بازار؛ گروه استان ها: بنا بر اظهارات کارشناسان اگر شرایط ناایمن محیط کار به ایمن تبدیل شود، بدون شک حوادث ناشی از کار کمتر خواهد شد.
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار ۹۸ درصد حوادث ناشی از کار قابل‌پیشگیری است و این کار در با رعایت اصول ایمنی میسر می‌شود.
به همین منظور در خصوص حوادث به وقوع پیوسته در کارگاه‌های استان خراسان رضوی و مشکلات و یا موانع احتمالی با محمد نورافشان رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی به گفت و نشستیم.
* تعداد حوادث سال گذشته چند مورد بوده و چند نفر در این حوادث قربانی شدند؟
تعداد ۷۳۰ مورد در سال ۹۸ حادثه داشتیم که متأسفانه از این تعداد دو مورد از کارگران جان خود را از دست دادند اما از طرفی باید خدا را شاکر بود که شاهد حوادث دسته‌جمعی در استان نبودیم و موارد مربوط به نقص عضو کارگران معمولاً در حد یک یا دو نفر بوده است.
آمار ۷۳۰ مورد در سال گذشته در مقایسه با سال گذشته خود یعنی سال ۱۳۹۷ باید گفت از کاهش ۱۰ درصدی برخوردار بوده است و در شش‌ماهه نخست سال جاری نیز شاهد کاهش چشمگیر حوادث در کارگاه‌های استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم.
* چرا بسیاری از کارگاه و کارخانه‌ها در بحث وسایل ایمنی کوتاهی می‌کنند؟
به نظر من عمده‌ترین دلیل ضعف فرهنگ ایمنی عمومی است از همین رو اعتقاد دارم نمی توان ابتدا کارگاه و ساختار آن را ایجاد کرد بعد اقدامات پیشگیرانه در آن انجام داد.
به طور مثال وقتی ساختمان تمام می‌شود از ما می‌خواهند بازدید انجام دهیم که در این مرحله بسیاری از موارد مرتبط با نقص ایمنی مشاهده می‌شود که منجر به بروز حوادث می‌شود و لذا این امر نیازمند این است که درزمینهٔ ایمنی فرهنگ‌سازی کنیم و بتوانیم فرهنگ ایمنی افراد را بالا ببریم.
* چرا در حوزه فرهنگ‌سازی وارد نمی‌شوید؟
بودجه ما محدود است و نمی‌توانیم با صداوسیما جهت پخش تیزرهای آموزشی قرارداد ببندیم و از پس هزینه‌های آن برنمی‌آییم ولی آن چیزی که در توان ماست شامل تولید پوستر، برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه کارگران و کارفرمایان را برای بالا بردن فرهنگ ایمنی انجام می‌دهیم و مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی اداره کار این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد.این دلیل عمده عدم توجه به ایمنی است.
تعداد ۷۳۰ مورد در سال ۹۸ حادثه در خراسان رضوی داشتیم که متأسفانه از این تعداد دو مورد از کارگران جان خود را از دست دادند
مادر برهه خاصی از بحران اقتصادی در کشور به سرمی بریم و لذا همیشه به نان انسان‌ها بیشتر از جان آن‌ها اهمیت داده‌شده است اما رویکرد ما کاملاً برعکس است و می‌گوییم جان انسان‌ها از نان آن‌ها اهمیت بیشتری دارد لذا باید جانی باشد که نانی را طلب کند!
* آیا می‌توان ایمنی کارگاه‌ها را با مشکلات اقتصادی گره زد؟
اقتصادی در کشور پویاست که نیروی کار سالم داشته باشد لذا ما به این مسئله معتقد هستیم اما متأسفانه واحدهای تولیدی و کارگاه‌ها در سطح کشور ، اهمیت چندانی به مسائل ایمنی نمی‌دهند و مباحث ایمنی در اولویت‌های آخر کارفرماها قرار دارد که این موضوع هم به مشکلات اقتصادی برمی‌گردد.
وقتی کارفرما با مشکلات اقتصادی بسیاری درگیر است کارگر نیز با دغدغه سرکار حاضر می‌شود و احتمال بروز حادثه بیشتراست، کسی که اجاره خانه و حقوق ماهیانه‌اش به تعویق افتاده است نمی‌تواند بر روی کار خود تمرکز کند و این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد و بحث ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
نظارت برای فرهنگ‌سازی در این حوزه تنها کار یک سازمان یا وزارت خانه نیست و می‌بایست تمام افراد و نهادها در کشور پای‌کار بیایند و به این نتیجه برسند که کارها با رعایت موارد ایمنی انجام شود.
*چند کارخانه یا واحد ایمنی باید مسائل ایمنی در آن‌ها رعایت شود ؟
کارگاه‌های بالای ۵۰ نفر جزو کارگاه‌های بزرگ هستند و مسائل ایمنی باید به‌طورجدی در آن‌ها رعایت شود و لذا باید عرض کنم در بخش صنعتی تعداد هفت هزار و ۳۰۱ واحد داریم.
در حال حاضر حدود۵۱ نفر بازرس فعال در سطح استان داریم.
