بازار؛ گروه خودرو: در شرایطی که روند تولید در هر دو خودروسازی بزرگ کشور از ابتدای سال به رغم تولید روزانه بیش از ۴ هزار دستگاه مختل شده است و هر روز بر تعداد خودروهای ناقص کف کارخانه در نبود قطعات افزوده می‌شود، چندی پیش ستاد توسعه حمل و نقل فضایی در خصوص به پرواز در آمدن نخستین تاکسی‌های پرنده در مهر ماه جاری در آسمان ایران خبر داد.
موضوع جالب توجهی که طی روزهای اخیر در صدر اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت و توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرد. اما در این بین این سوال مطرح می‌شود آیا در شرایطی که خودروسازان نمی‌توانند محصولی برای حرکت روی زمین تولید کنند تاکسی‌های پرنده تولید و در آسمان کشور به پرواز در می‌آیند؟ برای پاسخ به این سوال به سراغ منوچهر منطقی، دبیر شورای عالی آینده نگاری صنعت خودرو و دبیر ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل هوشمند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری رفتیم که در ادامه خواهید خواند.
* باتوجه به انتشار خبر تاکسی‌های پرنده به نقل از شما، آیا تا پنچ سال آینده امکان دسترسی به تولید و استفاده از تاکسی‌های پرنده وجود دارد؟
بله، قرار است از دو نوع تاکسی پرنده استفاده شود. نخست، تاکسی‌های هوایی که همین هواپماهای دو تا ۲۰ نفره هست که قرار است در این راستا با یک سازماندهی جدید از تمام فرودگاه‌های کشور از بهمن ماه استفاده شود. دوم، هواپیماها و پهبادهایی را خواهیم ساخت که بتوانند به صورت عمود پرواز کنند.
در این خصوص نیز درحال حاضر دو طرح در کشور در جریان است که ۲۰ درصد نمونه اولیه ساخته و به سمت ساخت نمونه ۵۰ درصدی آن حرکت خواهیم کرد. بنابراین بعد از موفقیت نمونه ۵۰ درصدی به سمت تولید مدل کامل آن خواهیم رفت. بر اساس زمان بندی که داشته‌ایم چنین تاکسی پرنده‌ای تا پنج سال آینده تولید و عرضه خواهد شد.
* به نظرتان با توسعه تاکسی‌های پرنده می‌توان از آن‌ها در حمل و نقل عمومی شهر استفاده کرد؟ آیا اجرایی شدن چنین برنامه‌ای سبب کاهش بار ترافیکی کشور می‌شود؟
برای دست یابی به چنین مرحله‌ای دو مولفه را باید مورد توجه قرار داد. نخست، در بالای ساختمان‌ها باید فضایی برای نشست و برخاست وجود داشته باشد؛ سکویی که متناسب با ابعاد پرنده قابل ساخت است. دوم، امکان پرواز در شهر تابع یکسری قوانین خاص بوده که سازمان هوایی کشور باید آن‌ها را مشخص کند.
همچنین نیاز است که در این فرآیند مشخص شود عبور تاکسی‌ها از طریق چه کریدورهای بوده که از آنجا حرکت کنند، زمانی که پرواز می‌کنند تحت کنترل یک مجموعه مرکزی باشند تا اتفاقاتی رخ ندهد. بنابراین بهره مندی از چنین امکانی شدنی هست اما ملزومات خاص خود را دارد. علاوه بر این با توجه به اینکه به سمت صنعت نسل چهارم حرکت می‌کنیم، بحث کلان داده و محاسبات آن، این کار عملی است.
* آیا در کشور توانایی تولید وسایل پرنده برای حمل و نقل درون یا خارج از شهر را داریم؟
بله، اساس طراحی این وسایل همانند پهبادها انجام می‌گیرد، بنابراین با توجه به اینکه توان موتور پهبادها افزایش یافته و امکان حمل بار نیز به آن‌ها اضافه شده استفاده از تاکسی پرنده بر پایه پهباد عملی است. همچنین باتوجه به اینکه در دانش پهباد و از سویی در اجزای پهباد مانند موتور و سیستم کنترل در ابعاد مختلفی فضا برای جابجایی جسم ۲۰۰ کیلویی وجود دارد، بنابراین می‌توانیم بگویم تمام اجزایی که برای یک تاکسی پرنده نیاز است در کشور وجود دارد و اکنون نیز کسانی که در حال استفاده از آن هستند، از توانایی داخلی بهره می‌گیرند، در مراجع بین الملل نیز استانداردها را نیز طی کنند تا استاندارد آن اجرا شود.
* برای توسعه چنین صنعتی به نظرتان نیاز به استفاده از دانش و تجربه خارجی‌ها هم هست؟
در بخش گرفتن استانداردها نیاز به ارتباط بین الملل است. دریافت استانداردها مستلزم دو بخش هست، بخشی مربوط به دستورالعمل‌ها است و باید مدارکی ایجاد کرد، مابقی مستلزم انجام تست‌ها است. همچنین ممکن است سیستم‌های تست‌های استاندارد مربوط به آن را نداشته باشیم که نیاز به استفاده از مشاوران و تجهیزات بیرونی است.
