دپوی بی‌مسئولیتی در انبار کالاهای اساسی وارداتی/ گمرک: تصمیم‌گیران ارزی مقصرند! / بانک مرکزی: ارز می‌دهیم اما...

اسدالله خسروی؛ بازار: ناهماهنگی بین دستگاه های دولتی درتامین به موقع ارز واردکنندگان، نحوه ثبت سفارش کالا با هماهنگی بانک مرکزی، چگونگی ترخیص محموله های وارداتی از گمرگ و... موجب شده است تا واردات از سوی تجار انجام شود، اما بانک مرکزی در تامین نرخ ارز کالاهایی که بصورت قانونی از وزارت صمت برای ورود به کشور ثبت سفارش گرفته اند به دلایل مختلف یا در گمرگ دپو شوند و یا در صورت اجازه ورود آن برای توزیع، با چند برابر قیمت بدست مصرف کننده برسد. نمونه چنین ناهماهنگی و ناکارآمدی های مدیریتی، دپو ۲۰۰ هزار تن برنج خارجی در گمرک است که با ارز نسبتا ارزان ثبت سفارش و وارد کشور شده اما بانک مرکزی به دلیل تغییر نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی به نیمایی( ۲۶ هزارو پانصد تومان) باعث شده است تا ترخیص این کالاها  به مشکل بخورد. مشکلاتی که ناشی از عدم هماهنگی  بین وزارت صمت، وزارت  اقتصاد (گمرک) و  بانک مرکزی است.
افزایش اخیر قیمت کره و نهادهای دامی نیز چنین سرنوشتی داشتند، واردکنندگان کالا را با ارز دولتی ارزان ثبت سفارش کرده اما با آمدن محموله ها به گمرگ، ارزی به آنها تعلق نگرفت و این موضوع باعث شد تا قیمت کره، مرغ و تخم و مرغ در بازار به دلیل تغییر نرخ ارز بشدت گران شود.

گمرگ طبق مقررات عمل می کند و بدون اسناد رسمی کالایی را ترخیص نمی کند
 سخنگویی گمرگ جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با «بازار» درباره مشکلات پیش روی دپوی کالاها در گمرک بخصوص علت عدم ترخیص ۲۰۰ هزار تن برنج که در حال از بین رفتن است، گفت: گمرک طبق قوانین و مقررات عمل می کند و هر اقدامی در خصوص ترخیص کالا از گمرکات کشور باید مطابق قوانین و مقررات لازم انجام شود.
روح الله لطیفی به رسوب ۲۰۰ هزار تن برنج وارداتی در گمرک اشاره کرد و افزود: این کالا تا چند ماه پیش با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد می شد اما با توجه به تصمیم گیری مسئولان در تغییر نرخ ارز از ۴۲۰۰ تومان به ارز نیمایی و خروج برنج از لیست ارز ۴۲۰۰ تومانی مشکلاتی برای واردکنندگان به وجود آورد که رسوب و دپوی کالاها در بنادر و گمرکات ناشی از این موضوع است.
وی با بیان اینکه صاحبان هر کالایی که ضوابط و مقرات تامین ارز و ... را رعایت کرده باشد گمرک با اخذ مدارک لازم تعریف شده اقدام به ترخیص آن کالا می کند افزود: خیلی از کالاها چون برنج اکنون در گمرکات و بنادر کشور به صورت انبوه وجود دارد اما صاحبان این کالاها به دلیل مشکلات تامین ارز و ... در ترخیص آن ناتوانند، بنابراین گمرک مقصر ناهماهنگی ها و عدم تامین ارز به موقع  واردات کنندگان نیست و تا زمانی که روال قانونی برای ترخیص کالا انجام نشود کالایی آزاد سازی نمی شود.

خیلی از کالاها چون برنج اکنون در گمرکات و بنادر کشور به صورت انبوه وجود دارد اما صاحبان این کالاها به دلیل مشکلات تامین ارز و ... در ترخیص آن ناتوانند، بنابراین گمرک مقصر ناهماهنگی ها و عدم تامین ارز به موقع  واردات کنندگان نیست و تا زمانی که روال قانونی برای ترخیص کالا انجام نشود کالایی آزاد سازی نمی شود

سخنگویی گمرگ جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: در سفر اخیر معاون اول رئیس جمهور به هرمزگان قرار براین شد تا وارد کنندگان برای ترخیص کالاهای خود با هماهنگی و تائید وزارت صمت همچنین تامین ارز به موقع از سوی بانک مرکزی اقداماتی در راستای ترخیص کالاها انجام شود اما بانک مرکزی در این زمینه اقدام قابل توجهی را نکرد.