استان خراسان رضوی استان پهناوری است و فاصله شهرهای غربی، جنوبی و شرقی آن بسیار زیاداست و کل این ۵۱ نفر باید تمام واحدهای سطح استان را پوشش دهند و لذا با توجه به حجم کارگاه‌ها این امر بسیار مشکل است.
* با این تعداد اندک بازرس، اگر بخواهید تمامی کارگاه را بازرسی کنید چقدر زمان نیاز دارید؟
به جرات می‌توانم بگویم اگر هردو سال بخواهیم به کارگاه‌ها نوبت‌دهی کنیم بازهم با تعداد ۵۱ بازرس به مشکل می‌خوریم و نیروی انسانی ما بسیارکم است.
وقتی کارفرما با مشکلات اقتصادی بسیاری درگیر است کارگر نیز با دغدغه سرکار حاضر می‌شود و احتمال بروز حادثه بیشتراست، کسی که اجاره خانه و حقوق ماهیانه‌اش به تعویق افتاده است نمی‌تواند بر روی کار خود تمرکز کند و این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد و بحث ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد
* چرا از بخش خصوصی کمک نمی‌گیرید؟
ماهیت کار ما حاکمیتی است و قابل‌واگذاری به بخش خصوصی نیست و اجازه جذب نیروی انسانی در اختیار وزارتخانه نیست و نیاز به مصوبه هیئت‌وزیران و مجلس شورای اسلامی دارد.
* امکان جذب نیرو ندارید؟
در ارگان‌های دولتی دستورالعمل این است که به ازای هر سه نفر بازنشسته یک نفر جایگزین می‌شود و این دستورالعمل برای بازرسان کار جوابگو نیست چراکه بازرسان باجان انسان‌ها سروکار دارند و بایستی از موارد پیشگیری کنند از طرفی اقدامات آن‌ها کنشی است یعنی ما نباید منتظر بروز حادثه باشیم تا واکنش نشان دهیم بلکه باید اقدام کنشی انجام دهیم که پایه اصلی آن نیروی انسانی است که متأسفانه وزارت کار برخلاف سایر وزارتخانه‌ها ازجمله آموزش پرورش و بهداشت امکان جذب نیرو ندارد .
* پس با این تفاسیر نباید انتظار بازرسی در شهرستان‌ها داشت؟
در حال حاضر ۲۸ اداره در سطح استان داریم و متأسفانه در بعضی شهرستان‌ها بازرس کار نداریم و از مشهد و شهرستان‌های مجاور پوشش می‌دهند.
کمبود بازرس کار در سطح استان مشهود است و لذا ما با وزارت کار مکاتباتی را انجام داده‌ایم اما جذب نیرو نیازمند مصوبه هیئت‌وزیران است.
ما در سال ۹۸ بیش از ۳۱ هزار بازرسی از کارگاه‌های مشمول مقررات اداره کار بازدید انجام دادیم حدود ۲۵ هزار مورد ابلاغیه رفع نواقص صادرشده و حدود ۵۰ مورد از کارفرمایان متخلف را تحت تعقیب قضایی قراردادیم.
دیدگاه ما این است که نمی‌توان افراد را به‌زور قانون به کاری وادار کرد و تفاوت آمار بازدید و ابلاغیه‌ها به دلیل این است که دربسیاری موارد، تذکرات لازم به‌صورت کلامی و پیش. از اقدام قضایی توسط بازرسان به کارفرمایان اعلام‌شده است.
* این بازرسی‌ها منجر به تعطیلی یا جریمه چند کارگاه شده است؟
از ۵۰ مورد تعقیب قضایی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از موارد، منجر به تعطیلی کارگاه‌ها شده است، ماده ۱۰۵ قانون کار اختیار تعطیلی کارگاه را به بازرس داده است که ما به‌عنوان گزینه آخر به بازرسان اعلام کرده‌ایم.
اول از طریق صحبت کارفرما را مجاب می‌کنیم که نسبت به ایمن‌سازی اقدام کند اگر این کار را نکرد درنهایت نسبت به پلمپ آن واحد اقدام کنیم.
*برای نهادینه‌سازی فرهنگ ایمنی چه پیشنهادی دارید؟
رسانه‌ها می‌توانند در فرهنگ‌سازی ایمنی کار به ما کمک کنند و امیدواریم از طریق رسانه‌ها ازجمله صداوسیما برنامه‌های آموزشی مرتبط بافرهنگ ایمنی را تولید کنیم.
بحث ایمنی باید از دوران کودکی شروع شود و در دوران مدرسه و دانشگاه ادامه پیدا کند که متأسفانه در کشور ما موردتوجه قرار نگرفته اما در کشورهای توسعه‌یافته برنامه‌های متنوعی برای آن در نظر گرفته‌شده است و ما به‌تنهایی نمی‌توانیم این کار را پیش ببریم و نیاز به همراهی تک‌تک افراد جامعه و سازمان‌ها احساس می‌شود و همه افراد باید به این نتیجه برسند که کارها با ایمنی انجام شود و دو راهی به نام نان یا جان نداشته باشیم و بپذیریم تاجانی نباشد نانی نیست و اقتصادی می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد که نیروی کار سالمی داشته باشد.
نظر شما