آیا دریافت مالیات بر عایدی سرمایه از سهامداران طرح خوبی بود؟

بازار؛ گروه بورس: خرداد سال جاری بود که با رونق گرفتن بازار سرمایه مجلس طرح مبنی بر اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از سهامداران را مطرح کرد که بعد از آن تا کنون خبری از اجرایی شدن یا تصویب آن در مجلس و دولت دیده نشد. موافقان این طرح کاهش هیجانات بر بازار سرمایه، جلوگیری از سوداگری در بازار و کنترل نوسانات در بازار سرمایه را از دلایل خود عنوان کردند و مخالفان آن التهاب در بازار را دلیل مخالفت خود مطرح کردند. علی کریمی فیروزجایی عضو هیات رئیسه مجلس که از مخالفان طرح دریافت مالیات از سهام است گفته بود که این طرح خلاف سیاست‌های کلی نظام است و آثار زیانبار اقتصادی زیادی دارد. به هر حال بعد از جنگ و جدال بر سر این مصوبه در نهایت زور مخالفان بیشتر بود و اجازه ندادند که مالیات از سهامداران گرفته شود.

جا دارد این نکته هم گفته شود که دولت از هر نقل و انتقال سهام حدود نیم درصد مالیات دریافت می‌کند و به همین خاطر است که برخی از مخالفان پای مالیات بر نقل و انتقالات سهام را جلو می‌کشند و  می‌گویند که دولت قرار است چند نوع مالیات  از سهامداران دریافت کند؟ بعد از مخالفت‌های صورت گرفته از سوی مجلس و دولت  طرح دریافت مالیات از سهامداران به حالت سکوت درآمد و کسی دیگر در مورد این طرح اظهار نظری ارائه نکرد، اما همچنان این سوالات بی پاسخ مانده که  آیا این طرح در واقع باعث جلوگیری از رونق بازار می‌شود؟ آیا با سیاست‌های کلی نظام منافات دارد؟ آیا بازار را وارد فاز رکود می‌کند؟ آیا گرفتن دو مالیات از سهامداران سبب کاهش استقبال و زیان به سهامداران می‌شود؟ و سوالات زیادی از این دست که با مطرح شدن دریافت مالیات بر عایدی سرمایه از سهامداران عنوان می‌شود. دکتر مرتضی زمانیان اقتصاددان و پژوهشگر ارشد حوزه مالی و اقتصادی و یکی از موافقان طرح دریافت مالیات از سهام در گفتگو با بازار مزایا و معایب این طرح را تشریح می‌کند. او می‌گوید جای تعجب دارد که این همه مخالفان به این طرح هجمه وارد می‌کنند.

*طرح مالیات بر عایدی سرمایه، در خرداد ماه از سوی مجلس مطرح شد و قرار بر این شد که دولت از عایدی سرمایه مانند خودرو، مسکن، طلا و حتی پس اندازهای بانکی مالیات دریافت کند، در همان زمان بازار سرمایه هم با رشد خوبی مواجه بود و که به نظر می‌رسد طرح دریافت مالیات از سهام به همین بهانه طرح شد، درحالی که با هجمه‌های زیادی  از سوی دولت و حتی نمایندگان مجلس روبه رو شد که اگر این طرح اجرایی شود بازار از رونق می‌افتد و سرمایه‌گذاران تمایل چندانی برای ورود به بازار نشان نمی‌دهند و به نوعی به گمان خودشان با رد این طرح می‌خواستند از بازار سرمایه حمایت کنند، این درحالی است که در بازار سرمایه کشورهای مختلف دنیا از این  طرح جهت حمایت از بازار استفاده می‌کردند و این یک تناقض بین بازار ایران و سایر بازارهای سهام جهان دارد، شما در دفاع از موافقت خود چه تحلیلی در این زمینه دارید؟
من به چند دلیل موافق دریافت مالیات از سهام هستم، اولا اینکه اساس کارکرد مالیات برای دولت است و هر کسی که در کشور درآمدی دارد، اعم از تولید کننده، کارمند، پزشک، بازاری و غیره مشمول پرداخت مالیات هستند، فعالیت در بورس هم یک نوع درآمد زایی است و این منطقی نیست که یک عده از جامعه که با فعالیت و تلاش درآمدی را کسب می‌کنند مالیات بدهند و کسانی که در بازار سرمایه درآمد کسب می‌کنند از مالیات معاف باشند.

مالیات بر عایدی سرمایه یک نوع حمایت از بازار در کاهش میزان صف فروش و به تعادل رسیدن بازار است و این امکان را می‌دهد که سهامدار با شنیدن یک خبر به صورت هیجانی عمل نکند و در صف یک میلیاردی قرار نگیرد

