مژده باقری؛ بازار: پادکست یا پادپخش یا تدوین صوتی، یک فایل صوتی ازپیش‌ضبط‌شده با موضوعات سرگرم‌کننده و تخصصی است. پادکست‌ها به‌صورت آنلاین و رایگان در دسترس هستند و ما می‌توانیم برحسب علاقه و نیازمان آنها را از اینترنت دانلود کرده و در فرصت‌های متفاوت به آنها گوش کنیم. فرهنگ گوش کردن به پادکست در جهان تقریبا در سال‌های اخیر بسیار رواج پیدا کرده و شاید برایتان جالب باشد در جریان باشید حتی در سال ۲۰۰۴ گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی بوده‌است که کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی‌های جرج بوش را به صورت پادکست آماده کرده و بر روی وب‌گاه رئیس جمهور آمریکا قرار داده‌است.
جدا از اینکه پادکست در دنیا آرام آرام در حال گرفتن جایگاه رادیو است؛ در ایران نیز فرهنگ گوش دادن به پادکست درسال‌های اخیر با استقبال زیادی روبه رو شده است و بسیاری از مردم در ترافیک؛ مترو و.. ترجیح می‌دهند با انتخاب انواع پادکست‌های عمومی و تخصصی اطلاعات خود را افزایش دهند. پادکست سکه یکی از همان پادکست‌هایی است که با محوریت اقتصادی این روزها توانسته مخاطبان زیادی را جذب کند. این پادکست با شعار پادکستی «اقتصادی برای غیر اقتصاددان‌ها» حدود یک سال و دو ماه است که به تولید قسمت‌های متفاوتی پرداخته و موضوعات متفاوت اقتصادی را روی میز بررسی با اقتصاددانان مختلف می‌گذارد. برای آشنایی بیشتر با این پادکست؛ اطلاع از چگونگی انتخاب سوژه، موضوعات و...سوالاتمان را پیش روی بهداد گیلزاد کارگردان این مجموعه قرار دادیم. اگر شما هم علاقه‌ای به دنیای پادکست‌ها دارید در این گفتگو کنار ما باشید.
* ایده شکل گیری سکه از کجا آمد و چطور شد که به فکر ساخت پادکست افتادید؟
من همیشه دغدغه ساخت تالکشوی اقتصاد به زبان ساده را داشتم. و دوست داشتم اقتصاددانان مطرح کشور با حضور در این برنامه مردم را با مباحث اقتصادی آشنا کنم. اما همیشه هزینه‌هایی که برای تولید انواع ویدیو باید صرف می‌شد از جمله موضوعاتی مثل تدوین و لوکیشن و ... باعث می‌شد این ایده را به تعویق بیاندازم. اوایل سال 98 دکتر ناجی دغدغه زیادی در خصوص افزایش بنزین داشتند و جلسات متفاوتی در این خصوص برگزار می‌کردند. یکبار با گروهی از دانشجویان اقتصاد (که بعدها تعداد زیادی از آنها جزو تیم سکه شدند) در جلسه‌ای با دکتر ناجی شرکت کردیم و من صدای جلسه را ضبط کردم.
در این جلسه از تهدیدات و فرصت‌های موضوع بنزین صحبت زیادی شد. زمانی که بعد از اتمام جلسه صدای ضبط شده را گوش کردم؛ متوجه شدم درکنار صدای رسا؛ توضیحات جذابی هم در بطن صحبت ها وجود دارد. همین موضوع باعث شد به این فکر کنم که ایده تالک شوی من حتما که نباید تصویری باشد! در جلسه‌ای با دکتر ناجی زمانی که ایده را مطرح کردم با استقبال ایشان مواجه شدم و متوجه شدم ساخت برنامه به این شکل می‌تواند پادکست نام بگیرد. همین باعث شد سراغ دوستانی که فکر کردم در اجرا می‌توانند کمک کنند رفته و دور هم جمع شویم که نتیجه تمام اینها شد : پادکستی به نام پادکست اقتصادی سکه.
