اکبر محمودی؛ بازار: احمد خرّم، وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات و رئیس کنونی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بخش نخست گفتگوی خود پیرامون مشکلات بخش مسکن و به خصوص مسکن مهر صحبت کرد. او در آن گفتگو با تاکید بر اینکه مسکن مهر طرح آمریکایی بود و اگر ایرادی داشت، آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی باید ایرادات آن را برطرف می کرد گفت: مسکن مهر ایراداتی مثل جانمایی و تعداد بالای واحدهای مسکونی بود.
او با اشاره به اینکه در دوره ای که هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور بود او هم مخالف ایجاد شهرهای جدید به آن شکل بود گفت: مسکن ملی هم ایراداتی دارد که یکی از این ایرادات عدم تخصیص زمین و کمبود منابع مالی است.
او معتقد بود که مسکن و ساختمان طرح جامع ندارد و شش سال است که می گوییم تدوین طرح جامع مسکن را به صنف و حرفه مسکن بدهید تا به صورت مشترک و به عنوان عامل چهارم و نماینده دولت بتوانیم به هدف خود در تدوین طرح جامع مسکن برسیم.
خرّم در بخش نخست گفتگو اعلام کرد که مسکن سازی در کشور ما از ابتدا پایه درستی برای آن گذاشته نشده و در دولت یازدهم و دوازدهم در شش سال نخست، مسکن فراموش شد.
برای بررسی اینکه دولت یازدهم و دوازدهم در بخش راه و حمل و نقل چگونه عمل کرده است سوالاتی را از وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات پرسیدیم.
متن کامل و پایانی گفتگو با احمد خرّم وزیر اسبق راه و ترابری را با هم می خوانیم:
در بخش حمل و نقل طرح جامع حمل و نقل داریم اما در حال خاک خوردن است
* اگر بخواهید از جایگاه اینکه زمانی وزیر راه و ترابری در دولت اصلاحات بودید فعالیت دولت یازدهم و دوازدهم را در حوزه حمل و نقل زیر ذره بین ببرید آیا این دولت در حوزه راه و حمل و نقل موفق عمل کرده است؟ آیا دولت یازدهم و دوازدهم در این بخش ها نسبت به بخش مسکن موفق تر عمل کرد؟
نسبت به بخش مسکن باید بگوییم که همه بخش ها مشابه هم هستند. در بخش حمل و نقل طرح جامع حمل و نقل داریم اما در حال خاک خوردن است و مبنای تصمیم گیری نیست.
۴۱ سال کافی است که با سلیقه مدیران حرکت کردیم و باید طرح های جامع و آمایش سرزمین را هر چه سریع تر تهیه کنیم
*این طرح قرار بود چه اتفاقی را رقم بزند؟ و قرار بود کشور را به کجا برساند که الان نرسانده است؟
قرار بود که کشور را به نقطه ای برساند که مسائل خود را با دنیا حل کنیم و دولت و کشور با یک برنامه و منابع پیش برود. بدون سند و با سلیقه اشخاص حرکت نشود. به نظر من ۴۱ سال کافی است که با سلیقه مدیران حرکت کردیم و باید طرح های جامع و آمایش سرزمین را هر چه سریعتر تهیه کنیم. تحریم ها این فرصت را به ما داد که طرح های جامع و اسناد را تهیه کنیم. در حال حاضر هم باید به دنبال این باشیم که طرح جامع در تمام بخش ها مثل آب، انرژی، مسکن، حمل و نقل و کشاورزی تهیه کنیم. این بخش ها نیازمند طرح هستند.
* در دوره ای که شما وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات بودید طرح جامع حمل و نقل تهیه شده بود؟
قرارداد طرح جامع حمل و نقل در دوره بنده بسته شد.
* با مشاوران ایرانی یا خارجی؟
با یک شرکتی به نام «اجیس» فرانسه و ۲۲ مشاور ایرانی که همکار این شرکت فرانسوی بودند.
* پس همین طرح جامعی که فرانسویها در نوشتن آن نقش داشتند در حال خاک خوردن در وزارت راه و شهرسازی است؟
بله. این طرح جامع حمل و نقل از همان روزها در وزارت راه و شهرسازی در حال خاک خوردن است.
لطمه ای که در آن مقطع به خاطر حواشی افتتاح فرودگاه امام (ره) و تاخیر آن به کشور وارد شد به قیمت روز ، حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار است
* در دوره وزارت شما، فرودگاه امام (ره) بعد از سال ها افتتاح شد. حتی قبل از افتتاح فرودگاه برخی از پرسنل این فرودگاه در زمان بهره برداری بازنشسته شده بودند. در زمان افتتاح هم حواشی زیادی رخ داد. آیا ناگفته ای از بهره برداری فرودگاه امام (ره) دارید؟ و آیا اگر به آن دوران بازگردید باز هم همان اتفاقات را رقم خواهید زد؟
لطمه ای که در آن مقطع به خاطر حواشی افتتاح فرودگاه امام و تاخیر آن به کشور وارد شد به قیمت روز ، حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار است.
