بازار؛ گروه انرژی: سیستان و بلوچستان سال‌هاست که زمینگیر خشکسالی شده و رد نمک تفتیده بر جای جای خاکش دیده می‌شود. خاک شور و نبود آب، زمین‌های کشاورزی را سوزانده و باغ‌های موز و خرما را خشکانده است. دسترسی به آب سالم حالا رویای مردمان سیستان و بلوچستان شده است. مردمانی که حتی راه هم ندارند و تنها ۶ درصد جاده هایشان را آزادراه ها تشکیل می‌دهد.
چند سالی است که هر روز بر تعداد خانواده های که به امید کسب لقمه ای نان و نام دست یافتن به حداقل های حقوق انسانی راهی شهرها و روستاهای دیگر می شوند، افزوده می شود. حبیب الله دهمرده نماینده مردم سیستان به بازار می‌گوید اگر وضعیت به همین منوال پیش رود چند سال دیگر ۹۰ درصد روستاهای پهناورترین استان کشور خالی خواهند شد.
استانی که محمد باقر قالیباف رییس مجلس وعده داده بود، که در بودجه ۱۴۰۰ به صورت ویژه دیده شوند، همچنان در کسب منابع بودجه ای فقیر است. آنگونه که بهارستان نشین‌ها می‌گویند اگر لایحه پیشنهایی پیشنهادی مجلس با همین وضعیت به تصویب برسد، بحران آب در این استان حل نشده باقی می ماند. دولت بودجه پهناورترین استان کشور در لایحه پیشنهادی را حدود ۱۳ هزار و ۷۸۷ میلیارد تومان در نظر گرفته است. این در حالی است که نماینده مردم سراوان به بازار می‌گوید: حل مشکل تامین آب این استان به ۴۰۰ میلیون دلار یا ۱۰ هزار میلیارد تومان(بر مبنای دلار ۲۵ هزار تومانی) یعنی معادل ۷۶ درصد بودجه کل استان اعتبار نیاز دارد. اعتباری که به گفته ملک فاضلی اگر اختصاص یابد، تا ۵ سال دیگر تمام مردم این استان تا ۵ سال دیگر از آب آشامیدنی سالم بهره‌مند خواهد شد.
دولت بودجه پهناورترین استان کشور در لایحه پیشنهادی را حدود ۱۳ هزار و ۷۸۷ میلیارد تومان در نظر گرفته است. این در حالی است که نماینده مردم سراوان به بازار می‌گوید: حل مشکل تامین آب این استان به ۴۰۰ میلیون دلار یا ۱۰ هزار میلیارد تومان(بر مبنای دلار ۲۵ هزار تومانی) یعنی معادل ۷۶ درصد بودجه کل استان اعتبار نیاز دارد
پایان طرح اضطراری انتقال آب به زاهدان در امسال
آمارها اعلامی از وضعیت نگران کننده مردم سیستان و بلوچستان در دسترسی به آب سالم حکایت می کند. به عنوان مثال تنها ۱۹ درصد مردم چابهار به آب سالم دسترسی دارند و ۸۱ درصد دیگر به صورت سقایی آبرسانی می شوند. در سایر شهرها هم اوضاع دست کمی از چابهار ندارد. با این وجود مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به بازار می گوید که دولت نگاه ویژه ای به مشکل تامین آب این استان دارد. به گفته حسن رضوی طرح اضطراری انتقال آب به زاهدان امسال به اتمام می رسد و سال آینده شاهده بهره برداری از طرح کامل آن خواهیم بود.
او همچنین به دیگر اقدامات انجام شده اشاره کرد و گفت: در سیستان و بلوچستان ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر لوله گذاری برای انتقال آب درون استانی انجام شده است. همچنین بررسی‌ها برای انتقال آب از دریای عمان انجام شده است. اما مشکل اصلی تامین اعتبار است.
آنگونه که از گفته‌های مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران برمی‌آید انتقال هر مترمکعب آب بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان هزینه برای دولت می‌تراشد که تامین آن بدون وجود سرمایه گذار بخش خصوصی است. حالا اگر قرار باشد هزینه شیرین‌سازی را هم به آن اضافه کنیم، متوجه بار مالی اجرای این پروژه خواهیم بود.
طرح اضطراری انتقال آب به زاهدان امسال به اتمام می رسد و سال آینده شاهده بهره برداری از طرح کامل آن خواهیم بود. همچنین در سیستان و بلوچستان ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر لوله گذاری برای انتقال آب درون استانی انجام شده است
بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری در انتقال آب از عمان نمی‌شود
بسیاری از کارشناسان یکی از راه های علاج حل بحران آب در سیستان و بلوچستان را انتقال آب از دریای عمان می‌دانند. راه کاریی که هزینه های بالای آن مانع ورود دولت به آن شده است. کارشناس سابق منابع آب وزارت نیرو پیشتر به بازار گفته بود: انتقال و شیرین سازی هر مترمکعب آب از دریای عمان حدود یک دلار هزینه دارد. هرچند که این هدایت فهمی معتقد است دسترسی به آب شرب سالم اولین و مهم ترین حقوق بشری است و مساله اقتصادی آن مهم نیست، اما رضوی می‌گوید که اجرای این طرح نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.
