بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی یکی از کوتاه‌ترین و سهل‌ترین مسیرهای دسترسی به کریدورهای ترانزیتی و آب‌های آزاد است و چهار پایانه مرزی دوغارون، سرخس، لطف‌آباد و باجگیران مبادی اتصال خراسان رضوی با کشورهای آسیای میانه است.
متاسفانه از سال گذشته تاکنون شیوع کرونا محدودیت‌های جدی برای ترانزیت و صادرات کالا و واردات آن به استان خراسان رضوی ایجاد کرد و موجب کاهش فعالیت هر دو بخش صادرات و واردات شد و تأثیر این مهم بر روند تولید واحدها و چرخه عرضه و تقاضا در بازار تأثیر جدی گذاشت.با انتشار ویروس کووید ۱۹ مرز ترکمنستان مسدود شد و کالاهای درون گمرک برگشت داده شد.
اگرچه از ۱۳ فروردین‌ماه ترانزیت ریلی به‌طور محدود آغاز گردید اما خلف وعده‌های مکرر ترکمنستان برای بازگشایی مرز تکرار شد و تجارت از طریق خراسان رضوی با این کشور را به حداقل ممکن رساند.
گفتنی است در حال حاضر ایجاد مقررات و ممنوعیت در بحث ورود کالا موجب افزایش هزینه‌های حمل‌ونقلی و هزینه تمام‌شده کالا شده است و لذا تاکنون نه‌تنها اعتراض تجار خراسان را به همراه داشته بلکه موجب شده تا مسئولان به راه‌های جدید و جایگزین برای رسیدن به کشور های آسیای میانه بدون عبور از ترکمنستان متوسل شوند.
تلاش برای بهبود تجارت در آسیای میانه
رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد بابیان اینکه همواره تلاش‌های بسیاری برای بهبود روابط تجاری با آسیای میانه و کشور ترکمنستان در دستور کار قرار داشته است به بازار گفت: خراسان رضوی دروازه تجارت با ترکمنستان و افغانستان به شمار می‌آید و از این منظر، بخش دولتی باید در تعامل با این استان، شرایط را برای توسعه تجارت به این کشورها فراهم کند.
محمدحسین روشنک با اشاره به لزوم توسعه و تسهیل فضای کسب‌وکار در حوزه تجارت اظهار کرد: در حوزه تجارت با آسیای میانه و کشور ترکمنستان، با توجه به تلاش‌هایی که برای پیگیری مشکلات در جریان است، امیدواریم بتوانیم تجارت را با آسیای میانه را تقویت کرده و توسعه ببخشیم.
وی بابیان اینکه مشکلات حمل‌ونقل ریلی با ترکمنستان معطوف به امسال نیست و سال‌ها این مشکل وجود داشته است افزود: یکی از مشکلات اساسی ما این است واگن‌های راه‌آهن جمهوری اسلامی به راه‌آهن کشورهای آسیای میانی نمی‌توانند سیر کنند درحالی‌که این اقدام به‌صورت عکس در کشور ما رخ می‌دهد.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد تصریح کرد: ما همیشه برای انجام کارهای تجاری خود، مستأجر راه‌آهن کشورهای آسیای میانه بودیم و این امر چندین سال است که ادامه دارد.
دغدغه حمل نقل کالا
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز بابیان اینکه انسداد مرزهای ترکمنستان، عارضه‌ای است که گریبان کشورهای دیگر را نیز گرفته به بازار گفت: بسته شدن مرز ترکمنستان در طی یک سال گذشته، برای بخش خصوصی، دغدغه‌هایی جدی را رقم‌زده است و بخشی از بازار فعالان حوزه تجارت خارجی ما به همین واسطه ازدست‌رفته است.
احمد زمانیان یزدی اظهار کرد: اگرچه در طی این مدت تلاش‌های بی‌شماری برای بازگشت به وضعیت قبلی و توسعه همکاری با کشورهای همسایه شده اما متأسفانه این شرایط بهبود پیدا نکرده است.
انسداد مرز ترکمنستان در طی یک سال گذشته، برای بخش خصوصی، دغدغه‌هایی جدی را رقم‌زده است و بخشی از بازار فعالان حوزه تجارت خارجی ما به همین واسطه ازدست‌رفته است
وی با اشاره به اقداماتی ازجمله ترانزیت ریلی و هم چنین ترانشیپ آزمایشی از مرز سرخس افزود: متأسفانه باوجود تمهیدات اندیشیده برای رونق تجارت از طریق این مرزها اما مجموع این اقدامات نتوانسته خسارت و مشکلات پیش روی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای و رانندگان را حل‌وفصل کند و هنوز با مشکلات فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.
