مژده باقری؛ بازار: تلویزیون اینترنتی این روزها در حال جایگزینی تلویزیون است و مخاطبان ترجیح می‌دهندT انتخاب شده محتوا ببینند. رسانه‌های تعاملی یا VOD علاوه بر خدمات و محتوایی که به کاربر یا مصرف‌کننده‌ی نهایی عرضه می‌کنند، برای کسب‌وکارها نیز کانال جدیدی در جهت نمایش تبلیغات ایجاد کرده‌اند. مسیر جدیدی که باعث شده حتی کسب و کارهای سنتی نیز به این مسیر راه کج کنند.
سرویس‌هایی مثل نماوا و فیلیمو از مدل درآمدزایی Subscription Video on Demand) SVOD) پیروی می‌کنند، سرویس‌هایی مانند یوتیوب و بازار مدل AVOD یا Ad-based Video on Demand را دنبال می‌کنند که این روزها با استقبال قابل‌توجهی ازسوی کسب‌وکارها مواجه شده است.
شاید مهم‌ترین مزیت تلویزیون‌های اینترنتی آزادی دسترسی به محتوای ویدیویی برای کاربر است. درواقع کاربران دیگر محدود به برنامه‌ی از پیش تعیین‌شده‌ی شبکه‌های تلویزیونی نیستند و در هر مکان و زمان، به هر نوع محتوای ویدیویی دلخواه ازطریق تمامی دستگاه‌های هوشمند خود دسترسی خواهند داشت. درنتیجه، تجربه‌ای شخصی‌سازی شده از محتوای دلخواه کاربر ساخته می‌شود.
VOD ها و AVOD ها در جهان و ایران
توجه به رسانه‌های تعاملی در جهان نیز به شدت مورد توجه و استقبال است و غول‌های صنعت استریم؛ نتفلیکس هولو و دیزنی پلاس مسیر سرویس اشتراکی و پرداخت ماهانه‌ی حق عضویت برای خدمات‌رسانی به کاربران را دنبال می‌کنند.
سرویس‌های VOD در دنیا و ایران با دریافت هزینه‌ی ماهانه، دسترسی به کل محتوای موجود در کتابخانه‌ی خود شامل برنامه‌های تلویزیونی، فیلم و سریال و برنامه‌های تولیدی اختصاصی خود را به کاربر ارائه می‌کنند. در این میان کاربر تنها با پرداخت اشتراک، به مجموعه‌ای عظیم از محتوای ویدیویی دسترسی خواهد داشت.
در میان سرویس‌های مشابه داخلی، نماوا و فیلیمو بیش از همه محبوبیت دارند. البته اپراتورهای اینترنتی هم سرویس‌های اختصاصی خود را با هدف ارائه‌ی محتوا با ترافیک رایگان به مشتریانشان راه‌اندازی کرده‌اند. از سرویس‌های دیگر ایرانی می‌توان به آیو، اپیدو، فیلم‌نت، پلان، لنز، تیوا، و... اشاره کرد.
AVOD ها دسته دیگری از رسانه‌های تعاملی هستند که، هزینه‌ای را از مصرف‌کننده‌ی نهایی دریافت نمی‌کنند. رویکرد آنها در نمایش تبلیغات شباهت زیادی به تلویزیون‌های سنتی دارد. کاربر برای تماشای محتوای ویدیویی اصلی هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند، اما ملزم به تماشای تبلیغات خواهند بود.
تبلیغاتی که پیکربندی سرویس و تبلیغ‌دهنده، در ابتدا یا میانه‌ی محتوای اصلی نمایش داده می‌شوند. از مشهورترین سرویس‌های این دسته هم می‌توان به یوتیوب در سطح بین‌المللی و آپارات و کافه بازار در ایران اشاره کرد.
منطق VOD های ایرانی: کاربران پریمیوم هم باید تبلیغ ببینند!
اما به غیر از عدم رعایت قانون کپی رایت در بسیاری از فیلم هاو سریالها ، نکته قابل توجهی که این روزها در VOD های ایرانی دیده می‌شود در این نکته است که علاوه بر دریافت حق اشتراک؛ کاربران را در مواردی مجبور به دیدن برخی تبلیغات می‌کند. برای مثال شما این روزها اگر برای دیدن یک سریال محبوب که مورد توجه جامعه قرار گرفته بروید؛ خواهید دید که بدون دریافت اشتراک نمی‌توانید به محتوا دسترسی پیدا کنید. پس از پرداخت حق اشتراک اما، زمانی که فیلمی را پلی کنید؛ قطعا با تبلیغ روبه رو خواهید شد! آنهم نه تبلیغی کوتاه که تبلیغ بالغ بر ۱۵ ثانیه! و مهم‌ترین نکته در این است که حتی امکان رد کردن تبلیغ نیز برای مخاطب در نظر گرفته نشده است.
این موضوع در سطح دنیا قطعا به این شکل نیست و مخاطبی که حق اشتراک پرداخت می‌کند؛ لاجرم به دیدن تبلیغ نیست. استدلال برخی از این VOD ها در این است که ما تبلیغ نشان نمی‌دهیم بلکه هر آنچه شما می‌بینید تبلیغی از اسپانسر سریال یا اسپانسر فیلم فیلم است که پخش می‌شود؛ اما سوال اینجاست: آیا در سطح جهان نیز اسپانسر با تبلیغی بالغ بر ۱۵ ثانیه در همان ابتدا وارد میدان می‌شود؟ آیا در سطح جهان اسپانسر صرفا به «فلان شرکت تقدیم می‌کند» بسنده نمی‌کنند؟
و نکته قابل توجه دیگر در این نکته است که حداقل در سطح بین‌المللی پخش تبلیغ از اسپانسر، به اواسط سریال و یا انتهای سریال موکول می‌شود و حداقل در ابتدای برنامه مخاطب را با حجمی از تبلیغ دلزده نمی‌کند. آیا درست‌تر این نیست که VOD های ایرانی نیز مسیر اصولی را انتخاب کنند؟
و اما شاید برای شما هم جالب باشد که پیگیری خبرنگار بازار در یافتن پاسخ این سوال که چرا مخاطبینی که حق اشتراک پرداخت می‌کنند لاجرم به دیدن این تبلیغات هستند بی نتیجه ماند و بعد از بارها پیگیری VOD های ایرانی در این خصوص توضیحی ارایه ندادند!
همین موضوع باعث شده که به این نتیجه برسیم که منطق VOD های ایرانی در این است که باید هم اشتراک بخرید هم تبلیغ ببینید؛ در نهایت اینکه VOD های ایرانی به کاربران پرمیوم خود هم رحم نمی‌کنند!
نظر شما