بازار، گروه انرژی: سال سیاه برای بازار نفت به پایان رسید. قیمت نفت که در آوریل منفی شده بود، حالا به کانال ۵۰ دلار بازگشته است. در حالی برخی کشف واکسن کرونا را روزنه ای امید برای بهبود وضعیت بازار نفت در سال جدید میلادی می دانند که «آلیسون کاترایت» مدیر بخش خدمات جهانی نفت در گروه انرژی راپیدان می گوید سال ۲۰۲۱ سالی سخت برای نفت خواهد بود اما نه به سختی ۲۰۲۰. او پیش بینی می کند که قیمت هر بشکه نفت برنت سال ۲۰۲۱ حدود ۴۵ دلار و اینترمدیای وست تگزاس ۴۳ دلار باشد.
بر اساس آنچه اعلام شده اوپک قرار است عرضه خود را ۵۰۰ هزار بشکه افزایش دهد و «جو بایدن» رئیس جمهور منتخب از انجام مذاکره با ایران خبر داده و احتمال بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی بیش از گذشته تقویت شده است. افزایش سطح عرضه در حالی قرار است اتفاق بیفتند که امیدی به بهبود وضعیت تقاضا در بازارهای جهانی نیست و همین مساله احتمال افت دوباره قیمت نفت را تشدید کرده است.
کرونا با نفت چه کرد؟
همه چیز از اینجا آغاز شد. چین، استان هوبئی، شهر ووهان، بازار خیسی که گفته می شد حتی گونه های وحشی حیوانات هم در آن فروخته می شد. روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ بود که خبر ابتلای اولین فرد چینی به این ویروس منتشر شد. ۱۱ روز بعد از آغاز سال ۲۰۲۰ بود که کرونا اولین قربانی خود را گرفت و کمی بدتر خبر ابتلای افراد دیگری در کشورهایی همچون آمریکا روی خروجی رسانه ها قرار گرفت. بسیاری از کشورها پروازهای خود به چین را متوقف کرده یا به شدت کاهش داده بودند. تعداد مسافرت های هوایی به سایر کشورها هر روز کمتر می شد.
بهای نفت که در ابتدای سال جدید حدود ۶۸ دلار بود، در پایان ژانویه به حدود ۶۰ دلار رسید. کاهش تقاضای ناشی از تعطیلی کسب و کارها بهای نفت در بازار نفت را در پایان فوریه به حدود ۵۰ دلار رساند که حدود ۵ دلار کمتر از ژانویه بود. اما تازه آغاز روزهای سخت بازار بود. هر روز بر محدودیت های رفت و آمدی در بسیاری از کشورهای جهان افزوده می‌شد.
بر اساس آمار اعلامی سازمان جهانی انرژی، در ۳ ماه نخست امسال مصرف سوخت جت ۷۳ درصد و بنزین ۴۸ درصد پایین آمده بود و این کاهش مصرفی، کشورهای تولیدکننده نفت را به شدت نگران کرد. در چنین شرایطی بود جنگ قیمتی بین عربستان و روسیه در ماه مارس آغاز شد.
افزایش تولید و کاهش قیمت نفت عربستان پس از آن اتفاق افتاد که «الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه اولتیماتوم شاهزاده «عبدالعزیز بن سلمان» وزیر نفت عربستان را برای کاهش تولید نفت رد کرد
عربستان به طرز بی‌سابقه‌ای قیمت فروش نفت خود در اروپا، خاور دور و آمریکا را پایین آورد تا پالایشگاه‌ها به خرید نفت این کشور در برابر سایر عرضه کنندگان ترغیب شوند. افزایش تولید و کاهش قیمت نفت عربستان پس از آن اتفاق افتاد که «الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه اولتیماتوم شاهزاده «عبدالعزیز بن سلمان» وزیر نفت عربستان را برای کاهش تولید نفت رد کرد. پس از شکست مذاکرات وین، نواک اعلام کرد کشورها آزادند از پایان ماه مارس هر چقدر که می‌خواهند تولید کنند. عربستان حالا یک جنگ تمام عیار قیمت را آغاز کرده است. از یک سو کاهش تقاضا و از سوی دیگر آغاز جنگ قیمتی، بهای هر بشکه نفت را به حدود ۲۵ دلار رساند.