توپ در زمین بانک مرکزی است نه گمرک
وی به توضیحات بانک مرکزی در ماجرای رسوب ۲۰۰ هزار تن برنج در بنادر اشاره کرد و افزود: هر کالایی که از گمرک ترخیص شود نیازمند روند تشریفاتی خاص است، ارز آن کالا باید تامین شود و مقررات و قوانین باید لحاظ و مکاتبات انجام شود بنابراین برنجی که اکنون در بنادر وجود دارد نیازمند تامین اعتبار ارزی است و توپ ترخیص این کالا در زمین بانک مرکزی است نه گمرک.

خروج برنج از لیست کالاهای اساسی ارز بر وارداتی، باعث چند برابر شدن قیمت برنج در بازار و دپوی این کالا در بنادر
سخنان سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی در خصوص علل چگونگی عدم ترخیص برنج های وارداتی در بنادر در حالی مطرح است که دبیرانجمن برنج کشور نیز در گفتگو با «بازار» می گوید؛ قرار گرفتن برنج به عنوان مهمترین کالای اساسی بعد از نان در سبد مصرفی خانوار در گروه دوم کالاهایی که ارز ارزان دولتی برای واردات می گیرند و خروج این کالا از لیست کالاهای وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی مشکلات زیادی را هم برای تجار و هم مصرف کنندگان ایجاد کرده است که رسوب ۲۰۰ هزار تن برنج در بنادر و افزایش چند برابری نرخ این کالا در بازار نمونه چنین سیاست گذاری و تصمیم گیری غلط است.

بانک مرکزی مقصر گرانی برنج و رسوآن در بنادر است
مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج، با بیان اینکه برنج ها از مرداد ماه در بنادر به علت عدم همراهی بانک مرکزی در تامین ارز واردکنندگان همچنان مانده و در حال فاسد شدن است افزود: بانک مرکزی پس از چند ما بی توجهی به این موضوع گویا الان تامین ارز را شروع کرده است اما از آنجایی که وارد کنندگان در آن زمان با برآورد قیمتی متناسب با ارزی که برای این کالا تخصیص می شود هر کیلیو برنج را ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان برای فروش در نظر گرفته بودند اکنون بانک مرکزی معتقد است واردات برنج به قیمت روز ارز و با ارز نیمایی ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان تامین باید باشد. در چنین شرایطی وارد کننده چنین نرخی را برای ترخیص کالا به صرفه نمی داند زیرا هر کیلو برنج با چنین نرخی باید حدود ۳۰ هزار تومان در بازار بفروشد که مطمئنا کسی خریدار چنین برنجی با این قیمت نیست.

محموله های برنج تا تعیین تکلیف نشود به این زودی ها از بنادر خارج نمی شوند
وی با بیان این که واردکننده این قدر برنج را در بنادر نگه می دارد تا تکلیف آن روشن شود گفت: از آنجایی که ترخیص برنج خارجی با ارز نیمایی گران صرفه اقتصادی برای وارد کننده ندارد یا این کالا همچنان در بنادر نگه داشته می شود تا تکلیف آن روشن شود  و یا اینکه محموله ها مرجوع خواهد شد. دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت: کاهش واردات برنج خارجی به دلیل حذف این کالا از لیست کالاهای اساسی وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومان، موجب شده است تا برنج تولید داخل ایرانی به حدود ۴۰ هزار تومان در هر کیلو برسد.

کاهش واردات برنج خارجی به دلیل حذف این کالا از لیست کاهای اساسی وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومان، موجب شده است تا برنج تولید داخل ایرانی به حدود ۴۰ هزار تومان در هر کیلو برسد

مشکل گمرک است!

درهمین حال بانک مرکزی در  اطلاعیه ای  مشکل فاسد شدن ۲۰۰ هزار تن برنج وارداتی را گمرک اعلام کرده و مدعی است بارها به مسئولان  مرتبط اعلام کرده که بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای برنج  ردیفی برای  تخصیص ارز ندارد و علت اصلی رسوب برنج‌های وارداتی در گمرکات و بنادر کشور، ترخیص درصدی کالا توسط «گمرک»، بدون داشتن تخصیص ارز و کد رهگیری برای ثبت‌ سفارش مرتبط با آنهاست.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در پی انتشار اخباری در خصوص «احتمال فاسد شدن ۲۰۰ هزار تن برنج وارداتی در گمرکات و بنادر کشور»، توضیحاتی به منظور تنویر افکار عمومی و رفع برخی ابهامات مرتبط با این موضوع به شرح زیر عنوان می‌شود:

«ستاد اقتصادی دولت» کالای برنج را در سال جاری از سبد کالاهای مشمول ارز با نرخ ترجیحی خارج کرد و در گروه کالاهای اساسی با نرخ نیمایی قرار داد. برهمین اساس، در حال حاضر تمام کالاهای برنج موجود در گمرکات کشور که واردکننده متقاضی ارز با «نرخ نیمایی» باشد، براساس فهرست اعلامی «وزارت صمت»، دارای تخصیص ارز از بانک مرکزی هستند. لذا از ابتدای سال جاری تاکنون حدود پانصد میلیون دلار بابت واردات برنج به نرخ نیمایی تأمین ارز شده است.