* توضیح می دهید که این زیان مالی که می گویید ۲۰ میلیارد دلار خسارت داشت چگونه محاسبه شد؟
قرارداد ترمینال ۲ را با یک شرکت ترکیه ای با ۲۰۰ میلیون دلار بسته بودیم و الان هیچ شرکتی حاضر نیست با ۵ میلیارد دلار این اقدام را عملیاتی کند. فاز ۴ و ۵ که در جنوب ترمینال موجود است. بلواری که در وسط فرودگاه هست ضلع جنوب آن فاز ۳ و ۴ را می شد با ۱.۵ میلیارد دلار انجام داد اما الان کسی حاضر نیست با ۲۵ میلیارد دلار هم آن را عملیاتی کند. اگر قطعا ترمینال ۲ را شرکت ترکیه ای « تاو» انجام داده بود زودتر از ترمینال ۳ دُبی به بهره برداری رسیده بود. خیلی چیزها هست که باید غصه آنرا بخوریم. اما باید به این موضوع اندیشید که پیش رو را درست کنیم.
* در دوره شما ما توانایی ساخت فرودگاه نداشتیم. الان هم نداریم؟
نه نداریم.
* چرا به این سمت نرفته ایم که ما که در ساخت هواپیما پیشقدم شدیم در ساخت فرودگاه هم پیشقدم و خودکفا شویم؟
هیچ کشوری در دنیا به دنبال اجرای همه ۵۰۰ رشته اجرایی نمی رود. در سدسازی ، شبکه سدسازی ، نیروگاه و فولاد و نانوتکنولوژی الان جزء ۱۰ کشور برتر هستیم. در سلول های بنیادی جزء ۱۰ کشور برتر هستیم. پس قرار نیست که در تمام زمینه ها حرفی برای گفتن داشته باشیم. چون نه نیروی انسانی آنرا داریم و نه سرمایه.
برای بنده روشن بود که خرید هواپیمای دست اول که مثلا ۸ تا از بویینگ و یا ۱۰۰ تا از ایرباس یک مانور سیاسی بود
* بعد از برجام خرید هواپیما انجام شد. چه ایراداتی به آن خریدها وارد است؟
برای بنده روشن بود که خرید هواپیمای دست اول که مثلا ۸ تا از بویینگ و یا ۱۰۰ تا از ایرباس یک مانور سیاسی بود. اعلام کردند که ایرباس ممکن است که انجام شود. اما نظر من این بود که اگر بخواهد خرید هواپیما انجام شود از بویینگ انجام می شود. ایرباس اول انجام نخواهد شد. بویینگ جلو می آید هم راحت تر است و هم یک نسل از ایرباس جلوتر است چرا که طراحی های ایرباس را بویینگ انجام می دهد. آن اقدامات به بن بست خورد چرا که ما استراتژی نداشتیم که چه باید انجام دهیم. در این خصوص با یکی از معاونان وزارت راه و شهرسازی صحبت کردم که امکان اینکه هواپیماهای صفر و دست اول را حتی با عُمر یک سال را از ایرباس خرید کرد وجود دارد. امکان اینکه هواپیمای زیر ۱۰ سال بشود خرید کرد وجود دارد. اما مخالفت شد. دلیل آن را هم متوجه نشدیم.
* پیشنهاد شما برای خرید هواپیما چه بود؟ رابطه خاصی داشتید؟ یا روش های دیگری مد نظر بود؟
فاینانسر اروپایی بود که فاینانس کند و حتی این فاینانسر اعلام کرد که هواپیما را خریداری می کنم و اجاره به شرط تملیک به ایران تحویل می دهد. آن فاینانسر هم فرد سالمی بود. بعد رسیدند به اینکه یک فیلیت ۴۰ تایی ATR خریداری شود. من با خرید هواپیمای توربوپراب به شدت مخالف بودم. با هواپیمای ایران ۱۴۰ هم مخالف بودم. یک فروند هم نگذاشتم در دوره بنده خریداری شود.
