قیمت‌ها باز هم نزولی می‌شود/ مراقب تورم های بلند مدت باشید!

بازار؛ گروه ایران: بانک مرکزی هر بار که دلار گران می شود، دلیل جدیدی برای این گرانی اعلام می‌کند. یک روز دلال‌های ارزی متهم اصلی رشد قیمت‌ها هستند، یک روز دلال‌ها و عوامل خارجی. حالا هم که چند وقتی است صادرکنندگان بیش از همه در مذان اتهام قرار گرفته اند. میثم رادپور کارشناس بازار طلا و ارز اما دلیل اصلی گرانی دلار را کاهش عرضه می‌داند.

او می‌گوید: درآمدهای نفتی ایران که حدود نیمی از بودجه کشور را تشکیل می‌دهند در سال گذشته به شدت کاهش یافته بود. در واقع در شرایطی که کشور بخش اعظمی از درآمدهای ارزی خود را از دست داده بود به یکباره با بحرانی به اسم پاندمی کرونا مواجه شدیم.

این کارشناس بازار طلا و ارز با اشاره به پیامدهای منفی کوویید ۱۹ برای اقتصاد ایران، ادامه داد: مرزهای کشور بسته شد، صادرات و واردات کاهش یافت، و تقاضای نفت جهان به شدت افت کرد و قیمت‌ها در بازارهای جهانی منفی شد. بر اساس آخرین آمار اعلامی تنها ۳ درصد درآمدهای نفتی کشور محقق شده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که سهم نفت از بودجه کشور تقریبا دیگر به صفر رسیده بود.

او افزود: درست در شرایطی که درآمدهای ارزی به شدت افت کرده بود، تقاضا هم تحریک شد. در واقع در حالتی که این تصور در آحاد مردم ایجاد شود که نگه داشتن ریال صرفه اقتصادی ندارد، نوعی تقاضای کاذب در بازارها ایجاد می‌شود و این مساله شرایط بازار ارز را به حالت اورژانسی درآورد.

بازار به کدام سمت می‌رود؟
رشد بهای ارز حالا تاثیر خود را در همه بازارها آشکار کرده است. بهای هر قطعه سکه تمام بهار آزادی از ۱۵ میلیون تومان فراتر رفته است. قیمت‌ها در بازار خودرو روندی افزایشی را تجربه می‌کند و بهای هر متر مربع واحد مسکونی در تهران به بیش از ۲۴ میلیون تومان رسیده است. در سایر بازارها نیز افزایش قیمت لوازم خانگی، موبایل، لپ تاپ و سایر کالاهای بادوام گزارش می‌شود. افزایش قیمت افسار گسیخته کالاهای مختلف در حالی رخ می‌دهد که رادپور قدرت رشد نقدینگی را کمتر از تورم فعلی در جامعه می‌داند.

 بر اساس آخرین آمار اعلامی میزان نقدینگی در کشور از مرز ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان هم گذر کرده است.

به گفته کارشناس بازار طلا و ارز، نرخ نقدینگی به لحاظ ارزی در پایین ترین سطوح خود در طول تاریخ قرار دارد. معنای دیگر این است که قدرت خریدش هم کمتر شده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که قدرت نقدینگی به قدری نیست که بتواند تا این حد قیمت‌ها را جابه جا کند. به عبارت دیگر میزان نقدینگی موجود در جامعه با تورم و رشد قیمت‌ها با هم نمی‌خواند. در چنین حالتی که پول کمی تورم بالایی ایجاد کرده، می‌توان گفت که سرعت گردش پول در اقتصاد ایران بسیار بالا رفته است. او که معتقد است بازار کشش رشد بیشتر قیمت دلار را ندارد، گفت: پیش بینی من این است که دلار در روزها و هفته‌های آینده روند کاهشی به خود بگیرد.