جدا از اینکه برخی از افراد که درآمد آنچنانی ندارد و یا خدمات خاصی به جامعه ارائه می‌دهند، مانند خدمت یک معلم در روستای دور افتاده یا پزشکی که در شرایط سختی در یک منطقه از کشور خدمت می‌کند مانند سایر کشورها باید از مالیات معاف باشد اما کسانی در بورس درآمد کسب می‌کند شامل این افراد نمی‌شوند. بودند افرادی که در این ایام میلیاردها  تومان درآمد از فعالیت در بازار سرمایه کسب کردند چرا اینها باید معاف از مالیات باشند، این افراد چه خدمتی را ارائه می‌دهند که باید پادش معاف از مالیاتی دریافت کنند. کسی که تولید واقعی در این کشور دارد و ریسک تولید را باید بپذیرد مالیات می‌دهد اما کسانی که سهام همان شرکت را دارند باید معاف از مالیات باشند در نتیجه باید عدالت در دریافت مالیات برای همه مشاغل باشد. دومین دلیل موافقتم هم این است که دریافت مالیات بر عایدی سرمایه از سهامداران، برای خود بازار هم خوب است برخلاف دیدگاهی که برخی از افراد دارند و معتقدند که اگر مالیات از سهامداران دریافت شود شاخص کل افت می‌کند اما بنده بر این باورم که رابطه مستقیمی بین دریافت مالیات از سهامداران و رشد شاخص بورس وجود دارد، که تجربه بورس‌های دنیا این موضوع را تایید می‌کند، در نتیجه ما یک رابطه مستقیم بین دریافت مالیات از سهام و رشد شاخص کل داریم.

*چگونه دریافت مالیات سبب رشد شاخص و یا به تعادل رسیدن بازار در شرایط منفی و مثبت می‌شود؟
مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند برای افرادی متفاوت باشد یعنی اینکه بین افرادی که سهام خود را در بازار زودتر به فروش می‌رسانند و افرادی که دید بلند مدتی دارند میزان مالیات بر عایدی سرمایه آن‌ها متفاوت باشد. به عنوان مثال فرض کنید که مالیات بر عایدی سرمایه برای افرادی که زیر یک ماه سهم را می‌فروشند ۴۰درصد، برای افرادی که تا  حدود ۳ ماه سهم را نگه می‌دارند ۲۰ درصد و برای افرادی که تا ۶ ماه سهم را نمی‌فروشند ۵درصد باشد، حالا من به عنوان یک سهامدار زمانی که سهمی را با توجه به ارزندگی آن خریداری کردم اگر بخواهم نوسان‌گیری کنم و با هیجانات بازار آن را به فروش برسانم باید مالیات بیشتری پرداخت کنم در نتیجه من باید بین بازه بلند مدت و کوتاه مدت یکی را انتخاب کنم. با نصحیت کردن مردم مبنی بر اینکه دید بلند مدت داشته باشید و یا اینکه از آن‌ها خواهش کنند سهم خود را نفروشند،  نمی‌توان هیجانات و صف‌های فروش را جمع کرد، مالیات بر سهام این نصیحت را محقق می‌کنند.

 مالیات بر عایدی سرمایه یک نوع حمایت از بازار در کاهش میزان صف فروش و به تعادل رسیدن بازار است و این امکان را می‌دهد که سهامدار با شنیدن یک خبر به صورت هیجانی عمل نکند و در صف یک میلیاردی قرار نگیرد.

*آیا با اعمال این مالیات بازار وارد دوران رکود نمی‌شود یعنی اینکه حجم معاملات روند کاهشی پیدا نمی‌کند؟
اولا که مالیات بر عایدی یک ابزار کمکی است که قدرت بازی زیادی به شما می‌دهد، دوما اینکه بر اساس اصل اقتصاد،  مالیات در هر بازاری وضع کنید، مقداری دچار رکود می‌شود و کمی از جذابیت معامله را کاهش می‌دهد اما نه آنقدر که به عنوان یک عامل اصلی در ایجاد رکود باشد. امروز قفل شدگی بازار ما ناشی از سیاست‌های مانند محدودیت دامنه نوسان و مسائلی از این دست می‌باشد.

*در حال حاضر دولت یک مالیات از نقل و انتقال سهام دریافت می‌کند، آیا اضافه شدن مالیات جدید به زیان سهامداران نیست؟
دریافت مالیات از نقل و انتقال سهم هم در در زمان سود و هم زیان سهامدار دریافت می‌شود یعنی دولت به این توجه نمی‌کند که فرد در بازار سود کرده است یا دچار زیان می‌باشد، که این موضوع سبب ایجاد یک اصطحلاک در معاملات می‌شود. به نظر بنده باید مالیات بر نقل و انتقال سهام را کاهش بدهند و مالیات بر عایدی را جایگزین آن کنند، این نوع مالیات تنها از کسانی که در بازار سود کردند دریافت می‌شود و علاوه بر مزیت‌های که در جهت کنترل بازار دارد سبب از بین رفتن اصطحلاکات در بورس می‌شود. جای تعجب دارد که چرا بعد از مطرح شدن این نوع مالیات این همه به آن هجمه وارد شد، شاید سود برخی از افراد در عدم پرداختن به این موضوع بوده است.

*یکی از مسائلی که ما در بازار در دوران مثبت و منفی بودن آن در بازار با آن مواجه بودیم رفتارهای هیجانی سهامداران است که به نظر می‌رسد با اجرای شدن این طرح ما شاهد کاهش چنین رفتارهای باشیم، شما این موضوع را تایید می‌کنید؟
بله؛ در دوران رشد و ریزش با هر اخبار که می‌رسید سهامداران رفتارهای هیجانی از خود بروز می‌دادند که سرانجام به زیان خودشان تمام می‌شد، که با اعمال مالیات بر سهام این هیجانات هم کاهش پیدا می‌کند.