توربوپراب یا همان هواپیمای ملخی سرعتی نصف جت و با سر و صدای فراوان دارد،بنده فکر می کنم منافع برخی ها در خرید هواپیما مطرح است
* چرا با توربوپراب مخالف بودید؟
توربوپراب یا همان هواپیمای ملخی سرعتی نصف جت و با سر و صدای فراوان دارد. مشهد را که مسیر یک ساعت و ۱۰ دقیقه دارد را ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه طول می کشد. اما بدنه جت کامپوزیت است و وزنش ۳۵ درصد کاهش یافته است. مصرف سوخت نیز ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. یکی از امتیازات هواپیمای ملخی یا همان توربوپراب مصرف پایین سوخت است اما جت هم در مصرف سوخت در حال نزدیک شدن به این هواپیماها هستند. پس این یک مزیت محسوب نمی شود.
* ایمنی جت چطور؟
ایمنی جت و بویینگ ۱۰۰ درصد است. هواپیماهای ۷۳۷ که سقوط کرد هواپبمای ۷۳۷ مکس بود. هواپیمای مکس ۴۰۰ ، ۵۰۰ ، ۷۰۰ ، ۸۰۰ و ۹۰۰ یک سقوط در طی ۲۰ سال گذشته نداشته است. از لحاظ ایمنی هم بویینگ ایمن تر از ATR بود.
* پس مشکل کجا بود. و چرا مسیر خرید هواپیما را اشتباه رفتند؟ یا اینکه شاید مباحث دیگری مثل پورسانت مطرح بود؟
بنده فکر می کنم منافع برخی ها در خرید هواپیما مطرح است. اینکه ATR ورشکست را زنده کردیم. بعد هم بدون انتقال دانش تکنولوژی. ۲۸ میلیون دلار برای خرید هر هواپیما دادیم. با این ۲۸ میلیون دلار و ۷۲ صندلی می شد جت خریداری کرد با ۱۸۰ صندلی و سرعت بیشتر و آبرومندی بیشتر.
در زمان بنده شرکت هواپیمایی آسمان ۵ هواپیمای ATR خریداری کرد اما به شدت اعتراض کردم به مدیر عامل آسمان که این خریدها چه خریدی است
* این منافع شخصی که فرمودید نگذاشت جت خریداری کنیم از داخل وزارت راه و شهرسازی بود؟
همه جا هست و نمی شود که فقط در داخل وزارتخانه باشد. در هر دو تا بودند. در زمان بنده شرکت هواپیمایی آسمان ۵ هواپیمای ATR خریداری کرد اما به شدت اعتراض کردم به مدیر عامل آسمان که این خریدها چه خریدی است؟ در «هسای» اصفهان هم دعوت کرده بودند که قرارداد هواپیما امضاء کنیم که بنده زیر بار نرفتم و امضاء نکردم. گفتم اگر می خواستید هواپیما بسازید می رفتید جت می ساختید. بعد هم « ایران ۱۴۰» را بررسی فنی کردم، مشکلات فنی متعددی داشت.
۱۰ هواپیمای « ایران ۱۴۰» تولید شد که ۴ هواپیما سقوط کرد و شش هواپیما نیز زمین گیر است
* چند هواپیمای « ایران ۱۴۰ » داریم؟
۱۰ هواپیمای « ایران ۱۴۰» تولید شد که ۴ هواپیما سقوط کرد و شش هواپیما نیز زمین گیر است.
* با چه میزان سرمایه این ۱۰ هواپیمای « ایران ۱۴۰ » ساخته شد؟
بنده فکر می کنم تا الان این پروژه ۳۰۰ میلیون دلار هزینه داشته است.کسی جرات نمی کند با این هواپیما پرواز کند.
*در خصوص توسعه بنادر چطور؟ جایگاه کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟ در آن دوره قراردادهایی با خارجی ها بسته شده بود؟
برای توسعه بنادر ما یک بحثی را داشتیم که با شرکت انگلیسی «هاچبنسون» وارد مذاکره شدیم که بندر شهید رجایی را و ترمینال کانتینری را که مهم ترین ترمینال کشور بود و هست را بسازد . برای بندر امام هم برنامه داشتیم که بسازد و ۸۰۰ هزار کانتینر در سال را ظرف دو سال به چهار میلیون برساند. این خیلی تاثیر در اشتغال می گذاشت و در رفت و آمد و کالا و معاملات و ترانزیت کالا تاثیر مثبت می گذاشت. همان هایی که در فرودگاه امام ( ره) مانع شدند در توسعه بنادر هم مانع شدند. اگر اجازه می دادند فعالیت کنیم و آن کار انجام می شد جایگاه فعالیت بین المللی بندر شهید رجایی بیشتر می شد.
* الان جایگاه کشور در توسعه بنادر چگونه است؟
منافع شخصی متعدد است و منافع حاکمیت دخالت دارد. باید طبق فرمایش خداوند فقط به فکر منافع مردم باشیم.
* از شما برای وقتی که گذاشتید ممنون هستیم.
از خبرگزاری بازار هم برای انتشار مطالب خوب ممنون هستم.
نظر شما