بازار؛ گروه بورس: عرضه سهام ۴ شرکت پالایشی که دولتی هستند از روز چهار شنبه ۵ شهریور ۱۳۹۹ شروع شده و ادامه پیدا می کند. با افزایش قیمتی که سهام شرکت های بورسی از ابتدای سال جاری تا کنون تجربه کرده اند، درآمد دولت از فروش این سهام، چند برابر خواهد شد.
یکی از شرکت های گنجانده شده در دارا دوم، شرکت پالایش نفت اصفهان است که قیمت هر سهم آن در فروردین ۵۲۷ تومان بوده و در این پذیره نویسی به قیمت ۲۸۰۰ تومان به فروش می رسد و این فروش در شهریور نسبت به فروردین، درآمدی بیش از ۴ برابر را نصیب دولت می کند.
در گفت و گوی «بازار» با محمدرضا ژیلایی، تحلیلگر بازار سرمایه، مسائل و مباحث مرتبط با سهام عرضه شده در صندوق سرمایه گذاری قابل معامله با نماد «دارا» دوم، بررسی شد و در عین حال تجربه سهام شرکت های دولتی در قالب صندوق دارا یکم نیز تحلیل شده است.
*سهام شرکت های پالایشی در چارچوب صندوق قابل «دارا» دوم قرار است از روز چهارشنبه ۵ شهریور ماه پذیره نویسی شود. به هر حال، سهام شرکت های دارا دوم، چند ماه بعد از سهام دارا یکم، پذیره نویسی آن شروع شده.
تعداد ۲۰۰ واحد دارا یکم به قیمت ۲ میلیون تومان فروخته شد که تا ۶.۶ میلیون هم اوج گرفت و الان ارزش آن تا ۳.۷ میلیون تومان پایین آمده است. چند ماه پس از عرضه دارا یکم، وضعیت فعلی آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
وقتی عرضه دارا یکم شروع شد آن طور که ما برآورد می کردیم با استقبال مواجه نشد. با این که بعضی از سهم های بانکی و بیمه ای عرضه شدن در آن، جذاب بودند ولی بعد از این بازار شروع به رشد کرد و روند رو به بالایی پیدا کرد، باعث شد یک موج مثبت برای دارا دوم و دارا سوم به وجود بیاید.
به همین دلیل، نمادهای پالایشی که یک مدت طولانی در حال استراحت بودند، مورد توجه بازار قرار گرفتند و حتی نمادهای مشمول دارا سوم که خودرویی ها و فلزی ها بودند. در یک مقطع هم که هنوز مشخص نبود تقدم و تاخر پالایشی ها و خودرویی ها و فلزی ها چطور می شود، دارایی های این دو «دارا» خیلی مورد توجه قرار گرفتند و بالاخره مشخص شد که پالایشی ها زودتر در قالب دارا دوم، وارد بازار می شوند.
سهام شرکت های پالایشی مورد توجه قرار گرفتند یعنی بازار شروع به خرید پالایشی ها کرد و یک رشد عجیب را مخصوصا در دو ماه اخیر تجربه کردند تا این که آقای زنگنه (وزیر نفت) و آقای علائی (معاون سازمان خصوصی سازی) ماشه ریزش بازار را چکاندند و اعلام کردند که این سهام عرضه نمی شود و بعداً تناقض هایی ایجاد کردند و شبهه هایی ایجاد شد. در نتیجه بازار در آن لحظه شروع به ریزش کرد.
نمادهای پالایشی که الان در بازار هستند، فارغ از تخصیص خوراکی که قرار است بگیرند، بسیار نمادهای گرانی شدند. اعتقاد ما بر این است که تخفیف بیش تری در مورد این نمادها داده شود ولی در مجموع خرید دارا دوم، جذاب خواهد بود.
*در تیر ماه امسال و پس از حدود دو ماه از عرضه دارا دوم، ارزش سهام آن بیش از ۲۵۰ درصد افزایش پیدا کرد ولی بعد از سه ماه و با ریزش های اخیر بورس، قیمت سهام دارا یکم در مجموع و از ابتدا تا کنون کمتر از ۱۰۰ درصد رشد داشته است. آیا با از بین رفتن بیش از ۱۵۰ درصد از ارزش دارا یکم، باز از دارا دوم استقبال خواهد شد؟
ریزشی که در بازار اتفاق افتاد، یک ریزش عمومی بود که شامل تمامی نمادهای بازار می شد یعنی تنها مشمول نمادهای دارا اول نبود. خیلی از نمادهای فلزی، فولادی و پالایشی ها و پتروشیمی ها، به صورت عمیق شاهد کاهش ارزش بودند و حتی تا ۴۰ و ۵۰ درصد کاهش داشتند. برخی از نمادها به قیمت زمستان سال ۱۳۹۸ رسیدند. بنابراین، ریزش شامل کل نمادهای بازار شد.
یک تلقی جامع، در بازار وجود دارد و آن، این است که دولت که سهام خودش را در قالب دارا یکم یا دارا دوم یا چنین مواردی عرضه می کند، مایل است قیمت را بالا ببرد و سهام را در قیمت های بالاتر بفروشد.
