بازار؛ گروه بین الملل: حمله ملک سلمان به ایران در طی سخنرانی خود در اجلاس سالانه شورا و سخن گفتن او از خطرناکی طرح ایران برای منطقه -جدی بودن پروژه منطقه ای ایران، دخالت آن در کشورها، حمایت از تروریسم و افراط گرایی و برافروختن شعله های فرقه ای از طریق بازوهای مختلف - در واقع دعوت از جامعه بین المللی برای اتخاذ موضعی سختگیرانه در قبال ایران است. تنش زایی عربستان با ایران در زمان کنونی پرسش های زیادی برمی‌انگیزد. به ویژه این که بدون هیچ مناسبت یا وقوع تحولی میان دو طرف صورت گرفته است.
اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تأسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است.
از طرفی سفر پمپئو به خاورمیانه که شامل سه کشور حاشیه خلیج فارس به علاوه بیت المقدس و ترکیه می شود، علت واقعی و اهداف آن هنوز مشخص نشده است. به ویژه این که او مدت زمان مناسبی برای اجرایی کردن هر نوع سیاست بلند مدتی در این ارتباط ندارد زیرا به زودی این منصب را ترک می کند. آیا او این طرف ها را از نیت نظامی آمریکا باخبر می کند و نقش ها را میان آنها توزیع می کند؟
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته که از نظر می گذرد.
*چند روز پیش ملک سلمان پادشاه عربستان در نامه ای به بایدن بر خطرناک بودن ایران تاکید کرد. اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تاسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است. البته این موضوع توسط رسانه حامی ترامپ یعنی فاکس نیوز تکذیب شد. دلایل موج جدید ایران هراسی از سوی عربستان و رسانه های نزدیک به دموکراتها چیست؟
سخنان ملک سلمان تا اندازه ای نگرانی رژیم حاکمه عربستان را نشان می دهد. عربستان ترس از این دارد که در دوران بایدن ممکن است که دیگر نتواند به عنوان گاو شیرده یکه تاز آمریکا بطوری که در دوره رژیم ترامپ بود عمل کند و سعی دارد که تنور یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی ریاض که حمله نظامی آمریکا به ایران است را گرم نگاه دارد و ایران هراسی را در دولت بایدن تقویت کند.
با توجه به تزلزل روانی ترامپ، او ممکن است صحبتهائی را که روزنامه نیویورک تایمز در موردش نوشته بود را گفته باشد. گرچه فاکس نیوز و دو سه رسانه مرتجع دیگر حامی ترامپ این موضوع را تکذیب کرده اند. دو روز پیش نیز جان بولتون در گفتگوئی که با یک خبرنگار روزنامه واشنگتن پست داشت گفت که این روزها ترامپ یاوه گوئی زیادی خواهد کرد. به گفته بولتون، ترامپ هنوز مایل است که تا قبل از رفتن از کاخ سفید با ایران مذاکره کند.
بولتون همچنین گفت که ترامپ برنامه ای برای حمله نظامی به ایران ندارد. ایران نباید به دام این بازیهای سیاسی و روانی دولت آمریکا و رسانه های این کشور بیافتد. در عوض باید برای هر احتمالی برنامه ریزی دقیق داشته باشد و روی نیروی بازدارنده خود تاکید کند.
*متعاقب گزارش اخیر «رافائل گروسی» دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (گزارش شماره GOV/2020/51)، سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه خواستار بازگشت ایران به تعهدات و پایبندی کامل به مفاد توافق هسته‌ای شده و انجام این اقدامات از سوی ایران را برای نجات این توافق ضروری دانسته‌اند. آنها اعلام کردند همواره صراحت داشته‌ایم که از خروج آمریکا از برجام و احیای تحریمها متأسفیم. ما تحریمها را به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام رفع کرده و مضاف بر آن از طریق ایجاد ساز و کار مالی اینستکس، تلاش‌هایی اضافی جهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران به کار بسته‌ایم. این در حالی است که اینستکس نتوانست نیاز ایران را برطرف کند و اساساً کاهش تعهدات برجامی ایران به خاطر بی اراده بودن اروپا در انجام تعهدات خود ذیل برجام بوده است. به نظر شما اروپا می تواند مدعی تلاش در جهت رفع تحریمهای ایران باشید؟
من فکر میکنم خیلی از مردم ایران، از سیاست یک بام و دو هوای اروپا در مورد برجام خسته شده اند. تکرار کردن اینکه اروپا از خروج آمریکا از برجام و احیای تحریمها متأسف است دردی را دوا نمی کند. آیا اروپا خجالت نمیکشد که هنوز در مورد وسیله و نهادی بی‌اثر مانند اینستکس که فقط روی کاغذ وجود داشته و عملی در مورد رفع تحریمها انجام نداده صحبت میکند؟
حداقل آمریکا در زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود روراست حرف زده و از اینکه قانون شکنی کرده و قلدرمابانه عمل کرده است با افتخار صحبت کرده است. مدتها است که اروپا کلاه گشادی بر سر ایران گذشته و دروغگویی را به هنری سیاسی تبدیل کرده است.