در زمان‌های نزدیک انتخابات افرادی که قصد گرفتن مسئولیتی که در گرو رای مردم است دارند؛ وعده وعیدهایی می‌دهند که در نگاه کلی گاهی برای جامعه شیرین و خوب و حتی مفید است. اما زمانی که این وعده‌ها را به اقتصاددانان عرضه می‌کنیم؛ متوجه می‌شویم این وعده‌ها را مضر دانسته و عوام فریبی می‌دانند
*چطور تصمیم گرفتید پادکستی اقتصادی به زبان ساده برای عموم مردم بسازید ؟
نه تنها ما درتیم سکه که خیلی از افراد در محیط دانشگاهی اقتصاد؛ دغدغه‌ای به نام اقتصاد به زبان ساده را دارند. از طرفی این مبحث تقاضای زیادی دارد. همه ما به نوعی با مسائل اقتصادی درگیریم. زمانی که نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند بر معیشت تمام ما اثر مستقیم می‌گذارد و همه ما باید مالیات پرداخت کنیم. از طرفی خیلی از اخباری که در طول روز با آنها مواجه می‌شویم اصطلاحات اقتصادی زیادی را در بر می‌گیرند که مردم در اصل نمی‌دانند به چه معنی هستند. همین باعث می‌شود مردم به دنبال یادگیری مباحث اقتصادی بروند تا در جریان چند و چون ماجراها؛ نه به صورت تخصصی با اعداد و ارقام پیچیده که به زبان ساده و کلی قرار بگیرند.
از طرفی برخی زمان‌ها؛ افرادی از این عدم آگاهی در جامعه سواستفاده می‌کنند. خصوصا در زمان‌های نزدیک انتخابات افرادی که قصد گرفتن مسئولیتی که در گرو رای مردم است دارند؛ وعده وعیدهایی می‌دهند که در نگاه کلی گاهی برای جامعه شیرین و خوب و حتی مفید است. اما زمانی که این وعده‌ها را به اقتصاددانان عرضه می‌کنیم؛ متوجه می‌شویم این وعده‌ها را مضر دانسته و عوام فریبی می‌دانند. بنابراین زمانی که آگاهی نسبی از مسائل اقتصادی در جامعه حاکم باشد، و مردم در جریان باشند که چه سیاست‌هایی باعث افزایش سطح قیمت‌ها می‌شود، قطعا وعده های عوام فریبانه در جامعه کمتر داده می‌شود. و این موضوع باعث می‌شود کاندیداهای مناصب مختلف، برنامه‌ای علمی‌تر و بهتر به مردم ارائه دهند. در نتیجه مردم با دید آگاه تری سنجیده و رای می‌دهند. هدف ما در اصل بالا بردن همین سطح دانش اقتصادی عمومی است.
*انتخاب سوژه و موضوعاتی که به آنها می‌پردازید به چه شکلی است؟ و چه دلایلی در این مسیر به شما کمک می‌کند؟
عموما موضوعات و سوژه‌هایی که به آنها می‌پردازیم به دو شکل است. بیشتر اوقات؛ یک سری مباحث مهم اقتصادی مهمی وجود دارد که کمتر به آنها پرداخته می‌شود. شاید موضوعی ترند روز نباشد و مردم دغدغه‌ای در آن خصوص نداشته باشند. اما می‌دانیم که مباحث مهمی هستند و آشنایی مردم با آنها می‌تواند بسیار کمک کنننده باشد.
بخش دیگری که موضوع اصلی و سوژه ما را شکل می‌دهد؛ موضوعات ترند جامعه است. مردم در زمان‌های مختلف حساسیت بیشتری نسبت به برخی موضوعات دارند. ما سعی می‌کنیم دست بر همان موضوعات گذاشته و بحث کنیم. برای مثال در آذر ماه سراغ موضوع افزایش قیمت بنزین؛ تحریم و اتفاقاتی که در بازارهای مالی افتاد رفته و مفصل به آنها پرداختیم.
*انتخاب مهمان‌ها به چه شکلی است ؟
موضوعات و مهمان‌ها با هم ارتباط تنگاتنگی دارند و متناسب با موضوع سعی می‌کنیم مهمانی خوب و دانشمند در آن زمینه را انتخاب و دعوت کنیم. گاها برخی از اقتصاددان‌ها ترجیح می‌دهند در مورد موضوعی صحبت نکنند؛ در آن زمان کمی با محدودیت مواجه می‌شویم. از طرفی روی این موضوع که چه سوالاتی بپرسیم که بحث را به خوبی پوشش دهد هم کار می‌کنیم. در کنار سوالات بداهه‌ای که دکتر ناجی بنا بر بحث می‌پرسند؛ سعی می‌کنیم از قبل سوالاتی مهم که سیر و جریانی به گفتگو دهند انتخاب کنیم و دست پر باشیم.
