به گزارش خبرنگار بازار، تحریم ها علیه ایران را می‌توان در دو فرآیند مورد بررسی قرار داد؛ تحریم‌های بیرونی و دورنی. به واقع وجه بیرونی این تحریم ها به سمت اقتصاد ایران است و عدم شرایط مناسب برای بهبود فضای کسب و کار وجه درونی آن را تشکیل می دهد.
حال پرسش این است که کدام وجه بیشترین فشار را بر اقتصاد ایران وارد می‌کند؟ و پرسش دیگر به این نکته به خصوص معطوف می‌شود که آیا تحریم اقتصادی به بزرگی اقتصاد ایران امکان‌پذیر است و اصولاً می‌تواند اهداف سیاسی تحریم‌کنندگان را برآورده سازد؟
تحریم‌کنندگان بارها گفته‌اند که هدف از تحریم، تغییر رفتار سیاسی ایران است و ادعای تحریم هوشمندانه کرده‌اند. معنی این سخن این است که فلسفه و انگیزه تحریم، سیاسی است اما برخلاف این ادعاها، بار اقتصادی تحریم‌ها بر مردم ایران تحمیل می‌شود.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان تحریم، مساله تازه‌ای برای اقتصاد ایران نیست. سه‌دهه است که فعالان اقتصادی ایران با وجوه گوناگون تحریم و تهدیدهای بین‌المللی مواجه شده‌اند اما در چند سال اخیر، تحریم اقتصادی ایران وارد مراحل تازه‌ای شده است که با روند گذشته، تفاوت آشکاری دارد.
این در حالی است که فعالان بخش خصوصی بارها این نکته را گوشزد کرده‌اند که عدم ثبات سیاست‌ها، وضع قوانین نادرست، دخالت‌های دولت، اقتصاد دستوری و ... به مراتب آثار مخرب‌تری از تحریم‌ها دارند.
به اذعان کارشناسان با وجود تحریم‌ها، هزینه مبادله افزایش یافته و جابه‌جایی کالا سخت‌تر شده و نقش واسطه‌ها پررنگ‌تر، اما هدف سیاسی تحریم‌کنندگان هیچ‌گاه برآورده نشده است. در صورتی که اگر دقیق تر به موضوع بنگریم، هزینه‌های تحریم به مصرف‌کننده نهایی انتقال یافته و عملاً مردم و بخش خصوصی بهای تحریم را می‌پردازند.
باز هم به اذعان کارشناسان اصلی‌ترین آسیب تحریم بر اقتصاد مردمی این است که دولت بزرگ‌تر می‌شود. اثر دیگر این است که رفتارهای غیررقابتی نهادینه و تقاضاهای رانت جویانه افزایش پیدا می کند.
با این حال اگر تحریم‌ها منحصر به کاهش فروش نفت بود، از یک منظر می‌شد با آن کنار آمد و حتی در شرایطی از آن استقبال کرد. اما مساله این است که مشکل ما تنها فروش نفت نیست، بلکه به دلیل تحریم‌های فراگیر، ایران در مبادلات مالی از طریق سیستم بانکی و داد و ستد تجاری با محدودیت و مشکلات بسیاری مواجه است.
با همه این تفاسیر این گزارش تلاش می کند تا آثار منفی خود تحریمی بر اقتصاد ایران را مورد واکاوی قرار دهد.
شهریار حیدری، نائب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در همین زمینه به خبرنگار بازار می گوید: مشکلات ما در حوزه های اقتصادی بعضا متاثر از تحریم های بیگانگان نبوده و خود تحریمی ها در بسیاری از موارد آسیب رسان بوده است.
وی افزود: بسیاری از تهدیدات و تحریم ها علیه ایران زیاد اثر گذار نیست و اما سوء مدیریت منابع داخلی تهدیدی جدی است که به تحریم های اعمالی کمک می کند.
نائب رییس دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهارداشت: به عنوان مثال برخی از مسئولین توان مدیریت بانک مرکزی را ندارند و از این رو معیشت مردم هر چند وقت یک بار تحت تاثیر افزایش نرخ ارز، به مخاطره می افتد.
حیدری با بیان اینکه افزایش نرخ ارز در افزایش قیمت کالاهای مایحتاج مردم اثر گذار است، بیان داشت: اقتصاد ایران با وجود انبوهی از منابع داخلی می تواند پویا تر از اینها باشد اما عدم مدیریت مناسب منابع کشور باعث شده تا مشکلات اقتصادی معیشت مردم را به خطر بیاندازد که باید در این زمینه چاره اندیشی شود.
محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم در همین زمینه به خبرنگار بازار می گوید: تحریم ها علیه ایران طی ۴۰ سال گذشته، تحریم های سخت و ظالمانه بوده است و مسئولین همه تلاش خود را برای دور زدن تحریم ها داشته اند.
وی با بیان اینکه آمریکا همواره می کوشد تحریم های خود علیه ایران را به روز کند، تاکید کرد: این تحریم های ظالمانه امروز در بخش اقتصادی و معیشتی اعمال می شود که در نوع خود بی رحمانه است.
رضایی کوچی اظهارداشت: البته در کنار تحریم های ظالمانه غربی ها برخی خود تحریمی ها هم مزید بر علت شده و آثار تحریم ها را دو برابر کرده است.
رییس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: برخی از خود تحریمی ها حتی به تولید آسیب رسانده و بازار مایحتاج مردم را از کنترل خارج کرده است که این مسئله حتما باید مدیریت شود.ما در دور زدن برخی از تحریم ها موفقیت های زیادی داشته ایم که البته نباید طمع این پیروزی ها با خود تحریمی داخلی تلخ شود.خود تحریمی سم مهلکی است که باید جلوی آن گرفته شود،چرا باید برخی افراد در این شرایط سخت، به فکر منافع خود باشند و مشکلات معیشتی مردم را دو چندان کنند؟ این مسئله به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و باید جلوی آن را سد کرد.
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در همین زمینه به خبرنگار بازار می گوید:مسائل و مشکلاتی در حوزه تجارت خارجی با آن مواجه هستیم حول محور دو موضوع است ؛ یک تحریم ها و دوم خودتحریمی های داخلی.
وی تاکید کرد: مسئولین باید برای تحریم های خارجی و خود تحریمی داخلی راه حل هایی جداگانه تعبیه کنند.
عمویی اظهارداشت: در موضوع تحریم های خارجی ما معتقدیم که بدون مشکلات داخلی، این تحریم ها نمی توانند بدین شکل موثر باشند لذا باید جلوی خودتحریمی ها گرفته شود.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: برای رفع تحریم ها بدون شک نیازمند فعال شدن در بازارهای جایگزین هستیم لذا ظرفیت های مختلفی در بازارهای همسایگان ما وجود دارد که اگر این ظرفیت ها فعال شود، اثر بخشی تحریم ها کاسته خواهد شد.
همچنین رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه،بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در همین زمینه به خبرنگار بازار گفت: ما مقاومت بسیار بالایی در حوزه تحریم‌ها داشتیم و شاید هر کشور دیگری بود تاکنون به زانو درآمده بود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با این حال ما در کنار تحریم‌ها شاهد خود تحریمی‌ها هستیم که بدون شک این موارد باید مدیریت شود. البته متاسفانه در این زمینه جزیره‌ای عمل شده و خود تحریمی‌ها روز به روز تاثیر بیشتری می گذارد و حتی آثارش از تحریم‌ها بیشتر بوده است.
وی اظهار داشت: خود تحریمی‌ها در کنترل بازار، رانت‌ها، امضاهای طلایی، صدور مجوزها دخیل بوده و مشکل آفرین شده است.
این نماینده مجلس تاکید کرد: به عنوان مثال کشوری که در تحریم است نباید بدین شکل در صدور مجوزات مشکل داشته باشد اما دستگاه‌های مختلف در عدم صدور مجوزات نقش داشته و این مسئله باعث شده تا هم افزایی تولید از بین رفته و خود تحریمی‌هایی که به حساب تحریم گذاشته می‌شود ،اثر گذار باشد.
حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی در همین زمینه به خبرنگار پاررلمانی بازار گفت: دولت باید برنامه ساختاری مبارزه با تحریم‌ها را تدوین و طراحی نکرده است و باید در این زمینه اقدام کند و به سرعت این موارد را به مجلس ارائه دهد.
حال با همه این تفاسیر باید منتظر ماند و دید که دولت و مجلس برای مقابله با تحریم های بیرونی و درونی اقتصادی ایران چه برنامه ای خواهند داشت. برنامه ای که بتوان از هرگونه خود تحریمی جلوگیری کرد چراکه به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آثار خود تحریمی به مراتب بیشتر از تحریم های اعمالی علیه ایران بوده و اثر گذار است.
نظر شما