مسیرهای جایگزین
وی با ابراز گلایه از محدودیت‌های ایجادشده از سوی ترکمنستان و نارضایتی بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای بیان کرد: در همین راستا نسبت به جایگزینی راه‌های دیگر برای رونق ترانزیت مطالعه انجام پذیرفته است.
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان ادامه داد: ازآنجاکه حفظ بازار آسیای میانه برای بخش تجارت خارجی ما بسیار مهم است لذا نسبت به راه‌اندازی مسیر ارتباطی از طریق راهگذر (کریدور) کتای از مسیر افغانستان- تاجیکستان یا ایجاد سرویس از بندرها شمالی ایران به اکتائو اقدام شد.
وی با اشاره به این موضوع که به دلیل چالش‌های موجود در مسیر حمل‌ونقل تجاری و بین‌المللی، باید از مسیرهای مختلف پیگیری و ظرفیت‌های متفاوتی برای این حوزه به کار گرفته شود ادامه داد: در همین راستا محور ظرفیت حمل دریایی با بهره‌مندی از کشتی‌های رو-رو در دستور کار قرار دارد.
چالش‌های پیش رو
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی این مسیر را نیز بدون چالش ندانسته و اظهار کرد: نخستین چالش این بود که تنها یک کشتی رو- رو وجود داشت و زمان‌بندی مشخصی هم برای فعالیت و حضور آن تعریف‌نشده بود.
وی بیان کرد: تأکید ما بر این بود که حداقل برای یک ماه زمان پهلو گرفتن و توقف کشتی رو- رو در بندر مشخص باشد تا بتوان برنامه‌ریزی لازم برای بارگیری را انجام داد.
زمانیان تصریح کرد: از سوی دیگر، قرارداد کشتی رو-رو توسط بخش خصوصی با روسیه منعقد شد و بخش دولتی هم در این زمینه همکاری‌هایی داشت و مشوق‌هایی ارائه نمود. متأسفانه ظرفیت کشتی محدود بوده و ۳۵ کامیون را می‌توان در آن بارگیری کرد، از طرفی با توجه به توقف‌های این ناوگان دریایی، حدود دو هفته طول کشید تا بار به مقصد برسد و به همین دلیل استقبال لازم از این ظرفیت جدید صورت نگرفت.
وی توضیح داد که اخیراً بحث این کشتی‌ها در دستور کار کمسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق ایران، سازمان بنادر و معاونت حمل‌ونقل وزارت راه قرارگرفته و تلاش برای این است که تعداد آن‌ها افزایش پیدا کند و زمان‌بندی مشخصی نیز برای آن اعمال گردد.
وی تأکید کرد: انجمن حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی نیز در صورت حمایت دولت، حاضر به خریداری یک رو- رو و راه‌اندازی آن در این مسیر است.
فرصت درآمدزایی
قرار گرفتن خراسان رضوی در مسیر ترانزیتی بهترین فرصت را برای گردش اقتصادی و درآمدزایی حاصل از حمل‌ونقل به وجود آورده است که باید از آن بهره برد.
گفتنی است ۹ درصد از درآمد ناخالص ملی در کشورهای توسعه‌یافته مربوط به بخش حمل‌ونقل است و اگر استانی مانند خراسان رضوی در مسیر ترانزیت قرار گیرد درآمدزایی و ارزش‌افزوده زیادی به دنبال دارد.
در همین راستا باری که از کشورهای اقیانوسیه به سمت اقیانوس هند و بندر چابهار حمل می‌شود و مقصدش بندر امیرآباد در شمال ایران است تا به کشورهای آسیای میانه و قفقاز برسد ناگزیر به عبور از ایران و ترانزیت کالا از این استان است و صاحب کالا به کشوری که در این مسیر ترانزیتی قرار می‌گیرد هزینه‌ای را پرداخت می‌کند که به‌نوعی درآمدزایی برای آن کشور به شمار می‌رود.
بعد از تهران، خراسان رضوی دارای بیشترین شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی در کشور است که این مجموعه‌ها توانسته‌اند با تعامل مناسب با بازرگانان پنج کشور آسیای مرکزی و افغانستان جهت حمل بار این کشورها بازاریابی مناسبی انجام دهند لذا لازم است تا دولتمردان با دیپلماسی فعال زمینه رونق این صنعت را باری دیگر فراهم کنند.
نظر شما