بازار؛ گروه بین الملل: انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا متفاوت‌ترین، انتخابات ۱۲۰ سال گذشته این کشور است؛ زیرا سیاستهای دونالد ترامپ در ۴ سال گذشته باعث افزایش مشارکت بی‌سابقه در این انتخابات شد. سیاست های وی همچنین باعث شد مردم امریکا به رقیب وی یعنی «جوبایدن» رای دهند.
در این ماراتن نهایتا جو بایدن نامزد حزب دموکرات پیروز و رئیس جمهوری آمریکا شد.
سیاست بایدن در مقابل کشورهای دیگر و دید وی نسبت به سیاست خارجی امریکا یقینا با سیاست ها و رویکردهای «دونالد ترامپ» متفاوت خواهد بود. در خصوص رویکرد بایدن نسبت به ایران خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «مهدی نوربخش»، استاد روابط بین الملل در دانشگاه هریسبورگ پنسیلونیا آمریکا داشته است که در ادامه می آید.
*«جو بایدن» در مطلبی در که در سی ان ان منتشر شد سیاستی سه مرحله ای مقابل ایران ارائه داد. بر این اساس او سه مرحله مذاکرات هسته ای، مسائل منطقه ای، موضوع موشکی و حقوق بشر را ذیل یک پکیج ارائه داد. موضوع مهم در این میان زمان بندی است. به این معنا که آیا بایدن موضوع هسته ای را مستقل در نظر می گیرد یا به مسائل موشکی و مسائل منطقه ای پیوند می زند. اگر چنین پیوندی صورت گیرد احتمال حصول توافق به صفر نزدیک می شود. بر این اساس استدلال می شود ممکن است او درصدد باشد هر موضوعی جدا و مستقل در مذاکرات احتمالی با ایران در نظر گرفته شود. ارزیابی شما از سیاست بایدن مقابل ایران و زمان بندی مذکور چیست؟
موضوعی که توسط بایدن در خصوص سیاست گام به گام در خصوص ایران مطرح شده موضوعی نهایی نیست. آنچه تاکنون مشخص شده این است که بایدن اعلام کرده اگر ایران به مفاد قرارداد برجام متعهد بماند، آمریکا هم به برجام باز می گردد.
در دولت اوباما هم برجام به عنوان اولین قرارداد که با ایران مذاکره می شود مطرح بود تا بعد از آن در مورد سایر مشکلات که دنیای غرب و به ویژه آمریکا با ایران در صحنه سیاست خارجی و امنیت منطقه خلیج فارس مورد مذاکره قرار گیرد. بر این اساس برجام به منظور برداشتن مانعی که سر راه آنها بود مطرح بود تا به مذاکرات بعدی بپردازند. بر این اساس بایدن بر اساس آنچه در پلتفرم حزب دموکرات آمده می خواهد به برجام بازگردد. او بر اساس این پلتفرم به دنبال تغییر نظام در ایران نیست. او درصدد است تا در مورد سایر مواردی که تصور می کند آمریکا با ایران مشکل دارد با تهران وارد مذاکره شود.
*بایدن در کمپین های انتخاباتی صحبت از بازگشت به برجام به صورت مکرر کرده است. اما هیچ صحبتی از برداشتن تحریمهای ایران نکرده است. دلیل این موضوع چیست و آیا در قبال برگشتن ایران از کاهش تعهدات برجامی، او تحریمهای هسته ای را بر می دارد؟
تحریمهایی که مرتبط با برجام است و دولت ترامپ آنها را برگردانده با بازگشت آمریکا به برجام لغو می شود و مشکلی در این زمینه نیست. اگر تحریم ثانویه ای هم در این خصوص وجود دارد آنها هم لغو می شود.
برخی تحریمها نیز ذیل عنوان تروریسم برچسب گذاری شده است. دولت آمریکا اگر بخواهد این تحریمها را بردارد باید ایران را از لیست تروریسم خارج کند. اگر ایران از این لیست خارج شد این گونه تحریمها به راحتی لغو می شوند. برداشته شدن اینگونه تحریمها منوط به مذاکره با ایران است.