با این وجود، برنج‌های رسوبی موضوع گزارش‌های چند روز اخیر، مربوط به مواردی است که واردکننده متقاضی ارز با نرخ ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) است. همان گونه که در ابتدا نیز اشاره شد، در سال جاری هیچ محلی به منظور تأمین ارز کالای برنج با نرخ یاد شده از سوی دولت به بانک مرکزی اعلام نشده است.

یادآور می شود، در سفر اخیر معاون اول رییس جمهوری به بندرعباس، با در نظر گرفتن تمهیداتی خاص، مجوز تخصیص ارز با نرخ ترجیحی برای این گروه از کالاها طی شرایطی ویژه به وزارت صمت و متعاقباً بانک مرکزی داده شد. از این رو، نیاز است وزارت صمت با توجه به شرایط در نظر گرفته شده از یک‌سو و از سوی دیگر متناسب با مقدار و محل منابع اعلامی بانک مرکزی برای واردات کالاهای اساسی با نرخ ترجیحی در ماه جاری، پس از رایزنی با واردکنندگان مربوطه، فهرست ثبت‌ سفارش‌های یاد شده منطبق با منابع اعلامی مذکور را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.

همچنین این بانک به محض دریافت فهرست منطبق با منابع اعلامی، برای تخصیص و تأمین ارز از محل منابع در دسترس و متعاقباً نسبت به صدور کد رهیگری مدنظر گمرک، اقدام خواهد کرد.

ذکر این نکته ضروری است که علت اصلی مشکل به وجود آمده برای بازرگانان، ترخیص درصدی کالا توسط گمرک، بدون داشتن تخصیص ارز و کد رهگیری برای ثبت‌سفارش مرتبط با آن‌ها بوده است. بدیهی است، در صورتی که هنگام خروج کالاهای یاد شده از گمرک، «وجود تخصیص ارز» و «کدرهگیری بانک مرکزی» توسط گمرک کنترل می‌شد و بازرگانان نیز به درستی راهنمایی می‌شدند، برابر ضوابط، تأمین ارز به نرخ ترجیحی قابل انجام بود و ماندگاری کالا در گمرک و اتفاقات کنونی رخ نمی‌داد.

این مهم در حالی رخ داده است که بانک مرکزی در جلسات متعدد، توجه گمرک و وزارت صمت را به این موضوع جلب و بر رعایت کامل مصوبات مربوط به ترخیص درصدی کالاها با نرخ ترجیحی تأکید کرده است. همچنین پیش از این، بانک مرکزی در این باره هشدار لازم، مبنی بر متضرر شدن بازرگان در صورت تغییر مقررات توسط ستاد اقتصادی دولت، داده بود.

متاسفانه برخلاف مصوبات مربوط و بدون توجه به نظرات و انجام استعلام‌های مرتبط از بانک مرکزی و «سامانه جامع تجارت» توسط گمرک، کالاها به صورت درصدی توسط گمرک ترخیص شده و شرایط فعلی را برای کالاهای باقیمانده و واردکنندگان رقم زده است.

رسانه ها  رد برنج های ارزان را بگیرند

 به گزارش بازار در پایان این اطلاعیه  همچنین تاکید شده است   بانک مرکزی به محض دریافت فهرست ثبت‌سفارش‌های منطبق با منابع اعلامی این بانک، اقدام به تأمین ارز با نرخ ۴۲۰۰ و صدور کدرهگیری خواهد کرد؛ اما  بعد از این ناهماهنگی ها  بانک مرکزی انتظار دارد که  پس از خروج برنج‌های یاد شده از گمرک، پیگیری لازم را درخصوص نحوه توزیع و قیمت فروش برنج‌های ترخیصی به عمل آورند و در اختیار قرار گرفتن این محصول نزد مردم را مورد توجه ویژه قرار دهند.

این پاسکاری قبول مسئولیت در فاسد شدن ۲۰۰ هزار تن در حالی رخ  می دهد که  که دهک های پایین درآمدی جامعه به دلیل بهای گران برنج ایرانی توان خرید آن را نداشته و ندارند و چون سالهاست از برنج ارزان قیمت وارداتی که پخت آن نیز ۲ برابر برنج ایرانی است استفاده می کنند از این کالا مهم سبد مصرفی ناکام می مانند چرا که اگر برنج خارجی با قیمت ارز نیمایی وارد شود هر کیلو برنج حدود ۳۰ هزار تومان می شود.
کارشناسان معتقدند؛ دعوای بین بانک مرکزی، وزارت صمت و گمرک به دلیل ناهماهنگی های بین دستگاهی است، چرا که مدیریت منسجمی در هماهنگی بین دستگاههای دولتی وجود ندارد.