احتمال خروج کنسرو تن ماهی از سبد کالای مصرف خانوار

بازار؛ گروه کشاورزی: سندیکای صنایع کنسرو ایران یکی از بزرگترین انجمن های کشور است که قدمت بالایی دارد و تشکیل این سندیکا به سال  ۱۳۵۲ بر می گردد. نقش تولیدات این صنایع غالبا در مواقع بحرانی پررنگ تر می شود. با این وجود این صنعت نیز مانند دیگر صنایع در حال حاضر با مشکلاتی مواجه است که ممکن است منجر به تعطیلی برخی از کارخانجات این صنف گردد. در این راستا گفت و گویی با «سید محمد میر رضوی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران» انجام دادیم که در ادامه می خوانید.

*چه خبر از اوضاع صنایع کنسروی؟

شرایط ما بهتر از اوضاع اصناف دیگر نیست و بحث مواد اولیه، بسته بندی و بخشی که به واردات  و ارز مربوط می شود قطعا متاثر از شرایط فعلی است و تولیدکنندگان و کارخانجات فعلا با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند.
در واقع شیوع کرونا باعث شد مشکلات بسیاری برای صنف ما پیش بیاید هر چند اعضای صنایع کنسرو سعی کردند حتی در ایام نوروز نیز تعطیل نباشند تا دچار بحران هایی غذایی همچون برخی کشورها نشویم و مردم اطمینان داشته باشند مواد غذایی تولید می شود و به سمت مراکز فروش هجوم نیاورند، با این وجود مشکلاتی داریم که هر چه سریعتر باید برطرف شود.
به عنوان مثال در حال حاضر بحث کمبود روغن نباتی در صنایع کنسروی بسیار مشکل ساز شده است و اگر دولت به موقع اقدام نکند الان هشدار می دهم که ممکن است بسیاری از کارخانجات ما تعطیل و هزاران کارگر بیکار شود. در حقیقت روغن مورد نیاز ما وارداتی است و اگر ارز تخصیص داده نشود مشکلات عدیده ای  پیش رو خواهیم داشت.

*در حال حاضر چند نوع محصول در سبد کالای کنسروی عرضه می شود؟ و چه تعداد از این محصولات کنسروی صادراتی است؟
سبد کالای کنسروی ما دارای ۱۳۰ الی ۱۵۰ قلم است که شامل انواع کنسروهای گوشتی، غیر گوشتی، ترشیجات، مرباجات، شوریجات، انواع خورشت ها و غیره است.

در حال حاضر تنها ۴۰ درصد ماده اولیه اصلی یعنی ماهی، بوسیله صیادان داخلی تامین می شود و ۶۰ درصد مابقی این ماده اولیه وارداتی است

ما الان صادرات رب گوجه فرنگی داریم البته صادرات این محصول بستگی به این دارد که بازار خارج تقاضا داشته باشد. با توجه به اینکه امسال مشکل کرونا پیش آمد در نتیجه مشتریان خارجی مثل همیشه متقاضی نبودند. بنابراین فروشندگان داخلی خود باید به دنبال مشتری باشند. به همین دلیل خواهش ما  از مسئولان دولتی این است که صادرات را به صورت ناگهانی متوقف نکنند چون این اقدام ضربه شدیدی به بخش صادراتی ما می زند.

پر مصرف ترین محصول کنسروی کشور کدام است؟ و میزان تولید آن سالانه چقدر است؟

پرمصرف ترین محصول کنسروی نیز در حال حاضر رب گوجه فرنگی و کنسرو تن ماهی است. البته همانطور که گفتم اگر سریعا به تامین مواد اولیه کنسرو تن ماهی توجه نشود این محصول نیز از سبد کالای مصرف قشر متوسط و ضعیف جامعه خارج می شود.
از نظر میزان تولید نیز سالانه حداقل ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون قوطی کنسرو تن ماهی تولید می شود. البته الان به دلیل گرانی ها متاسفانه ۲۰ تا ۲۵ درصد سهم تولید کاهش یافته است که این کاهش تولید در آینده لطمه بزرگی به کارخانجات خواهد خورد.
در مورد رب گوجه نیز چون محصول داخلی است و به برکت نزولات آسمانی، ماده اولیه آن یعنی گوجه فرنگی فراوان بوده است تغییری در میزان تولید ایجاد نشده است. از سوی دیگر فعلا قیمت رب در بازار رقابتی است در نتیجه افزایش قیمت هم از ابتدای سال نداشته ایم.

قیمت کنسرو تن ماهی نسبت به سال گذشته بین ۴۰ تا ۶۰ درصد افزایش داشته است

*از ابتدای سال تا امروز قیمت کنسرو تن ماهی چند درصد افزایش یافته و علت افزایش قیمت چه بوده است؟
در ابتدا لازم است بدانیم کنسرو تن ماهی با سایر کنسروها متفاوت است چون خوراک قشر متوسط و ضعیف است و از کارمند گرفته تا دانشجو و کارگر مصرف کننده این محصول هستند.
از سوی دیگر علاوه بر روغن مورد نیاز این صنعت که وارداتی است، تنها ۴۰ درصد ماده اولیه اصلی یعنی ماهی، بوسیله صیادان داخلی تامین می شود و ۶۰ درصد مابقی این ماده اولیه وارداتی است، بنابراین وابستگی به واردات زیاد است. واردات نیز چون متاثر از نرخ ارز است با افزایش قیمت ارز خود به خود قیمت تن ماهی نیز افزایش یافت. به این ترتیب تن ماهی نیز از ابتدای سال به صورت پلکانی بالا رفته است به همان ترتیب که نرخ دلار بالا رفت.
البته بر اساس اطلاعات موجود قیمت کنسرو تن ماهی نسبت به سال گذشته بین ۴۰ تا ۶۰ درصد افزایش داشته است!