*استقبالی که تا امروز از سکه شده به چه شکلی بوده؟
مخاطبین ما همیشه به ما لطف دارند و خدا را شکر عموما با فیدبک‌های مثبتی همراه شده‌ایم. افرادی هم که نقد کردند در اکثر موارد نقدهای سازنده درستی داشته‌اند و سعی کرده‌ایم با رعایت آنها کیفیت کار را بهبود ببخشیم. تاکید ما بر این بوده که سکه وارد فضای زردی که در جامعه ما متعارف است نشود. و یکی از خطوط قرمز ما همیشه این موضوع است. شاید همین خط قرمز باعث شده که کامنت‌ها و نظراتی که چالشی است و باعث جنجال می‌شود برای سکه اتفاق نیفتد. بنابراین افراد با عقاید، انگیزه‌های مختلف و طرز فکر متفاوت سکه را انتخاب می‌کنند.
اگر پادکستی دنبال درآمدزایی پایدار است قطعا باید بیزینس پلن خاصی داشته باشد.این موضوع که بیزینس پلن چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد هم وابسته به کار، مخاطبین و مشتری‌هاست
*برای تولید پادکست از بیزینس پلن خاصی باید تبعیت کرد؟
این موضوع کاملا به تیم بستگی دارد. زمانی تیمی از روی علاقه شخصی دور هم جمع می‌شوند؛ بدون سیر زمانی منظم و بدون نیاز به محتوای پیچیده پادکست تولید می‌کنند و مخاطبان خودشان را هم دارند. قطعا این تیم درآمدزایی ندارد و لازم نیست روی بیزینس پلن خاصی برنامه بریزد. اما اگر پادکستی دنبال درآمدزایی پایدار است قطعا باید بیزینس پلن خاصی داشته باشد.این موضوع که بیزینس پلن چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد هم وابسته به کار، مخاطبین و مشتری‌هاست. مشتری در این میان همان بنگاه‌هایی می‌شوند که به صورت بالقوه می‌توانند در خلال این پادکست محصولات خود را تبلیغ کرده یا محصولات جانبی کنار پادکست بفروشند.برای اجرایی کردن این موضوعات باید بیزینس پلنی تدارک دیده شود و سپس وارد وارد فاز اجرایی شد.
تیم‌هایی که پادکست می‌سازند باید خیلی تلاش کرده و خودشان را به خوبی پرزنت کنند و دلایل مهم و موجهی ارایه دهند تا اسپانسر متقاعد شود که چرا نیاز دارد برند خود را در این پادکست تبلیغ کند؟ زمانی که یک پادکست روی غلطک بیفتد؛ در ادامه پیدا کردن اسپانسر بالطبع راحت‌تر خواهد شد
*پیدا کردن اسپانسر برای پادکست چقدر چالش برانگیز است؟
پیدا کردن اسپانسر اصلا کار راحتی نیست! خصوصا در اول راه پیچیدگی‌های زیادی دارد. تیم‌هایی که پادکست می‌سازند باید خیلی تلاش کرده و خودشان را به خوبی پرزنت کنند و دلایل مهم و موجهی ارایه دهند تا اسپانسر متقاعد شود که چرا نیاز دارد برند خود را در این پادکست تبلیغ کند؟ زمانی که یک پادکست روی غلطک بیفتد؛ در ادامه پیدا کردن اسپانسر بالطبع راحت‌تر خواهد شد.
*یعنی در ادامه می‌توان روی تولید پادکست به عنوان یک مسیر مالی حساب کرد؟
اینکه اسپانسر بیاید و از لحاظ مالی چقدر تامین کننده باشد موضوعی است که قابل بحث است. چیزی که ما میبینیم؛ حداقل فعلا، زیاد نیست و به عنوان یک شغل دوم می‌تواند کمک کننده درآمد باشد. اما اینکه با تولید پادکست چرخ یک زندگی بچرخد فعلا بعید است. شاید پادکست‌های خوبی باشد که جزو اولین‌ها در ایران هستند و درآمد خوبی در حال حاضر داشته باشند اما بسیاری از پادکست‌هایی که دیده‌ام و می‌شناسم حتی خود سکه هم سوددهی کلانی ندارد.
