بازار-فاز اول توافق تجاری امریکا و چین در روز ۱۵ ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی امضا شد و بسیاری از این توافق به عنوان نمادی برای پایان جنگ تجاری دو کشور نام بردند ولی تحلیل گران اقتصادی و اقتصاددانان برجسته دنیا این دیدگاه را قبول ندارند. نشریه فوکوس اکونومیکس به بهانه امضای این توافق مصاحبه ای با تولی مک کالی اقتصاددان ارشد بانک اسکوشیا در منطقه آسیا-پاسیفیک انجام داد. این بانک یکی از فعال ترین بانکهای امریکایی در دنیا است و در سالهای اخیر حجم بالایی از معاملات اقتصادی امریکا و چین از طریق این بانک انجام شده است. کارشناس ارشد اقتصادی این بانک بر این باور است که فاز اول توافق تجاری امریکا و چین باعث پایان یافتن تنشهای تجاری در دنیا نمی شود و حتی قبل از انتخاب رییس جمهوری تازه در امریکا اجرایی هم نمی شود. متن کامل این مصاحبه را در این جا می بیند:
سوال: تحلیل شما از توافق تجاری امریکا و چین چیست؟ به نظر شما باید منتظر تغییرات زیادی در ساختار تجاری این دو کشور باشیم یا خیر؟
فاز اول توافق تجاری یک پیشرفت بسیار خوب در عرصه تجارت دنیا محسوب می شود و می تواند تصویر اقتصادی دنیا و تصویر اقتصاد چین در جهان را تغییر دهد. این توافق می تواند زمینه را برای افزایش سطح اعتماد به فضای اقتصادی دنیا و حمایت از تجارت و سرمایه گذاری فراهم کند زیرا نوید بخش این مساله است که جنگ تجاری پایان یافته است و در طرف تمایل دارند مشکلات را پشت سر بگذارند. اما این ظاهر ماجرا است زیرا در واقع این توافق قدرت اجرایی چندانی ندارد و بررسی مفاد این توافق ۸۰ صفحه ای نشان می دهد که اصلا زیر ساختهای لازم برای اجرای توافق مد نظر قرار نگرفته است،
به عنوان مثال، تعرفه ها به طور کامل حذف نمی شود بلکه روندی تدریجی دارد که این خود می تواند به تداوم چالشها بیانجامد. همچنین این خطر وجود دارد که چین توان اجرای این توافق را نداشته باشد زیرا افزایش سطح خرید تا سطحی که در توافق مطرح شده است به یکباره امکان پذیر نیست. حتی اگر چین بتواند سطح خرید خود از کالاهای امریکایی را مطابق با میزان مطرح شده در توافق افزایش دهد بازهم این تغییر بزرگ در رویکرد تجاری چین توازن در زنجیره عرضه و تقاضای کالاها را برهم می زند و اقتصاد دنیا را دچار تنش می کند.
هم اکنون چین کالاهای مورد نیازش را از کشورهای مختلف وارد می کند و اگر قرار باشد به یکباره قراردادهای تجاری خود با آن کشورها را بر هم بزند و خرید از امریکا را ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش دهد، زنجیره عرضه و تقاضا در دنیا با چالشهای بزرگی روبرو خواهد شد. به نظر می رسد این طرحی است برای آینده و باید زیر ساختهای لازم برای ان فراهم شود. به همین دلیل است که هیچ یک از طرفین در مورد حذف تعرفه ها برنامه ای ندارند. البته نرخ تعرفه های وارداتی اندکی کاهش یافته است ولی هنوز با اصول تجارت آزاد فاصله زیادی وجود دارد.
این توافق چه تاثیری روی اقتصاد چین خواهد داشت؟ آیا باید منتظر افزایش نرخ رشد اقتصادی چین یا افزایش سطح تجارت این کشور باشیم یا اینکه این تغییر را در دراز مدت شاهد خواهیم بود؟
به نظر من در ماه های آتی نرخ رشد اقتصادی چین در سطح ۶ درصد تثبیت می شود. البته این پیش بینی بدون توجه به تاثیرات ویروس کرونا روی اقتصاد چین است زیرا شیوع کرونا و تبعات اقتصادی آن قابل پیش بینی نبود و هنوز هم آمارهای دقیقی در مورد اثرات این بحران سلامتی روی اقتصاد چین ارایه نشده است. اما در میان مدت و بلند مدت فشارهایی در جهت کاهش نرخ رشد اقتصادی چین وجود خواهد داشت و آن زمانی است که اصول تجاری مشخص شده در توافق به یک اصل زیر بنایی در تجارت دو کشور تبدیل شود و اثرات ناگهانی و کوتاه مدت از بین برود. انتظار می رود به تدریج نرخ رشد اقتصادی چین کمتر شود و در سطح بین ۴ تا ۵ درصد باقی بماند. در این زمان اقتصاد چین بیش از اینکه به تجارت و درآمد حاصل از آن وابسته باشد به مصرف و خدمات وابسته است و مصرف و خدمات کلید رشد اقتصادی خواهند بود.
به نظر شما فاز دوم یا سوم این توافق که دارای جزییات بیشتر و کاربردی تر باشد در آینده نزدیک امضا می شود یا اینکه فعلا باید به همین فاز اول از توافق تجاری بسنده کنیم؟
فکر نمی کنم در آینده نزدیک فازهای بعدی امضا شود، زیرا مذاکراتی که برای امضای فازهای دوم و سوم این توافق باید انجام شود بسیار چالش برانگیز و سخت خواهد بود و مشکلاتی که باید در قالب این مذاکرات حل شود بسیار پیچیده است. حتی اگر این مذاکرات شروع شود بازهم حصول نتیجه آن در آینده نزدیک امکان پذیر نیست. از جمله مسایلی که باید مورد بحث قرار بگیرد تعرفه کالاهای صنعتی، امنیت سایبری، مسایل مرتبط با تکنولوژی و وضعیت شرکتهای بزرگ چینی فعال در عرصه تکنولوژی است. هم اکنون دیدگاه های امریکا و چین چه از نقطه نظر سیاست گذاری و چه از نقطه نظر اقتصادی بسیار متفاوت است. به نظر من در خوش بینانه ترین حالت مذاکرات در مورد فاز دوم توافق بعد از انتخابات ریاست جمهوری در امریکا شروع می شود ولی اینکه مذاکرات تا چه زمانی به نتیجه می رسد قابل پیش بینی نیست.
نظر شما