*علت عدم توانایی در تامین کامل ماهی تن در داخل کشور چیست؟ آیا به دلیل ممنوعیت صید است یا عوامل دیگری دخیل است؟
دلیل اصلی این است که تجهیزات صید صنعتی ما کامل نیست؛ در واقع قایق‌های ما کوچک است و به هیچ وجه به اندازه کشتی های کشورهای بزرگ صنعتی نیست. این در حالی است که در کشورهای خارجی هنگام صید ماهی در داخل کشتی در آب نمک قرار داده می شود و فریز می شود و به این ترتیب تا ماهی به دست مشتری برسد ماندگاری بالایی دارد.
اما قایق های ما این امکانات را ندارند در نتیجه نمی توانند ماهی را به مدت زیادی نگه دارند؛ یعنی وقتی ماهی صید می شود باید سریعا به ساحل منتقل شود. به این ترتیب ما نمی توانیم به اندازه کافی از صید داخل بهره مند شویم.
از سوی دیگر شرکت هایی که توان مالی بالایی دارند از ابتدا سعی کرده اند از صید وارداتی صنعتی خارجی استفاده کنند چون آن ماهی ها ضایعات کمتری دارند و از نظر قیمتی نیز تقریبا با صید داخل همخوانی دارد؛ یعنی صیادان ما رصد می کنند ببینند ماهی تن خارجی در داخل چقدر تمام می شود بعد با همان قیمت در اختیار مشتریان خود قرار می دهند.

قایق‌های ما کوچک است و به هیچ وجه به اندازه کشتی های کشورهای بزرگ صنعتی نیست، این در حالی است که در کشورهای خارجی هنگام صید ماهی در داخل کشتی در آب نمک قرار داده می شود و فریز می شود و به این ترتیب تا ماهی به دست مشتری برسد ماندگاری بالایی دارد

*گفته می شود برخی کارخانجات برای اینکه افزایش قیمت شان به چشم نیاید وزن کالا را کم می کنند و قیمت را ثابت نگه می دارند تا مصرف کنندگان باز هم خریدار محصولات شان باشند. آیا این صحت دارد؟
طبق قانون سازمان استاندارد، هر شرکتی موظف است اگر محصولی تولید می کند روی لیبل و بسته بندی میزان وزن را درج کند و قیمت را بر اساس آن روی بسته بندی اعمال کند. بنابراین اینکه وزن محصول را کم کنند مشکلی نیست حتی ممکن است قوطی کنسرو را هم کوچک کنند اما قیمت و وزن هر دو باید روی بسته بندی نوشته شود تا مشتری آگاه باشد چقدر محصول را با چه قیمتی خریداری می کند، بنابراین امکان تقلب وجود ندارد. اگرچه ممکن است چون قدرت خرید مردم کاهش یافته است کارخانجات وزن را کاهش دهند تا مصرف کنندگان با قدرت های خرید متفاوت بتوانند استفاده کنند اما در صنعت کنسرو امکان  تقلب به این نحوی که گفتید به هیچ وجه وجود ندارد. 
به عبارت دیگر تولید محصولات کنسروی تحت نظارت وزارت بهداشت و سازمان استاندارد صورت می گیرد و این دو سازمان مرتبا بر کارخانجات نظارت و بازرسی می کنند. در اینجا لازم است با اطمینان کامل اعلام کنم که واحدهای کنسرو کشور هیچگونه کمبودی نسبت به واحدهای مشابه در خارج از کشور ندارند و از نظر کیفیت با این واحدها رقابت می کنند.

*در بحث مسمومیت با محصولات کنسروی نیز گاها اخباری به گوش می رسد. علل ایجاد مسمومیت با کنسرو چیست؟
مسلما مسمومیت صرفا مرتبط با استفاده از محصولات کنسروی نیست و ممکن است فرد یک غذای معمولی در خانه خود مصرف کند و مسموم شود. بنابراین این اخبار مبنی بر مسمومیت با کنسرو شایعه است. در حقیقت ما امروز با یک تحریم خارجی و یک تحریم داخلی مواجه هستیم که گاها بدون بررسی مدارک و تایید صحت آنها، در رسانه ها اخباری مبنی بر مسمومیت با کنسرو منتشر می شود و ذهن ها را تخریب می کند.
این در حالی است که کنسرو جزو محصولاتی است که در شرایط اضطراری و بحرانی مانند سیل، زلزله، بیماری های همه گیر و جنگ به کمک مردم می آید بنابراین دولت باید از صنایع کنسروی کمک کند و نگذارد چنین تحریم های داخلی علیه ما صورت بگیرد.

*یکی دیگر از دغدغه های اصلی در خصوص محصولات کنسروی به مواد افزودنی مربوط می شود. در محصولات کنسروی چند درصد مواد افزودنی اضافه می شود تا ماندگاری محصول بالا برود؟
در اینجا به صراحت اعلام  می کنم که در ۹۰ درصد محصولات صنایع کنسروی افزودنی نداریم و استفاده از این مواد ممنوع است.