*در جهان، پادکست به نوعی در حال تبدیل به فرهنگی جایگزین برای رادیوست. این موضوع را در ایران چطور بررسی می‌کنید و فکر می‌کنید در آینده، این موضوع در ایران هم پررنگ شود؟
اصلا بعید و دور نیست. نه تنها رادیو که حتی تلویزیون هم در حال حذف شدن با نیروی اینترنت است. پادکست هم به عنوان رسانه اینترنتی کاملا توانایی این را دارد که رادیو را کنار زده و جایگزینش شود. حداقل من خودم و دایره افراد اطرافم بیشتر از رادیو این روزها طرفدار پادکست هستیم. در نظر سنجی از کل جامعه شاید رادیو هنوز حرف زیادی برای گفتن داشته باشد؛ اما شاید در آینده و با پوشش دهی بیشتر تر اینترنت شاهد این جایگزینی باشیم.
ما در سکه از روز اول با علاقه و مسئولیت اجتماعی استارت کار را زدیم و روحمان هم خبر نداشت که قرار است روزی درآمدی داشته باشیم! بنابراین توصیه می‌کنم برای ورود به حوزه تولید پادکست؛ علاقه ومسیولیت اجتماعی را اولویت قرار دهید و سعی کنید در زمینه‌ای که اشراف و تسلط کافی دارید وارد شوید تا به موفقیت بیشتری دست پیدا کنید
*توصیه شما به کسانی که دوست دارند وارد مسیر ساخت پادکست شده و موفق شوند چیست؟
دو عامل مهم در موفقیت پادکست نقش دارند. اولی علاقه و دومی مسئولیت اجتماعی. خیلی وقت‌ها زمانی که افراد صرفا برای درآمد زایی وارد عرصه پادکست شوند شاید نتوانند به اهدافی که باید دست پیدا کنند. علاقه بسیار مهم است و زمانی که به موضوعی علاقه دارید چون از صرف زمان در این مسیر لذت می‌برید و علاقه ضمیمه کارتان است قطعا مخاطبی را که باید جذب می‌کنید. نقش مسئولیت اجتماعی خصوصا در موضوعاتی چون علوم سیاسی و اقتصادی و ... بسیار مهم است. در این موارد شاید حتی نه تنها به درآمدزایی فکر نکنید که حتی حاضر به هزینه کردن هم باشید تا محتوایی تولید کنید که آگاهی دهنده مردم باشد. ما در سکه از روز اول با علاقه و مسئولیت اجتماعی استارت کار را زدیم و روحمان هم خبر نداشت که قرار است روزی درآمدی داشته باشیم! بنابراین توصیه می‌کنم برای ورود به حوزه تولید پادکست؛ علاقه و مسئولیت اجتماعی را اولویت قرار دهید و سعی کنید در زمینه‌ای که اشراف و تسلط کافی دارید وارد شوید تا به موفقیت بیشتری دست پیداکنید.
*از برنامه‌های آینده سکه بگویید؛ آیا تغییرات خاصی در انتظار مخاطبان است؟
در تلاشیم در فصل سوم ارتباط میان مخاطبین و مهمانانمان را بیشتر کنیم.در نظر داریم ظاهر سکه را کمی حرفه‌ای تر کنیم و از لحاظ ساختاری حرفه‌ای تر باشیم. روی بحث مقدمه‌ها و ارتباطی که سکه در ابتدای هر اپیزود باید با مخاطب داشته باشد هم کار می‌کنیم. این وعده را هم بدهم که در حال کار بر روی سایت سکه هستیم و قرار است تمام مطالب را در سایت بارگزاری کرده و اخبار و حواشی هر اپیزود را در آنجا منعکس خواهیم کرد.
شاید درفصل چهارم به قابلیت‌های جدید هم فکر کنیم و اپیزودهای کوتاه‌تری هم اضافه کنیم و در نهایت به بهتر کردن هر روز کیفیت فکر می‌کنیم.
نظر شما