ونوس بهنود؛ بازار: البسه ترک پدیده جدیدی در بازار اردبیل نیست. سال‌ها است اجناس ترک چه از طریق قاچاق و یا چه از طریق کالای همراه مسافر وارد بازارها شده و به فروش می‌رسد.
اگر زمانی تُرک فروش‌ها به تعداد انگشتان یکدست بود و بیشتر هم البسه زنانه را شامل می‌شد، امروز بازار در محاصره البسه مردانه، زنانه، کودکانه و حتی کالاهای مصرفی و در کمال شگفتی اقلام خوراکی محاصره‌شده است.
باوجود افزایش نرخ ارز و گران شدن این کالاها همچنان این روند ادامه دارد که در بررسی میدانی رفتار بازار، نگاه فروشندگان و خریداران و دلایل تداوم استفاده از اجناس تُرک احصا شده است.
کیفیت توانسته بر گرانی اجناس غلبه کند
در وضعیت کنونی تقریباً در تمامی مناطق شهر اردبیل می‌توان فروش اجناس ترک را مشاهده کرد. حتی نام برخی فروشگاه‌ها به برندهای ترک تغییریافته و به‌نوعی فروشنده برای خود هویت‌سازی کرده است.
اجناس ترک محدود به طیف جنسی و سنی خاصی نیست و تمامی افراد می‌توانند به‌سادگی به البسه ترک دسترسی داشته باشند.
یکی از شهروندان معتقد است دلیل اصلی تهیه اجناس ترک، کیفیت آن است. وقتی لباسی که می‌خری مدت‌ها قابل‌استفاده است حاضر می‌شوی حتی پول بیشتری بپردازی.
رضایی تصریح کرد: از گذشته این کیفیت مشتری را راضی نگه‌داشته و به‌ندرت ممکن است فردی اجناس ترک خریداری کند و بعد رضایت نداشته باشد.
این دیدگاه کلی حاکم موجب شده حتی جنس مشابه ایرانی موردتوجه قرار نگیرد. یا اگر اجناس ترک از کیفیت خود کاسته باشد بازهم به نمونه ایرانی ترجیح داشته باشد.
یکی از فروشندگان البسه ترک هم معتقد است البسه ترک نه‌تنها در پارچه بلکه در کیفیت دوخت نیز کیفیت بهتری در مقایسه با اجناس ایرانی دارد.
وی بابیان اینکه مشتری با شنیدن نام ترک احساس اطمینان می‌کند و حتی به گرانی کالا فکر نمی‌کند، اضافه کرد: تقریباً هیچ فروشنده البسه ترکی از کیفیت اجناس خود و دادن اطمینان به مشتری ناراضی نیست.
افزایش سه برابری قیمت اجناس ترک و تداوم خرید
آنچه در رفتار بازار موجب شگفتی است تداوم خرید اجناس ترک و ترجیح آن به اجناس ایرانی باوجود افزایش سه برابری قیمت‌ها است.
یکی از فروشندگان معتقد است به دلیل افزایش قیمت دلار، ما البسه را گران‌تر می‌خریم و ناچار قیمت فروش افزایش‌یافته است. بعد از شیوع بیماری کرونا، قیمت ارز بالا کشید و روی خرید ما هم تأثیرگذار بود.
وی می‌گوید باوجوداینکه میزان خرید فروشندگان کاهش‌یافته و میزان فروش نیز با کاهش و رکود همراه است اما همچنان ادامه دارد.
این فروشنده معتقد است دلیل تداوم به همان اعتماد مشتری بازمی‌گردد و اجناس ترک توانسته اعتماد عمومی را جلب کند.
مطابق اظهارات این فروشنده البسه‌ای که تا همین دیروز و ابتدای سال ۲۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود به ۶۰۰ هزار تومان رسیده است.
برخی برندهای شناخته‌شده تا ۵ یا ۷ برابر افزایش قیمت دارد و در بازار هم کمیاب شده است. اما آنچه در ادامه به آن می‌پردازیم اشتباه ما است که موجب شده «آی، اولدوز» سفید در پس‌زمینه قرمز روی البسه ما حک شود.
