌شود. قیمت موز حالا در آستانه ۴۰ هزار تومان قرار گرفته و هر کیلو خیار بعد از یک افت حدود ۵ هزار تومانی حالا روی قیمت ۱۵ هزار جا خوش کرده است. قیمت لبنیات در یک سال گذشته حدود چهار برابر تغییر کرده و هر لیتر شیر به قیمت حدود ۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود.
این شوک‌های قیمتی در شرایطی رخ می‌دهد که پارسال عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی بارها اعلام کرد که تورم در سال ۹۹ به زیر ۲۰ درصد می‌رسد و البته در اوایل مهر امسال هم حسن روحانی، رئیس جمهوری هدف‌گذاری پیش‌بینی تورمی سال ۱۴۰۰ را ۲۲ درصد اعلام کرد.
مرکز پژوهش های مجلس می گوید که خط فقر در یک خانواده ۴ نفره تهرانی از حدود یک میلیون تومان در سال ۹۰ به حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ در سال ۹۸ رسیده است
رشد ۳۵۰ درصدی خط فقر در تهران
آنگونه که آمارها نشان می‌دهد خط فقر در سال های ۹۰ تا ۹۸ حدود ۴.۵ برابر شده یا به عبارت ۳۵۰ درصد بیشتر شده است. آنگونه که مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی آورده، خط فقر در یک خانواده چهار نفره تهرانی از حدود یک میلیون تومان در سال ۹۰ به حدود چهار میلیون و ۵۰۰ در سال ۹۸ رسیده است. البته متوسط کشوری خط فقر در همین بازه زمانی از ۵۰۰ هزار تومان به دو میلیون تومان افزایش یافته است. خیرخواهان مدعی است که فاصله حقوق و هزینه های خانوار امسال به اوج خود رسیده است.
حیرحواهان که معتقد است دهک های پایین درآمدی بیشترین آسیب را از رشد نرخ تورم می‌بینند، با ذکر مثالی در اینباره پرداخت و توضیح داد: فردی را در نظر بگیرید که تنها سر و گردنش بیرون آب است هر موجی که بیاید می تواند او را نابود کند. حال آنکه کسی که آب تا سطح زیر زانویش را گرفته، مقاومت بیشتری در برابر موج ها از خود نشان می دهد و تقریبا غرق شدن آن محال است.
مصرف گوشت قرمز در سال ۹۸ در میان طبقه متوسط جامعه به‌نسبت سال ۹۵ بیش از ۳۰ درصد کاهش داشته است. این میزان برای قشر کم درآمد جامعه، بمراتب بیشتر است و برای آنها گوشت و مواد پروتئینی وحتی لبنیات، به اقلامی لوکس بدل شده‌اند
سطح درآمد در ایران کمتر از هند
سطح درآمدی اقشار ضعیف جامعه در دو سال گذشته به شدت افت کرده است. یک حساب کتاب ساده نشان می دهد که یک کارگر معمولی به طور متوسط ماهانه ۲۰۰ دلار درآمد کسب می کند. این درحالی است که طبق گفته «خیرخواهان» کارگران در کشوری همچون هند _ که اتفاقا سطح درآمدی در آن بسیار پایین است_ ماهانه حدود ۴۰۰ دلار درآمد دارد.
این کارشناس اقتصاد فقر می گوید: در حال حاضر حدود ۸۰ درصد جامعه درآمدی زیر ۵ میلیون تومان دارند در حالیکه حداقل سبد معیشت یک خانواده چیزی حدود ۱۰ میلیون تومان است. البته اگر فردی می خواهد زندگی معمولی داشته باشد باید دست کم ۲۰ میلیون تومان درآمد در ماه داشته باشد.
او که به شدت نگران سلامت مردم است، گفت: هر روز اخبار متعددی از تشکیل صف های طولانی مقابل نانوایی منتشر می‌شود. بر خلاف آنچه تصور می شود این صف ها ناشی از کمبود نیست و دلیل دیگری دارد. افزایش قیمت خوراکی ها در ماه‌های گذشته به قدری بوده که بسیاری از مردم دیگر قادر به خرید گوشت و مرغ و حبوبات و لبنیات نیستند و ناچار هستند که شکم خود را با نان پر کنند.
البته گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس هم به نوعی این گفته ها را تایید می کند. آنگونه که آمارها نشان می دهد که مصرف گوشت قرمز در سال ۹۸ در میان طبقه متوسط جامعه به نسبت سال ۹۵ بیش از ۳۰ درصد کاهش داشته است. این میزان برای قشر کم درآمد جامعه، به مراتب بیشتر است و برای آنها گوشت و مواد پروتئینی و حتی لبنیات، به اقلامی لوکس بدل شده‌اند.
افت مصرف گوشت قرمز در میان خانوارهای ایرانی در حالی اتفاق افتاده است که استاندارد سرانه مصرف گوشت در سطح جهان ۱۲ تا ۱۲.۵ کیلو در سال است که قبلا سرانه مصرف گوشت در ایران به همین میزان بود اما به تدریج به دلیل افزایش قیمت، کمبود بودجه و کاهش توان خرید مردم سرانه مصرف گوشت مردم در ایران به ۸ کیلو در سال رسیده است و برخی آمارها هم حکایت از رسیدن این عدد به کمتر از ۶ کیلوگرم دارد.
در کشورهای کمتر توسعه یافته ۳۵ درصد به تعداد افرادی که در فقر مطلق قرار دارند، افزوده شده است. بر اساس آنچه اعلام شده این افزایش سطح فقر ناشی از پاندمی کووید ۱۹ و کاهش سطح تولیدات ناخالص داخلی کشورهاست
افزایش ۳۵ درصدی فقر مطلق در کشورهای کمتر توسعه یافته
البته افزایش تعداد خانوارهای زیر سطح فقر تنها محدود به ایران نبوده است. پیش بینی های صورت گرفته حاکی از این است که در کشورهای کمتر توسعه یافته ۳۵ درصد به تعداد افرادی که در فقر مطلق قرار دارند، افزوده شده است. بر اساس آنچه اعلام شده این افزایش سطح فقر ناشی از پاندمی کووید ۱۹ و کاهش سطح تولیدات ناخالص داخلی کشورها است. در این میان کشورهای که توانسته اند سطح تولیدات ناخالص داخلی خود را افزایش دهند تا حد قابل توجهی توانسته اند، جمعیت زیر خط فقر خود را کاهش دهند.
نظر شما