* باتوجه به اینکه توانایی مالی مردم طی دو سال اخیر کاهش یافته است تعدادی که در گذشته توان استفاده از تاکسی را داشتند امروز از وسایل حمل و نقلی همچون اتوبوس و مترو بیشتر استفاده می‌کنند به نظرتان، آیا امکان استفاده از این تاکسی‌های پرنده برای همه اقشار فراهم خواهد بود؟
در پاسخ به این سوال ابتدا باید اشاره داشت که تا پنچ سال آینده هرچقدر این طرح پیشرفت کند به طور اقتصادی‌تر خواهد شد و برای عموم مردم نیز در دسترس خواهد بود. زیرا اجزایی که در آن به کار می‌رود به سمت مقرون به صرفه سازی حرکت می‌کند. یک قسمت دیگر همین هواپیمای هوانوردی را اگر بخواهیم به صورت تاکسی دربستی مشابه سازی کنیم، اکنون تبلیغات زیادی برای آن از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان هوایی و... انجام می‌شود تا بخش‌هایی که منجر به گرون شدن می‌شود در مسیر ارزان سازی و تا محدوده بیلط‌ها هوایی قرار گیرد.
* به نظرتان ظرفیت تولید تاکسی‌های پرنده چقدر خواهد بود؟
پاسخ این سوال دو بخشی است، ابتدا باید گفت توانمندی داریم که پاسخ بله است. دوم، این هست که چقدر تولید می‌کنیم، پاسخ این سوال نیز مربوط به استفاده از این محصول و مقدار استفاده از آن است. با روش بازار سنجی که می‌توان انجام داد، نیاز به این محصول افزایش می‌یابد. اکنون مهمترین مساله‌ای که با آن مواجه هستیم موضوع توانمندی در ساخت مطرح نیست بلکه باید بازار آن را فراهم کنیم.
* در راستای تولید تاکسی‌های پرنده از ظرفیت علمی دانشگاه‌ها نیز بهره برده‌اید؟
بله، برخی از این تیم‌های دانشگاهی مدل‌های اولیه خود را در نمایشگاه‌های هوایی عرضه کردند، در نمایشگاه هوایی نیز جز مدل‌های روز هستند. بنابراین در بحث طراحی مدل ها و نمونه‌های ۲۰ و ۵۰ درصد در ابعاد بزرگ نیز به روز هستیم، اما در خصوص استفاده برخی از فناوری‌های روز از دانش دنیا کمک بگیریم. در این راستا خوشبختانه از طراحی فناوری و محصول از متوسط کشورهای که در این زمینه کار می‌کنند، کمتر نیستیم.
* به عنوان مدیرعامل اسبق یکی از دو خودروساز بزرگ کشور به نظرتان توسعه این فرآیند حمل و نقل هوایی می‌تواند تاثیر مثبتی در توسعه صنعت خودروسازی نیز داشته باشد؟
اکنون بحثی که مطرح هست این بوده که فناوری‌های بخش خودرویی، هوایی، ریلی و دریایی و... به یکدیگر نزدیک شوند. بنابراین در هر صنعتی که پیشرفت داشته باشیم نتیجه آن را در صنعت خودرو نیز خواهیم دید. به طور مثال ارزان سازی که در ساخت اجزایی خودرو رخ داده می‌تواند در ارزان سازی محصولی دیگر نیز تاثیر گذار باشد.
همچنین در تلاش هستیم تا از مزیت‌های حوزه‌های مختلف در صنعت خودرو بهره ببریم. به عنوان مثال تامین قطعات‌های گلوگاهی خودرو اکنون به مجموعه‌های موفق که در مجموعه هوایی فعال بودند هستند سپرده شده است. البته عکس این موضوع هم وجود دارد و در بخش تجاری سعی می‌کنیم که خودروسازانی که قطعات را تولید می‌کنند، با تغییراتی در آن قطعات که در بخش هوایی قابلیت استفاده داشته باشند.
* به عنوان دبیر شورای عالی آینده نگاری صنعت خودرو و دبیر ستاد توسعه حمل و نقل فضایی کشور بفرمایید که آینده حمل و نقل به کدام مسیر در حال حرکت است؟
برای پاسخ به این سوال باید دو موضوع را مورد توجه قرار داد. نخست صنعت خودرو را باید از نگاه فرآیند تولید ببینیم، در فرآیند تولید عقب نبوده و نیستیم. اگر بخواهیم اراده کنیم فرآیندهای تولیدی که در کارخانه‌های معتبر اروپایی وجود دارد را در خطوطی مانند ایران خودرو پیاده کنیم، هم دانش آن را داریم هم توانمندی روز را خواهیم داشت. بنابراین در این مساله از نظر فرآیند تولید محصول، به طور نسبی خوب هستیم اما عالی نه. بخش دیگر، توسعه محصول هست که از نظر قواعد طراحی و استفاده از مجموعه‌های بین المللی که طراحی محصول جذابی داشت را داریم. زیرا دو مرکز طراحی در دو خودروساز داریم که می‌دانند، چگونه فرآیندهای طراحی انجام دهند.
قسمتی که در آن ضعف داریم، کنترل قیمت براساس شرایط محیطی و بهبود روند تولید از نظر کیفی است. توانمندی فقط بخش ساخت قطعه نبوده بلکه توانمندی طراحی و مجموعه براساس قیمت مقرون به صرفه باید هدف باشد. این موضوع به یک سری رویه‌های سازمانی جدید در بخش لجستیک و ساخت قطعه نیاز دارد. باید بین مجموعه سازان اشتراک دانشی و تولیدی برای قیمت اقتصادی ایجاد شود. صنعت خودرو برای پیشرفت نیاز به نوآوری سازمانی به جای نوآوری فناورانه دارد. بنابراین نیاز به رویه های جدید و بخش های مختلف در مراحل مختلف اجرا هستیم.
نظر شما