فروش اجناس ایرانی با مارک ترک
البسه ترک در لیست محصولات وارداتی استان اردبیل نیست. مطابق اظهارات رئیس سازمان صمت استان اردبیل در لیست کالاهای وارداتی استان در نیمه نخست امسال و حتی سال گذشته البسه دیده نمی‌شود.
رامین صادقی با اشاره به اینکه کالاهای وارداتی از گمرک که از مجاری قانونی وارد می‌شوند بیشتر کالاهای ضروری هستند، اضافه کرد: البته شیوع کرونا و محدودیت‌های تردد در میزان تجارت خارجی کشورها تأثیرگذار بوده است اما نه در صادرات و نه واردات استان البسه نداریم.
این در حالی است که رئیس سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی استان اردبیل در خصوص کالاهای قاچاق مکشوفه استان گفت: بیشترین میزان کشفیات کالاهای منقول مربوط به البسه است.
داور سرپاکه تصریح کرد: اموال تملیکی، اموالی است که به تملک دولت درآمده است که بخشی از آن کالاهای قاچاق کشف‌شده است. عمده کالای قاچاق استان البسه، دارو، مواد خوراکی، آشامیدنی، سیگار و لوازم‌آرایشی است که اکثراً از کردستان و آذربایجان غربی وارد استان می‌شوند.
وی افزود: اما بیشترین میزان کالای قاچاق مربوط به البسه است که اغلب تولید کشور ترکیه است.
اما تلخی این داستان زمانی است که شنیده می‌شود باوجود غیرقانونی بودن اجناس ترک، تولیدات ایرانی نیز با اعتمادآفرینی اجناس ترک، با مارک‌های کذایی ترک به فروش می‌رسد.
یکی از شهروندان اردبیلی معتقد است به‌سادگی از کیفیت پارچه و دوخت این گروه از لباس‌ها می‌توان تشخیص داد که جنس ایرانی است اما برای فروش بیشتر یک مارک خارجی روی آن دوخته‌شده است.
فروشنده البسه زنانه البته این موضوع را انکار می‌کند اما با تائید ضمنی می‌گوید جنس ترک مشتری دارد و در شرایط فعلی که آوردن جنس با محدودیت همراه است و دلار بالا کشیده چاره‌ای جز استفاده از مارک‌های خارجی نداریم.
کارخانه‌های نساجی اردبیل زیر گردوغبار
بازارسازی مهارتی غیرقابل‌انکار بوده که کشور همسایه به کار بسته و توانسته بازارهای همسایه خود را قبضه کند. اردبیل واقع در مرز شمال غرب کشور و نزدیک به کشور ترکیه به یکی از مصرف‌کنندگان اجناس وارداتی آن‌هم از مبادی غیرقانونی شده است.
این در حالی است که در خود این شهر کارخانه‌های نساجی زیر گردوغبار به خواب‌رفته‌اند و هنوز درگیر دریافت تسهیلات هستند تا بتوانند خونی به رگ ماشین‌آلات زنگ‌زده بدوانند.
اخیراً در بازدید رئیس قوه قضاییه از کارخانه نساجی سبلان که عنوان می‌شود بزرگ‌ترین کارخانه نساجی خاورمیانه است، در خصوص رفع مشکلات مجموعه با بانک و آغاز به کار مجدد آن تصمیماتی اتخاذ شد. در فاصله اندکی نیز یکی از نمایندگان استان ظرفیت اشتغال‌زایی ۵ هزارنفری آن را مطرح کرد.
اما واقعیت این است که رکود کارخانه‌های نساجی در اردبیل و سایر استانها موجب شده نه‌تنها این استان قادر به تأمین نیاز بازار خود نبوده و سهمی در صادرات نداشته باشد، بلکه منفعلانه زمینه‌ای فراهم ساخته تا برندهای خارجی پر و بالی گرفته و بازار را به قبضه درآورند. حتی کرونا و گرانی دلار هم نتوانسته مشتری را از ترجیحات خود دلسرد کند. همچنان جنس ترک در اولویت خرید است.
قابل‌توجه آنکه کالاهای ترک در بخش مواد غذایی در حال افزایش بوده و چیزی نمانده تا همسایه‌ها حتی رژیم غذایی ما را هم تعیین کنند.
نظر شما