آوریل تاریخی بازار نفت
حجم مبتلایان به ویروس کرونا موجب شد که در در اوایل بهار همه گیری ویروس کرونا پاندمی اعلام شود. در نهایت اوپک و متحدانش در نیمه دوم آوریل تصمیم به کاهش تولید گرفتند. قرار شد که تولید نفت ۹.۷ میلیون بشکه در روز در ماه مه و ژوئن کاهش یابد. برخلاف آنچه تصور می‌شد اعلام خبر توافق هم نتوانست مانع ریزش بیشتر قیمت ها شود. افت قیمت ها تا آنجا پیش رفت که قیمت نفت خام آمریکا در ماه آوریل به محدوده منفی سقوط کرد و نفت برنت قیمت های پایین تر از ۲۰ دلار را تجربه کرد.
پیتر مک نالی، سرپرست بخش صنعت و انرژی شرکت ترد بریج گفت: «ما قبلاً هرگز شاهد چنین شرایطی نبوده‌ایم. نه در بحران بزرگ مالی و نه پس از واقعه یازدهم سپتامبر. تاثیر کرونا بر تقاضای نفت قابل توجه و سریع بوده است». پس از سقوط شدید در ماه آوریل، قیمت نفت در پاسخ به افت شدید تولید، به ویژه در بین اوپک و شرکای آن، تا حدی برگشت.
بازار نفت احیا شد
بسیاری کارشناسان دلیل اصلی بهبود قیمت ها را کاهش تولید نفت کشورهای عضو اوپک و اوپک پلاس می دانستند. این گروه موافقت کرده بودند که تقریباً ۱۰ درصد از عرضه جهانی نفت کاسته شده بود. در کنار کاهش عرضه در ایالات متحده و کانادا و افزایش سفرها و جابه جایی کالا نسبت به سه ماهه اول و دوم، وضعیت قیمت ها در بازار کمی بهتر شده بود.
تولید جهانی نفت در ماه مه ۱۲ درصد سقوط کرد و بسیار پایین تر از سطح قبل از شیوع بیماری بود. اما در شرایطی که کشورهای عضو اوپک تولیدات خود را مدام کاهش می دادند لیبی به سرعت در حال بازیابی سهم خود از بازار جهانی نفت بود. بر اساس توافق صورت گرفته لیبی مشمول توافق نامه اوپک نیست. لیبی در اواسط سال ۲۰۲۰ به دلیل اختلافات داخلی ژئوپلیتیک، از میانگین ۱.۱ مگابایت در روز در سال ۲۰۱۹، تولید نزدیک به صفر سقوط کرده است. با اعلام آتش بس در ماه اکتبر، تولید نفت لیبی بهبود قابل توجهی پیدا کرد.
بانک فدرال رزرو دالاس می گوید به دلیل کاهش سرمایه گذاری در صنعت تولید نفت امریکا، میزان تولید این کشور در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط ۳ درصد کمتر از ۲۰۲۰ خواهد بود
تولید نفت در ایالات متحده در ماه مه به یک پنجم کاهش یافت. هرچند که سطح تولیدات در ماه های گذشته بهتر شده بود اما همچنان تولید این کشور، حدود ۱۰ درصد کمتر از سطح ۲۰۱۹ است. سرمایه گذاری در تولید نفت جدید در ایالات متحده نیز بسیار ضعیف است. شمارش دکل های نفتی و فعالیت های جدید حفاری در این کشور حدود ۷۵ درصد کاهش یافت و در ماه آگوست به کمترین حد خود رسید. بانک فدرال رزرو دالاس می گوید به دلیل کاهش سرمایه گذاری در صنعت تولید نفت امریکا، میزان تولید این کشور در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط ۳ درصد کمتر از ۲۰۲۰ خواهد بود.
نگاهی به وضعیت قیمت ها نشان می دهد در ۳ ماه سوم ۲۰۲۰ به طور متوسط ۴۲ دلار در هر بشکه بود. با این وجود همچنان قیمت ها یک سوم پایین تر از متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ بود. سرخوشی نسبت به کشف واکسن کرونا و شروع واکسیناسیون در بسیاری از کشورها بهبود وضعیت بازار را سرعت بخشید. نفت که سال ۲۰۲۰ را با قیمت بالای ۶۰ دلار آغاز کرده بود، در نهایت امسال را قیمت حدود ۵۰ دلار به اتمام رساند.
