بازار-مونا مشهدی رجبی: بحران های اقتصادی این روزها تمامی ندارد و هشدارهای مقامات اقتصادی هم هر روز بزرگتر می شود. اخیرا اخباری در مورد هشدار رییس صندوق بین المللی پول مبنی بر حرکت اقتصاد دنیا به وضعیت مشابه رکود بزرگ سال ۱۹۲۰ منتشر شد. خبری که برای فعالان اقتصادی و اقتصاددانان بسیار نگران کننده بود.
کریستالینا جورجیوا در مصاحبه ای با گاردین به عوامل خطر آفرین برای اقتصاد دنیا در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد و گفت: «افزایش سطح نابرابری های اقتصادی در دنیا و افزایش بی ثباتی های مالی و اقتصادی باعث شد تا خطرات زیادی اقتصاد دنیا را تهدید کند. این بی ثباتی ها ریشه در سیاست های اقتصادی نادرستی دارد که کشورهای صنعتی در رابطه با تجارت خارجی وضع کردند.»
او تاثیر مخرب افزایش تعرفه های تجاری روی اقتصاد دنیا را بزرگ قلمداد کرد و افزود: «جنگ تجاری امریکا و چین بار زیادی به اقتصاد دنیا تحمیل کرد. امریکا پا را فراتر گذاشت و تعرفه هایی برای تجارت با اروپا و دیگر کشورها هم وضع کرد. امریکا در این سالها با تجارت آزاد جنگیده است در حالیکه تجارت آزاد مهمترین دستاورد اقتصادی دنیا در قرن بیستم میلادی است و تنها ابزاری است که باعث شد تا دنیا ازرکود بزرگ دهه ۱۹۲۰ خارج شود.»
رییس صندوق بین المللی پول با اشاره به تقابل های تجاری اخیر امریکا با اروپا و جنگ تعرفه ای درگرفته بین دو منطقه به ضرورت اصلاح سیستم تجارت جهانی اشاره کرد و افزود: «اگر سیستم تجاری اصلاح نشود، مهمترین ابزار رشد اقتصادی در دنیا که همان تجارت و انتقال آزادانه کالاها در جهان است، از بین می رود.»
شرایط فعلی مشابه دهه ۱۹۲۰ است
وی در یک سخنرانی در موسسه مطالعات اقتصادی پیترسون در واشنگتن ضمن مقایسه وضعیت اقتصادی امروز دنیا با شرایط اقتصادی دهه ۱۹۲۰ گفت: «در سال های انتهایی دهه ۱۹۲۰ که رکود بزرگ اقتصادی در امریکا شروع شد، بازارهای مالی وضعیت بسیار بی ثباتی داشتند و ارزش شمار زیادی از بازارها سقوط کرده بود. این وضعیتی است که ما در بسیاری از بازارهای امریکا و کشورهای صنعتی شاهد هستیم.»
رییس صندوق بین المللی پول افزایش نابرابری اقتصادی بین کشورهای مختلف دنیا طی دو دهه اخیر و افزایش شکاف اقتصادی طبقاتی در داخل کشورها را مشکلی جدی دانست و گفت: «در این فضای نا متوازن امکان کارو زندگی عادلانه وجود ندارد. به عنوان مثال در بریتانیا ۱۰ درصد از ثروتمندترین مردم کشور به ثروتی دسترسی دارند که تحت تملک ۵۰ درصد پایین اقتصادی جامعه است. این وضعیت در اغلب کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی وجود دارد و معضلی جدی است.»
اما هشدار رییس صندوق در شرایطی اعلام شد که وب سایت صندوق بین المللی پول از بحران های کنونی اقتصادی مانند بحران ناشی از تغییرات جوی، شیوع ویروس کرونا و در نهایت افزایش سیاستهای حمایت از اقتصاد داخلی هم به عنوان عوامل تنش زا در اقتصاد دنیا نام برد. صندوق در این گزارش نوشت: «این بحران ها می تواند ظرف ده سال آینده ناآرامی های اجتماعی و بی ثباتی های بازارهای مالی و بازارهای کالایی را به همراه بیاورد. برآوردهای ما نشان می دهد طی یک دهه آینده بی ثباتی اقتصادی دردنیا بیشتر می شود زیرا عوامل تنش زا فشار زیادی به مشاغل و صاحبان آنها وارد خواهد کرد.»
بازارهای در حال گذار را نادیده نگیرید
بازارهای در حال گذار پتانسیل بسیار بالایی برای رشد دارند و باید از این پتانسیل استفاده شود. مطالعات انجام شده توسط صندوق بین المللی پول نشان می دهد افزایش دسترسی کشورهای چین و هند به بازارهای مالی جهانی در دهه ۱۹۹۰ میلادی زمینه را برای افزایش نرخ رشد اقتصادی و شکوفایی اقتصادی این دو کشور در سالهای اولیه دهه ۲۰۰۰ فراهم کرد. حال این کشورها در زمره اقتصادهای بزرگ و اثر گذار هستند و در خارج شدن اقتصاد دنیا از رکود سال ۲۰۰۸ نقش مهمی ایفا کردند. از طرف دیگر رشد اقتصادی این کشورها و افزایش فرصتهای شغلی در آنها باعث شد تا میلیونها نفر از فقر رهایی یابند و این دستاوردی بزرگ است.
رییس صندوق بین المللی پول در سخنرانی خود در موسسه پیترسون با اشاره به بخشهای مختلف گزارش گفت: «با وجود اینکه دنیای امروز از نظر اقتصادی امن تر از قبل است ولی هنوز نمی توان به آینده اطمینان داشت. کاهش نرخ رشد اقتصادی اروپا به خصوص در کشور فرانسه و ایتالیا، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و تاثیر آن روی اقتصاد کشور همه میتواند بر بی ثباتی ها بیفزاید. بررسی های ما نشان می دهد ظرف ۶ سال آینده از هر ۵ جوان اروپایی یکی زیر خط فقر خواهد و دلیل آن بی ثباتی اقتصادی، کاهش سرمایهگذاری در بخشهای اقتصادی، کاهش شمار فرصتهای شغلی و در نهایت افت نرخ رشد اقتصادی است.»
او به پیش بینی های ارایه شده در مورد کاهش۰.۲ درصدی ارزش تولید ناخالص داخلی چین در فصل اول سال جاری در نتیجه شیوع ویروس کرونا هم اشاره کرد و گفت: «در فصل اول سال جاری ارزش تولید ناخالص داخلی چین با نرخ ۵.۵ درصد رشد می کند که پایین ترین نرخ رشد اقتصادی فصلی طی ۳۰ سال اخیر است. کاهش نرخ رشد اقتصادی چین هم تهدید دیگری برای اقتصاد دنیا است زیرا در رکود سال ۲۰۰۸، چین یکی از مهمترین ناجیان اقتصاد دنیا بود ولی اگر این بار اقتصاد وارد رکود شود، اقتصاد دنیا ناجی قدرتمندی نخواهد داشت.»
نظر شما