گشایش دومین مرز مشترک ایران و پاکستان؛ چرا گذرگاه «ریمدان دشتیاری» مهم است؟

 بازار؛ گروه بین الملل: ایران به تازگی دومین گذرگاه مرزی خود با پاکستان را با حضور مقامات دو کشور افتتاح کرده است.

در این ارتباط گزارش شده که مرز رسمی «ریمدان دشتیاری» در جنوب استان «سیستان و بلوچستان» با حضور «محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و «زبیده جلال»، وزیر تولیدات صنایع دفاعی کشور پاکستان به همراه استاندار سیستان و بلوچستان و شماری از مقامات ایران و پاکستان افتتاح شده است.

دروازه دسترسی ایران به سه کشور
مرز ریمدان دشتیاری در نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان واقع شده و بهترین مسیر و راه دسترسی ایران به سه کشور پاکستان، چین و هند به شمار می رود. براین اساس مرز ریمدان دسترسی ایران را به ۳۷ درصد جمعیت تسهیل خواهد کرد.
همچنین انتظار می رود که مرز ریمدان بتواند نقش بسیار پررنگی را در صادرات و واردات کالا، انتقال زائران پاکستانی و گردشگران و مسافران دو کشور ایفا کند و لذا به عنوان نقطه اسراتژیک مرزی به شمار می آید.

در اهمیت مرز ریمدان همچنین باید دانست که  منطقه ریمدان پپیش از این عمدتاً به‌ خاطر فعالیت‌های برخی گروه‌های تروریستی در آن‌ سوی مرز در بلوچستان پاکستان، یکی ‌از ناپایدارترین مرزهای ایران‌ محسوب می‌شد. در این شرایط تبدیل مرزها از تهدید به فرصت و جلوگیری از خالی شدن مرز و رونق در بازارچه‌های مرزی از دلایل مهم دیگر در ارتباط با راه اندازی و تجهیز مرز ریمدان در جنوب شرق ایران به شمار می‌رود.

در حال حاضر در مرز مشترک ایران و پاکستان چهار بازارچه و گذرگاه رسمی دیگر شامل گذرگاه میرجاوه در شهرستان میرجاوه، بازارچه مرزی کوهک و جالق در شهرستان سراوان، بازارچه مرزی پیشین شهرستان سرباز و بازارچه مرزی ریمدان شهرستان چابهار وجود دارد که از میان آنها تنها بازارچه و گذرگاه میرجاوه فعال است و حال «ریمدان دشتیاری»  نیز به عنوان دومین گذرگاه مشترک ایران و پاکستان فعال خواهد بود و دیگر گذرگاه ها به‌ خاطر نبود امکانات زیرساختی از رونق افتاده اند.

با راه اندازی و تجهیز مرز ریمدان مقامات ایرانی امید بسیاری دارند تا رونق جدیدی را به این منطقه ببخشند. ریمدان همچنین به‌ دلیل نزدیکی به شهرهای مهم تجاری پاکستان چون کراچی و گوادر، دسترسی تجار ایرانی به بازارهای هدف در پاکستان‎ را تسریع و به صرفه خواهد ساخت.

مبادلات تجاری ایران و پاکستان ارتقا می یابد
با وجود آنکه ایران یکی‌از گسترده‌ترین مرزها را با پاکستان دارد، اما حجم مبادلات تجاری دو کشور کمتر از ۲ میلیارد دلار در سال است.

براساس گزارش آماری بخش بازرگانی سفارت پاکستان در ایران میزان مبادلات تجاری ایران با پاکستان سال ۹۷ به یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسیده که سهم ایران از این تجارت ۹۳۰ میلیون دلار و سهم پاکستان نیز ۳۷۰ میلیون دلار بوده است. عمده کالاهای صادراتی و وارداتی هم مواد غذایی، لبنیات، کاشی و سرامیک، فرش و لاستیک از ایران به پاکستان و در مقابل از پاکستان نیز محصولات نساجی، لباس، لوازم دندانپزشکی و جراحی وارد ایران شده است.

این در حالی است که در سفر نخست وزیر وقت پاکستان به ایران در اردیبشهت ۱۳۹۳ دو طرف توافق کرده بودند که حجم مبادلات تجاری دو جانبه ظرف ۵ سال بعدی با افزایش بازارچه‌های مرزی و ایجاد تسهیلات و مشوق‌ها به بیش‌از ۵ میلیارد دلار در سال برسد اما با وجود سپری شدن نزدیک به هفت سال از این موافقتنامه، هنوز حجم مبادلات تجاری ایران و پاکستان از ۱.۵ میلیارد دلار فراتر نرفته است.

در عین حال افزایش حجم مبادلات تجاری ایران و پاکستان، علاوه ‌بر آنکه ایران را به یک بازار ۲۲۰ میلیون نفری متنوع وصل می‌کند و قاچاق را کاهش می‌دهد، همچنین با افزایش و رونق در بازارچه‌های مرزی، یکی از ناپایدارترین مرزهای ایران به یکی‌از پایدارترین مزرها تبدیل خواهد کرد و از این رو گسترش و توسعه گذرگاه های مرزی اهمیت امنیتی نیز برای هر دو طرف دارد.

از سوی دیگر بی استفاده ماندن ظرفیت‌های تجاری بین ایران و پاکستان مورد اذعان مقامات دو کشور نیز است و «عمران خان»، نخست وزیر پاکستان در سفر سال گذشته خود به تهران در جمع فعالان اقتصادی عنوان کرد که با وجود تحریم‌ها، درحال‌حاضر بهترین زمان برای توسعه مراودات تجاری اسلام آباد-تهران است. بنابراین رفع مشکلات تجاری با پاکستان به‌خصوص در شرایطی که تحریم‌ها، روابط بین‌المللی ایران را با محدودیت‌هایی مواجه کرده است، موضوعی است که نه تنها از سوی ایران، بلکه از سوی نخست‌وزیر پاکستان نیز مورد تاکید است و شایسته است که ایران از این فرصت برای کم کردن و خنثی سازی بار فشار ناشی از تحریم‌های آمریکا حداکثر استفاده را بکار ببرد.

براین اساس فعال نمودن دومین گذرگاه مرزی ایران و پاکستان در منطقه مرزی «ریمدان» امیدواری بیشتری را ایجاد کرده که تا مسئله افزایش حجم مبادلات تجاری  ایران و پاکستان براساس توافقات قبلی مقامات دو کشور دنبال شود.

در این میان بایستی توجه داشت که در مسیر ارتقای سطح و میزان روابط تجاری ایران و پاکستان موانعی نیز همچون فقدان کانال‌های مالی و بانکی دوجانبه، وجود تعرفه‌های بالا، قاچاق کالا و ... وجود دارد که پیگیری این چالش‌ها برای تقویت و رفع موانع روابط تجاری دو طرف بسیار ضروری و لازم است. همچنین برخی کارشناسان راه حل مشکل عدم نقل و انتقالات مالی و بانکی را از راه‌هایی مانند تهاتر کالا عنوان کرده‌اند تا بتوان موانع بانکی را نیز در این زمینه برطرف نمود.

در عین حال با وجود نزدیکی‌های سیاسی و روابط بسیار گرم اسلام آباد و تهران، دو کشور هنوز دارای قرارداد تجارت جامع که به تجارت آزاد دوجانبه منجر شود، نیستند و این در حالی است که این گونه توافقات یکی از راه‌های مهم برای توسعه تجارت کشورهاست که نیاز است از سوی مقامات دستگاه‌های اقتصادی و سیاسی در ایران و پاکستان با جدیت دنبال شود.