بازار؛ گروه استانها: بیش از ۳۰۰ واحد در صنعت کفش ماشینی در استان فعال هستند و قم به عنوان قطب تولید کفش ماشینی کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان پیش‌بینی کرد که بیش از پنج هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم در واحدهای فعال این صنعت صورت گرفته است. البته نکته مهم‌تر ظرفیت صنعت کفش در اشتغال‌زایی غیر مستقیم و خانگی است.
بر همین اساس با توجه به اینکه اغلب کارگاه‌های تولید کفش ماشینی در قم فعالیت خرد و با حجم محدودی داشته باشند و به طور متوسط ۲۰ نفر را مشغول کار کنند، اما کارهایی مانند رویه دوزی و مونتاژ کاری کفش به صورت خانگی انجام می‌شود و بر این اساس شاغلان این عرصه حدود ۲۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود.
در همین زمینه و برای اظلاع از میزان تولید کفش ماشینی در قم و ظرفیت این صنعت، گفت‌وگویی با مصطفی کرمانی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی قم و تولید کننده کفش ماشینی انجام داده‌ایم که بدین شرح است:
* ظرفیت تولید کفش ماشینی در قم چه اندازه است و بیشتر به چه کشورهایی صادر می‌شود؟
تا قبل از همه‌گیر شدن بیماری کرونا و تشدید تحریم‌های ظالمانه علیه کشور و نوسان افسار گسیخته قیمت‌های ارز و نابسامانی اقتصادی، میزان صادرات صنعت کفش کشور بیش از ۱۱۰ میلیون دلار در سال بوده است که بیش از ۷۰ درصد از این میزان به استان قم تعلق دارد.
تولید کنندگان استان توانسته‌اند محصولات خود را به کشورهای عراق، افغانستان، آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، روسیه و پاکستان حتی در سال‌های اخیر به سوریه و عمان صادر کنند.
طبق باور کارشناسان اگر کمک‌ها و حمایت‌ها و زیرساخت‌های لازم شکل بگیرد، ظرفیت صادرات در این صنعت بیش از ۵۰۰ میلیون دلار است.
* ایجاد شهرک تخصصی کفش در قم تا چه اندازه می‌تواند این صنعت را رونق دهد؟
یکی از زیرساخت‌های لازم که می‌تواند به رشد این صنعت کمک کند ایجاد شهرک تخصصی صنعت کفش استان است که از ابتدای دهه ۹۰ بحث آن به عنوان یک شهر شهرک تخصصی پایلوت در کشور مطرح و پیگیری شده است و با وجود اینکه در سال ۹۸ کلنگ احداث آن به زمین زده شد اما اجرا و تکمیل آن مثل بسیاری از پروژه‌های عمرانی کشور مغفول مانده و تعطیل شده است.
با طراحی و ساخت شهرک تخصصی می‌توان تمام ظرفیت‌ها اعم از تولید محصول، تولید مواد اولیه و صنایع وابسته را متمرکز کرد و هزینه‌های تولید را کاهش داد.
از دیگر مسائل مرتبط با صنعت کفش تهیه مواد اولیه واحدهاست. در این صنعت سه نوع ماده اولیه مصرف می‌شود؛ مواد اولیه پلی یورتان (pu) و اتیلن وینیل استات(eva) که وارداتی هستند. ماده سوم مورد نیاز نیز پی وی سی(pvc) است که در پتروشیمی داخلی تولید می‌شود.
با طراحی و ساخت شهرک تخصصی می‌توان تمام ظرفیت‌ها اعم از تولید محصول، تولید مواد اولیه و صنایع وابسته را متمرکز کرد و هزینه‌های تولید را کاهش داد
مواد وارداتی در یک سال گذشته با نوسان‌های متعدد و سردرگمی همراه بوده است و اما حداقل در سال گذشته ثبات قیمت دلار جریان واردات را فعال نگه داشته بود که با اوضاع کنونی نوسان ارز دیگر قدرت و فرصت واردات هم نداریم.
