فعالیت زیادی در پشت صحنه روابط ایران و آمریکا در حال رخ دادن است

بازار؛ گروه بین الملل: «جو بایدن»، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا تیم سیاست خارجی خود را معرفی کرد که در میان آنها مقام ‌های ارشد وزارت خارجه دوره رئیس جمهور باراک اوباما دیده می‌ شوند؛ از جمله آن ها می توان به «جان کری»، وزیر خارجه اسبق که اکنون مسئول ویژه برنامه‌ های «جو بایدن» در مقابله با پدیده گرمایش زمین شده است، اشاره کرد.

«آنتونی بلینکن»، به عنوان وزیر خارجه جدید در نظر گرفته شده است. بلینکن دیپلمات ۵۸ ساله ای است که بسیاری او را «اوبامای کوچک» در سیاست خارجی می‌ شناسند. فردی با تمرکز بر چند جانبه‌ گرایی و به‌ خصوص همکاری با هم ‌پیمان‌های اروپایی آمریکا .

همچنین، «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی جو بایدن خواهد شد. هر دو نفر از مقام ‌های ارشد وزارت خارجه جان کری در دوره باراک اوباما هستند که در گفتگوهای منجر به توافق هسته‌ای با ایران هم نقش داشتند.

خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا به بررسی تیم سیاست خارجی بایدن پرداخته که در ادامه آمده است.
پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.

*بایدن تیم سیاست خارجی خود را معرفی کرد. «تونی بلینکن» به عنوان وزیر خارجه و «جیک سالیوان» به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا معرفی شدند. ارزیابی شما از این تیم چیست؟

این افراد حرفه ای، بسیار باتجربه و شایسته هستند. بلینکن و سالیوان سالها با بایدن کار کرده اند - هم در دولت اوباما و هم زمانی که بایدن رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بود. من از تخصص و اعتبار آنها بسیار تحت تأثیر قرار گرفته ام. از همه مهمتر، آنها ایدئولوگ هایی مانند پمپئو نیستند. آنها هر دو در مذاکرات برجام شرکت داشتند، بنابراین آشنایی گسترده ای با مذاکره کنندگان ایرانی و وضعیت برجام دارند.

*به نظر شما رویکرد تیم سیاست خارجی بایدن به خاورمیانه چگونه خواهد بود؟

این مجموعه ای بسیار ظریف از مذاکرات است. همانطور که همه ما می دانیم، ایالات متحده آمریکا رابطه قوی با اسرائیل دارد. وزیر امور خارجه مایک پمپئو در تلاش است تا محدود کردن برنامه شهرک سازی اسرائیل برای بایدن بسیار دشوار شود. اکنون مشخص شده که وقتی ایالات متحده آمریکا سفارت خود را به بیت المقدس منتقل کرد، نتانیاهو موافقت کرد که برنامه شهرک سازی را متوقف کند - البته او آن را متوقف نکرد. وی فقط آن را به حالت تعلیق درآورد و اکنون دوباره از سر گرفته شده است. پمپئو موافقت خود را با از سرگیری برنامه شهرک سازی اعلام کرده است، بنابراین تغییر سیاست برای بایدن سخت خواهد بود.

روابط ایالات متحده آمریکا با عربستان سعودی و امارات به صورت معامله و بر اساس روابط شخصی ترامپ با حاکمان آنجا بود. این نوع رابطه دیگر وجود نخواهد داشت و ایالات متحده آمریکا از این روابط دور خواهد شد. با دانستن این موضوع، دولت ترامپ بار دیگر سعی کرده توافقاتی را انجام دهد که نفی آنها برای بایدن دشوار است.

با این حال به طور کلی، دولت بایدن به جای توافق های معاملاتی یک به یک با حاکمان منفرد، توازن در منطقه را هدف خواهد گرفت. هدف قرار دادن توازن منطقه باید یک رابطه سالم تر بین ایالات متحده آمریکا و منطقه باشد. ایالات متحده آمریکا در زمان بایدن حمایت از حملات عربستان سعودی به یمن را متوقف خواهد کرد. آنها بیشتر از فلسطینیان - به ویژه کمک های انسانی - حمایت خواهند کرد. آنها از مخالفت با روابط عراق با ایران دست خواهند کشید.

*بلینکن در مواقعی که کشورهای اروپایی به برجام پایبند نبودند از تعهد ایران به برجام سخن گفته بود. شخصیت او تا چه اندازه می تواند بر تصمیمات تیم سیاست خارجی بایدن در خصوص ایران اثرگذار باشد؟

بایدن فردی سنجیده و محتاط است. وی آنطور که پمپئو و حتی ترامپ رفتار می کنند، رفتار نخواهد کرد. وی خواهان بازگشت به دیپلماسی خواهد بود. از آنجا که بلینکن از نزدیک با مذاکرات اصلی برجام درگیر بود، وی تجربه زیادی را بر سر میز خواهد آورد تا بدون ایجاد مشکلات سیاسی داخلی برای رئیس جمهور بایدن، راهی برای بازگشت به توافق پیدا کند.

تقریباً هر کاری که او انجام دهد مورد حمله جمهوری خواهان قرار خواهد گرفت، بنابراین او باید احتیاط نموده و بلینکن در این روند فردی بسیار مفید خواهد بود. من انتظار دارم که فعالیت زیادی در پشت صحنه در حال انجام باشد و احتمالاً این کار از هم اکنون آغاز شده است.

*باراک اوباما در گفتگو با واشنگتن پست گفته است بایدن قصد دارد به زودی پس از روی کار آمدن به توافق هسته‌ای ایران بپیوندند. به نظر شما چرا بایدن تصمیم دارد فوری به برجام بازگردد؟

اینکه بایدن بلافاصله و فوری به برجام بازگردد، اغراق است. من مطمئن هستم که بایدن برای بازگشت به برجام حرکت خواهد کرد اما حرکت وی بدون شرط نخواهد بود. بایدن باید به برخی توافق نامه ها با رهبران ایران دست یابد. اگر او به راحتی به برجام بازگردد، تحریم ها را لغو کند و گفتگوی دیگری با ایران انجام ندهد، درواقع خودکشی سیاسی انجام خواهد داد زیرا هر روز توسط جمهوری خواهان به شدت مورد حمله قرار می گیرد و این در دور بعدی انتخابات در سال 2022 علیه او و حزبش مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

امیدوارم رهبران ایران این موضوع را تشخیص دهند. این توافق نامه ها می توانند بسیار نمایشی یا حداقلی باشند. یکی از موارد پیشنهادی این است که رهبران ایران موافقت کنند پس از ترمیم برجام، جهت بحث در مورد توافق دوم فراتر از برجام دیدار کنند. این فقط یک پیشنهاد است.

*اخیراً «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل سفری به عربستان داشته و با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی نیز دیدار داشته هر چند ریاض این دیدار را تکذیب کرده است. هدف عربستان از عادی سازی روابط با اسرائیل چیست؟

در واقع این دیدار تلاشی است برای تقویت جبهه مخالف مشترک با ایران قبل از اینکه دولت بایدن وارد کاخ سفید شود. بدون رهبری ترامپ و جراد کوشنر من اعتقاد ندارم این نوع روابط معنای زیادی داشته باشند یا به دستاورد زیادی برسند. اکنون فرصتی برای حرکت ایران جهت بهبود روابط با عربستان سعودی است. اگر ظریف باهوش باشد، این امر می تواند برای ایران و عربستان بسیار مطلوب باشد.