*حزب دموکرات در طول رقابتهای انتخاباتی برای ریاست جمهوری طی بیانیه ای اعلام کرد که سیاست تغییر رژیم ایران را دیگر دنبال نخواهد کرد. آیا با به قدرت رسیدن بایدن این سیاست کماکان دنبال می شود یا موضوعی صرفا تبلیغاتی بوده است؟
این موضوع به عنوان یک هدف در پلتفرم حزب دموکرات و توسط بایدن نیز اعلام شده است. معمولا وقتی حزبی در آمریکا خودش را به سیاستی متعهد می کند به ویژه در صحنه سیاست خارجی به آن متعهد می ماند و کمتر دیده شده تا آن تعهد را بشکند.
در حال حاضر تغییر نظام به این معناست که یک دولتی در آمریکا دست به جنگ با ایران بزند. این سیاست دولت بایدن نیست. اصولاً آمریکا در حال حاضر به دنبال چنین تغییراتی در خاورمیانه نیست.
بر این اساس دولت بایدن به دنبال مذاکرات بعدی با ایران است. اگر این مذاکرات به سرانجامی نرسد دولت بایدن این قابلیت را دارد تا بتواند اجماع جهانی بر علیه ایران ایجاد کند. به این نکته باید توجه ویژه داشت. مشکلات آمریکا با چین حل می شود. روسیه به تنهایی در این دنیا نمی تواند عمل کند. اگر آمریکا بتواند اجماعی علیه روسیه ایجاد کند در این صورت روسیه نیز به نوعی همراهی خواهد کرد. بر این اساس خطر تغییر نظام ایران را تهدید نمی کند.
*به طور کلی سیاست خاورمیانه ای بایدن چه تغییراتی نسبت به ترامپ خواهد داشت؟
سیاستهای خاورمیانه ای بایدن بسیار با ترامپ متفاوت است. بایدن به دنبال تشکیل دولت مستقل فلسطین است. اسرائیل دیگر قادر نخواهد بود سیاستهای خود را به شکل گذشته ادامه دهد. روابط آمریکا با عربستان سعودی مثل زمان ترامپ نخواهد بود. بایدن تاکنون منتقد «محمد بن سلمان» بوده است و می خواهد تغییراتی در روابط آمریکا با عربستان سعودی صورت بگیرد.
بر همین اساس بود که اسرائیل و عربستان سعودی تمایل نداشتند که بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شود. بایدن در تلاش است تا درون منطقه تنش زدایی بکند. ایران باید از این فرصت استفاده کند و به دنبال ایجاد یک طرح امنیتی منطقه ای برویم.
توئیت محمد جواد ظریف به زبان عربی خطاب به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مبنی بر اینکه ترامپ رفت و ایران و همسایگان مانده اند بحث بسیار منطقی است. اما همان اندازه که ایران توقع دارد تا کشورهای عربی راه را برای مذاکره با ایران باز کنند ایران هم باید راه مذاکره در مورد کشورهایی که به نوعی در آن دخیل بوده را باز کند و طرحی را برای منطقه بنا بگذارد که امنیت منطقه را در بر بگیرد و همه کشورهای منطقه بر اساس آن احساس امنیت کنند و از این طرح بهره وری کنند.
بر این اساس ایران می تواند برای ایجاد یک بازار مشترک در درون منطقه پیشقدم شود. خطر این است که اگر مذاکرات ایران با بایدن به نتیجه نرسد با روابطی که اسرائیل با کشورهای منطقه در حال ایجاد است که نهایتا به بازاری مشترک منجر خواهد شد و ایران به لحاظ اقتصادی از این بازار کنار گذاشته می شود.
ایران باید روابط خود را با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس بهبود ببخشد و کدورتها را بزداید و بازار مشترک اقتصادی ایجاد کند. ایران منافعش در ایجاد این بازار مشترک منطقه ای است. زیرا ایران از این طریق قادر خواهد بود که صادرت خود را بالا ببرد و اقتصاد خود را آماده یک رقابت در سطح جهانی کند. از سوی دیگر این بلوک اقتصادی راه سرمایه گذاری خارجی در ایران را تسهیل و باز می کند.
نظر شما