اعلام ورشکستگی ۴۵ تولید کننده در آمریکای شمالی
آمارهای اعلامی نشان می دهد که تولید جهانی نفت از ۱۰۱ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به ۹۴.۲۵ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۰ سقوط کرد. این کاهش مصرف شرایط سختی را برای بسیاری از غول های نفتی دنیا رقم زد و کسری بودجه های سنگینی را به کشورهای نفت خیر دنیا تحمیل کرد. شرکت های بزرگ نفتی مانند اکسون موبیل ( XOM )، شورون ( CVX ) و رویال هلند شل ( RDSA ) پیش از این با کاهش قیمت های طولانی تر نفت، نیروی کار و هزینه ها، سرمایه خود را برای سال ۲۰۲۱ کاهش داده‌اند.
به گفته هاینز و بون ، تاکنون امسال، ۴۵ تولیدکننده نفت و گاز آمریکای شمالی اعلام ورشکستگی کرده اند که ۵۳.۹ میلیارد دلار بدهی دارند
اما تولیدکنندگان کوچکتر مستقل با خشک شدن جریان وجوه نقد در ماندن در آب مشکل دارند. به گفته هاینز و بون ، تاکنون امسال، ۴۵ تولیدکننده نفت و گاز آمریکای شمالی اعلام ورشکستگی کرده اند که ۵۳.۹ میلیارد دلار بدهی دارند . این رقم از ۴۲ شرکت در کل سال ۲۰۱۹ است که ۲۵.۸ میلیارد دلار بدهی دارد.
تحلیلگران، نفت ۵۰ دلاری را آستانه اصلی تولیدکنندگان شیل برای شروع پمپاژ مجدد نفت خام بیشتر می دانند. اما اگر قیمت های نفت به پایین ترین سطح ۴۰ دلاری برگردد، انتظار می رود ادغام های بیشتری در شیل انجام شود زیرا بسیاری از شرکت های این کشور با بدهی های سنگینی مواجه هستند.
قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ به کدام سمت حرکت می کند؟
هیچ کس دقیقا نمی‌داند که در سال جدید چه سرنوشتی در انتظار بازار جهانی نفت خواهد بود. البته اوپک قرار است عرضه را افزایش دهد و با وعده ای که جو بایدن رئیس جمهور منتخب داده است با توافق جدید هسته ای ایران؛ انتظار می رود قیمت نفت کاهش یابد.
آلیسون کاترایت، مدیر بخش خدمات جهانی نفت در گروه انرژی راپیدان، معتقد است: انتظار می رود که به زودی قیمت نفت عقب نشینی کند. مشابه آنچه در اوایل سپتامبر اتفاق افتاد. دلیل اصلی آن این است که تا نیمه دوم سال آینده واکسن ها تاثیر چندانی بر تقاضا نخواهد داشت.
راپیدان همچنین پیش‌بینی می‌کند که هر بشکه نفت برنت برای سال ۲۰۲۱ به طور متوسط ۴۵ دلار و برای اینترمدیای وست تگزاس ۴۳ دلار باشد. جدای از این آژانس بین المللی انرژی در گزارش ماهانه خود در ماه دسامبر گفت که بازارهای نفت در بازارهای جهانی همچنان "شکننده" هستند. در همین حال، انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی شاهد بازگشت مجدد ترافیک مسافران هواپیمایی به سال ۲۰۱۹ نیست.
علاوه بر این، راپیدان کاترایت انتظار دارد ایالات متحده مجدداً توافق هسته ای ایران را تا اواسط سال ۲۰۲۱ وارد کند. این امر تحریم های نفت خام ایران را لغو می کند و حدود ۱.۸ میلیون بشکه نفت در روز به بازار باز می گرداند.
همه این عوامل در کنار یکدیگر موجب شده که این تحلیل گر بازار انرژی، سال ۲۰۲۱ را سالی سخت برای نفت بداند اما نه به سختی ۲۰۲۰.
آغاز سال ۲۰۲۱ هیچ شباهتی به سال های گذشته ندارد. در حالی که خواستگاه ویروس کرونا خود را برای برگزاری جشن سال نو میلادی آماده می کند، در بسیاری از کشورها نه خبری از برگزاری جشن ها و مراسم هست و نه حتی شلوغی خیابان ها. هیچ کس نمی‌داند که جهان در سال ۲۰۲۱ چه سرنوشتی در انتظارش خواهد بود. جهانی که این روزها بیشتر از هر زمانی به اخبار مثبت اثر بخشی واکسن کرونا دل خوش کرده است.
نظر شما