*لحن اروپا در قبال ایران تند شده و در گفتگوی وزرای خارجه آلمان و فرانسه هم با اعلام تمایل به همکاری با دولت بایدن گفته شد برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، خواستار همکاری آمریکا در یک رویکرد مشترک هستند. این رویکرد برای مقابله با سایر چالش‌هایی که ایران برای امنیت این کشورها و منطقه ایجاد میکند، ضروری است. به نظر می رسد از سویی اروپا خواهان ایفای نقش مهم در مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا است و از سوی دیگر درصدد پیوند زدن موضوع هسته ای به مسائل موشکی و سیاست منطقه ای به طور جدی تر هستند. ارزیابی شما چیست؟
در جواب سؤال قبلی به این موضوع اشاره کرده ام. با توجه به رفتار کشورهای اروپائی در مورد زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود و سرازیر کردن پیشرفته ترین سلاح های خود به کشورهای منطقه، اروپا در موقعیتی نیست که به ایران دستور بدهد.
من همانگونه که بارها تکرار کرده ام، اروپا سیاست جداگانه ای از آمریکا در مورد مسائل منطقه و سیاست دفاعی ایران ندارد. اگر روزی ایران تصمیم گرفت که دوباره مذاکره با غرب را آغاز کند، بهتر است مستقیما آمریکا را طرف مذاکره خود بداند و از اروپا عبور کند. اروپا سیاستی مستقل از آمریکا در مورد ایران نداشته و قادر به اجرای سیاستی مستقل نخواهد بود و نقش پادوی آمریکا را بازی خواهد کرد.
*محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران اخیرا اعلام کرده در خصوص چگونگی ورود آمریکا به برجام حاضر به مذاکره هستیم. برخی استدلال می کنند این موضوع به معنای این است که ایران حاضر است بدون لحاظ پیش شرط های خود یعنی برداشته شدن تحریمها و پرداخت غرامت از سوی آمریکا، با آمریکا وارد مذاکره شود. ارزیابی شما چیست؟
در چند ماه آینده دو طرف سیگنالهایی به یکدیگر خواهند فرستاد که این نوع پیامهای رسانه ای و دست دومی ممکن است برای استفاده عموم باشد و یا ممکن است تعیین کننده چارچوب مذاکرات آینده. همانطور که آقای ظریف بارها گفته است، آمریکا بود که از برجام خارج شد نه ایران.
لذا آمریکا یعنی کشوری که به قراردادی که امضاء کرده بود لگد زد و بعد یاغی وار عمل کرد. نمیتواند انتظار داشته باشد که ایران دوباره به سادگی به آن اعتماد کند. برای همین است که آقای ظریف اعلام کرد که ایران در خصوص چگونگی ورود آمریکا به برجام حاضر به مذاکره است. یعنی آیا ضمانتی وجود دارد که دولت بایدن و یا دولتی که بعد از بایدن سر کار خواهد آمد دوباره زیر قرارداد دیگری نزند؟ یک مثلی است که میگوید یکبار من را گول زدی، شما باید خجالت بکشید ولی اگر دوباره من را گول زدید من باید خجالت بکشم.
*ظریف همچنین اعلام کرد آمریکا باید به قطعنامه 2231 باز گردد. یعنی در سخنان ظریف پیوستن به قطعنامه مهمتر از پیوستن آمریکا به برجام عنوان شده است. دلایل این موضوع چیست؟
برجام قراردادی بین ایران و شش کشور دیگر بود. اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل این بود که برجام و اجرای تعهدات آن را از قراردادی بین چند کشور به قراردادی که پشتوانه بین المللی دارد تبدیل کرد.
لذا با زیر پا گذاشتن مفاد برجام، آمریکا و حتی کشورهای اروپائی قطعنامه اجرائی سازمان ملل را نقض کرده اند. برای همین است که آقای ظریف در سخنانشان پیوستن به قطعنامه ۲۲۳۱ و اجرای تمام این قطعنامه را مهمتر از پیوستن آمریکا به برجام عنوان کرده است.
نظر شما