تبدیل تورم کوتاه مدت به بلند مدت
با افزایش قیمت کالاها و خدمات کسری بودجه حالا هر روز جدی‌تر می‌شود و میزان استقراض دولت از بانک مرکزی بیشتر. کارشناس بازار ارز اما نگران روزهای بدتری است. او می‌گوید: خبر بد این است که این روند طی یک چرخه خود تشدید کننده قرار بگیرد و تورم‌های کوتاه مدت به تورم‌های بلند مدت تبدیل شود.

به گفته او، تورم‌های کوتاه مدت با رشد کسری بودجه دولت، افزایش پایه پولی و نقدینگی ناشی از استقراض بانک مرکزی به تورم‌های بلند مدت تبدیل می‌شوند.

رادپور بر این باور است که اگر خوراک لازم تورم یعنی نقدینگی تامین نشود، تورم کوتاه مدت به تورم بلند مدت تبدیل نخواهد شد. از آنجاییکه که پایه پولی به صورت جدی تحریک نشده هنوز فرصت برای کنترل تورم بلند مدت در کشور وجود دارد. اما متاسفانه شاهد هستیم که دولت به جای اصلاح اشتباهات گذشته مدام برای جبران کسری بودجه دست به اسقراض از بانک مرکزی و البته چاپ پول می‌زند.

رشد قیمت‌ها با رشد نقدینگی نمی خواند
در حالی دلار در هفته گذشته رکورد ۳۰ هزار تومانی هم را هم ثبت کرد که بارها و بارها مسئولان بانک مرکزی هشدار داده‌اند که مردم از سرمایه‌گذاری در بازار ارز پرهیز کنند، وعده کاهش نرخ از میانه تیرماه چندین بار از زبان مقامات ارشد بانک مرکزی تکرار شده است. همتی خود در صفحه شخصی‌اش بارها تاکید کرده است خبرهای خوبی را در دست دارد. او در پست‌های مکرر خود در فضای مجازی، عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، بلوکه شدن منابع ایران در خارج از کشور و تشدید تحریم‌ها را عواملی برای رشد قیمت‌ها در بازار دانسته و همواره وعده داده است که اخبار خوشی در راه است.

با این حال در همین دوره زمانی کوتاه که قیمت‌ها در بازار به وضعیتی بحرانی رسیده‌اند هیچ کدام از اتفاقات نتوانسته‌اند زمینه را برای کاهش نرخ فراهم کنند.

حالا اما همتی بار دیگر تاکید کرده است اخبار خوشی در راه است؛ وعده‌ای که تحقق آن با توجه به رویه ماه‌ها و بلکه سال‌های اخیر بانک مرکزی، باورپذیر نیست. وی در آخرین پست اینستاگرامی‌اش تلاش کرده است پشت پرده‌ها را فاش نکند و با اعلام اینکه بعدا خواهد گفت، تلاش کرده است ابهاماتی را درخصوص دلایل افزایش قیمت‌ها در بازار ارز ایجاد کند. این در حالی است که پیش‌تر نه فقط کارشناسان که حتی فعالان بازار دلیل رشد قیمت‌ها را قرار گرفتن در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و محدودیت‌های بانکی و تشدید تحریم‌ها عنوان کرده بودند. وی البته تاکید کرده است: بانک مرکزی اجازه نداده است که واضعان تحریم به هدف اصلی خودشان در دو سال گذشته، که همانا فروپاشی اقتصاد کشور بود، برسند.

او تاکید کرده است: در اوج فشار حداکثری و بعد از دو سال مقاومت بانک مرکزی در خط مقدم جنگ اقتصادی و درمقابل شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین تحریمهای پولی و بانکی و علیرغم محدودیت دسترسی به درآمدهای ارزی کشور، بانک مرکزی با تمرکز بر تأمین کالاهای اساسی، دارو و مواد اولیه موردنیاز واحدهای تولیدی، نیازهای اساسی و ضروری کشور را با تمام سختی‌ها به خوبی و کفایت تامین کرده و اجازه نیز نداده است که واضعان تحریم به هدف اصلی خودشان در دو سال گذشته، که همانا فروپاشی اقتصاد کشور بود، برسند.