البته در کنار این نوع مشکلات که ناشی از تنش‌های سیاست خارجی است، معضل دردناک‌تر نا ملایمتی و ناسازگاری شرکت‌های پتروشیمی‌های داخلی بوده که انحصار برخی از محصولات را در اختیار دارند و لذا مواد اولیه به دلایلی در بورس به درستی از عرضه نمی‌شود یا حتی به دست تولیدکننده واقعی نمی‌رسد یا به افزایش چند برابری به دست تولیدکننده می‌رسد که این امر به تعطیلی واحدها و کاهش تولید منجر شده است.
بنابراین اگر تشکل و انجمنی فعال و یکپارچه در قالب شهرک‌های صنعتی تخصصی وجود داشت می‌توانستیم حداقل بخشی از مشکل تأمین مواد اولیه واحدها از سوی بورس وزارت صنعت مدیریت و برنامه‌ریزی کنیم.
به علاوه قیمت مواد اولیه مورد نیاز به شکل عجیبی افزایش داشته و تولیدکنندگان را در حفظ بازارهای هدف با مشکلاتی روبرو کرده است. متأسفانه با این نوسان قیمت‌ها و مسائلی از این دست صادرکنندگان که همیشه با تلاش‌های فراوان بازارهای فروش را هدف‌گذاری می‌کنند، امکان بستن قراردادهای کاری و تولیدی با مشتریان خارجی را نخواهند داشت و نتیجه این شده که نتوانیم بازار هدف را حفظ کنیم و رقبا گوی سبقت را از ما ربوده‌اند. کشورهایی چون ترکیه و ازبکستان به راحتی بازارهای ما در کشورهای همجوار را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
* مهمترین موانع برای هدف‌گذاری بازارهای جدید چیست؟
ما این ظرفیت را در خود می‌بینیم که با حمایت‌ها افق دید گسترده‌تری را در این صنعت پیش‌بینی کنیم، کشورهای هدف جدیدی را شناسایی کرده و بازارهای هدف صادراتی جدید در آفریقا شناسایی کرده و آماده حضور در این قاره بزرگ در آینده باشیم.
بیان این نکته نیز ضروری است که برای سال ۹۸ صادرات بیش از ۲۰۰ میلیون دلار برای صنعت کفش پیش‌بینی می‌شد اما موانع دولتی، بخشنامه‌های دست و پا گیر که بعضاً یک شبه صادر می‌شود، مخصوصاً تعهد سپاری ارزی یا تعهد برگشت ارز حاصل از صادرات از موانع جدی برای تولیدکنندگان و صادرات این صنعت از اجازه نداد این امر محقق شود.
کشورهای هدف جدیدی را شناسایی کرده و بازارهای هدف صادراتی جدید را در آفریقا شناسایی کرده و آماده حضور در این قاره بزرگ در آینده هستیم
مسئولان امر باید این موضوع را در نظر داشته باشند که تمامی بخش صنعت کفش استان واحدهای کوچک و خرد هستند به علاوه بیشتر مراودات صادراتی با کشورهای همسایه است، هیچ روابط مالی و بانک مستقیم هم وجود ندارد و همه آنها از طریق صرافی‌ها انجام می‌شود.
به علاوه رقم صادراتی صادرات کفش هم رقم کوچکی در ارزآوری کشور است اگر بانک مرکزی این صنعت را معاف از برگشت ارز حاصل از صادرات کند قطعاً در افزایش صادرات تأثیرگذار خواهد بود.
در پایان لازم به ذکر است با توجه به تحریم‌هایی که شدت بیشتری پیدا کرد قاعدتاً فرصت‌های نیز برای تولید داخلی فراهم شده و من معتقدم که از این فرصت طلایی باید استفاده کرد دولت اجازه دهد که تنها دغدغه تولید کننده، تولید باشد.
اگر مقام معظم رهبری بارها توجه به افزایش توان داخلی و مقابله با کارشکنی‌های بیگانگان با توسعه اقتصاد مقاومتی را مد نظر قرار داده‌اند، بنابراین تولید کنندگان سربازان خط مقدم این جنگ اقتصادی هستند؛ تولیدکنندگان تنها انتظاری که از دولت دارند، ایجاد گشایش در مسیر اقتصاد و تسهیل موانع تولید با رفع قوانین دست و پاگیر موجود است.
نظر شما