سواحل مکران توسعه پیدا کند، سرمایه گذار هم پیدا می‌شود
اما سوال اینجاست در استانی که حتی جاده ندارد، چطور بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری در آن می‌شود؟ بر اساس آمار موجود طول راه‌های سیستان و بلوچستان بدون احتساب راه های روستایی، پنج هزار و پانصد و هشتاد و چهار کیلومتر بوده که از این میزان ۳۳۴ کیلومتر یعنی فقط شش درصد بزرگراه است. جالب است که بدانید در هرمزگان از ۲ هزار و نهصد و نود و دو کیلومتر راه، ۶۵۰ کیلومتر یعنی ۲۲ درصد راه ها بزرگراه، در کرمان از ۶ هزار و هشتصد و چهل و چهار کیلومتر راه، هزار و نهصد و چهل و سه کیلومتر یعنی ۲۸ درصد آن بزرگراه و در یزد از ۲ هزار و دویست و نوزده کیلومتر راه، ۶۸۶ کیلومتر یعنی ۳۱ درصد بزرگراه است. پهناورترین استان کشور که دست بر قضا فقیرترین هم هست، با وجود اینکه ۲.۵ برابر هرمزگان و یزد وسعت دارد، طول بزرگراه های آن نصف این استان هاست.
با این وجود مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران می‌گوید: اینکه بخش خصوصی وارد این حوزه شود، اتفاق جدیدی نیست. در اصفهان شاهد راه اندازی هلدینگهای سرمایه گذاری در بحث انتقال و تامین آب بودیم. در کرمان هم تجربه های موفقی را در این حوزه داشتیم. جدای از این با توسعه سواحل مکران و رونق و آبادانی این منطقه مشکل سرمایه گذاری در حوزه انتقال آب از دریای عمان حل خواهد شد.
دولت برای توسعه سواحل مکران فقط ۱۰۰۰ میلیارد تومان اختصاص داده است. در حالیکه بر اساس اعلام بانک مرکزی دولت سال گذشته ۱۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت کرده است که اگر میانگین قیمت دلار در این سال را حدود ۱۳ هزار تومان در نظر بگیریم متوجه می‌شویم دولت حدود ۱۲۳ هزارمیلیارد تومان یارانه ارزی بی‌حاصل پرداخته است
یارانه ارزی مهم تر است یا توسعه سواحل مکران ?!
«قرار بود که سواحل مکران را توسعه دهیم. توسعه که ندادیم هیچ هر روز شرایط در حال بدتر شدن است. استانی که قرار بود با توسعه سواحل مکران به یکی از قطب های اصلی اقتصادی تبدیل شود هر روز بر تعداد فقرایش افزوده می شود.» این بخشی از گفته های نماینده مردم سراوان است که معتقد است تمامی دولتها به نوعی نسبت به وضعیت استان های محروم بی تفاوت بوده و معمولا به دنبال افزایش بودجه استان های سفارش شده برخی از افراد صاحب نفوذ بوده اند.
فاضلی همچنین گریزی هم به مفاد لایحه بودجه می زند و می‌گوید: دولت برای توسعه سواحل مکران فقط ۱۰۰۰ میلیارد تومان اختصاص داده است. این در حالی چندین برابر این رقم را دولت یارانه ارزی پرداخت می کند. یارانه ای نصیب عده ای خاص شده و تا کنون نتوانسته به بهبود وضعیت معیشت خانوار منجر شود.
بر اساس آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس در تابستان امسال اعلام کرده که دولت در پنج ماهه اول سال حدود چهار میلیارد تومان ارز ۴۲۰۰ تومانی توزیع کرده است.
همچنین بر اساس اعلام بانک مرکزی دولت سال گذشته ۱۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت کرده است که اگر میانگین قیمت دلار در این سال را حدود ۱۳ هزار تومان در نظر بگیریم متوجه می‌شویم دولت حدود ۱۲۳ هزار میلیارد تومان یارانه ارزی بی‌حاصل پرداخته است. یک حساب کتاب ساده نشان می دهد که اگر ۲۰ درصد یارانه ارزی بی‌حاصل را صرف رونق سواحل مکران کرده بود، حالا شرایط برای مردمان سیستان بلوچستان زمین تا آسمان فرق می کرد.
دولت در لایحه پیشنهادی بودجه اعلام کرده که ۱۷۰ میلیون یورو (از بند ه تبصره ۴) صندوق توسعه ملی برای برای طرح های اولویت دار کشور اختصاص پیدا کند. اما مساله اینجاست که طرح اولویت دار کشور یکی دو تا نیست. از تامین آب غیزانیه و فاضلاب خوزستان گرفته تا سطح پایین دسترسی مردم سیستان و بلوچستان به آب شرب سالم و زنانی و فرزندانی که برای نوشیدن آب راهی هوتک ها می شوند.
نظر شما