*سهامی که با ریزش شاخص کل در مرداد امسال، ارزش شان به حد زمستان رسیده، کدام است؟
برای مثال فولاد خوزستان، در اواخر خرداد ماه چیزی حدود ۲۵۰۰ و ۲۶۰۰ تومان بود و بعداً وارد کانال ۵ هزار تومان شد. بعد هم مشمول فرآیند اصلاح شد و با مثبت ۵ روز سه شنبه ۴ شهریور، تازه به ۴ هزار تومان رسید. فولاد خوزستان در این ریزش، حدود ۲۵ درصد اصلاح کرد. فکر می کنم قیمت برخی سهم های خیلی ریز مثل دماوند، به قیمت پارسال برگشتند یعنی ریزش را تا این حد تجربه کردند.
*اشاره ای هم داشتید به این که قیمت پالایشی ها گران است. این گران بودن را نسبت به چه زمانی یا کدام ماه می سنجید؟
ما قیمت را ماهانه نمی سنجیم. بر اساس مولفه هایی که صنایع پالایشی را تحلیل می کنیم و از جمله درآمدهای فروشی که می توانند ایجاد کنند، این سنجش را انجام می دهیم.
یک تلقی جامع، در بازار وجود دارد و آن، این است که دولت که سهام خودش را در قالب دارا یکم یا دارا دوم یا چنین مواردی عرضه می کند، مایل است قیمت را بالا ببرد و سهام را در قیمت های بالاتر بفروشد
*یعنی الان بیش از ارزش واقعی شان، قیمت سهام شرکت های پالایشی بالاتر رفته است؟
بله؛ می شود این طور گفت. عموماً قیمت پالایشی ها بیش از ارزش واقعی شان است ولی نکته ای که وجود داشت و بین اخبار بازار گم شد، همین داستان تخصیص خوراکی بود که پالایشی ها گرفتند.
البته باید شفافیت بیش تری در گزارشات ایجاد شده و تحلیل های دقیق تری انجام شود. این تخفیف ها می توانند خیلی روی «نرخ بازدهی داخلی سرمایه گذاری» پالایشی ها تاثیر بگذارند و باز هم آنها را جذاب تر کنند ولی بازار، تقریباً از سه هفته پیش و حتی در دوره ای که رو به بالا بود، منتظر ریزش پالایشی ها بود.
قیمت پالایشی ها در روزهای اخیر اصلاح شد. البته من حس می کنم پالایشی ها می توانستند یک موج اصلاحی دیگر هم داشته باشند ولی الان که کل نهادهای تصمیم گیر به این نتیجه رسیده اند که خونریزی ای که در شاخص اتفاق افتاده، خیلی بالا بوده و آسیب خیلی زیادی زده، دیگر به صورت دفعی جلو آن را گرفتند و شروع به حمایت از نمادها کردند. پالایش نفت اصفهان (شپنا)، جزو نمادهایی بود که خیلی ارزش معاملاتی آن بالا بود. به هر حال تصمیم بر این شد که بازار برگردد.
*پالایشی ها که سهام آنها در دارا دوم عرضه می شوند ۴ شرکت پالایش تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس هستند. در روز ۵ فروردین ۱۳۹۹، قیمت هر سهم پالایش نفت اصفهان ۵۲۷ تومان بود و در روز سه شنبه ۴ شهریور به ۴۶۵۲ تومان رسیده است یا پالایشی تبریز ۱۵۱۰ تومان بوده و الان به ۵۶۴۰ تومان رسیده و پالایش تهران هم ۶۹۸ بوده و الان به ۴۶۵۲ تومان رسیده. این مقایسه نشان می دهد که قیمت سهام پالایشی ها در شهریور نسبت به فروردین امسال، چند برابر شده اند.
درست است و یک دلیل عمده این بود که این نمادهای بورسی در صندوق دارا دوم بودند و بازار رشد قیمت سهام دارا یکم را دیده بود. یک تلقی جامع، در بازار وجود دارد و آن، این است که دولت که سهام خودش را در قالب دارا یکم یا دارا دوم یا چنین مواردی عرضه می کند، مایل است قیمت را بالا ببرد و سهام را در قیمت های بالاتر بفروشد.
دولت از قبل قصد داشت این سهام به صورت صندوق دارا یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله عرضه شوند و انتظارات بازار را با آن شکل داده بود، بلافاصله هم که واکنش بازار را نسبت به منتفی شدن عرضه دارا دوم دیدند، دیگر آقای زنگنه یک مقدار از مواضع خودشان کوتاه آمدند.
*اگر دولت می خواست سهام پالایشی ها را در بالاترین قیمت بفروشد، بهترین موقعیت زمانی بود که شاخص کل به بالای ۲ میلیون واحد رسیده است و نه الان که شاخص کل حدود ۶۰۰ هزار واحد پایین آمده است.
من فکر می کنم یکی از دلایلی که باعث شد یک مقدار قیمت این نمادها پایین بیاید ناهماهنگی بین وزارت اقتصاد و وزارت نفت بود. به طور مشخص، وزارت نفت می خواست سهام پالایشی ها در قالب بلوکی، عرضه شود.
*فروش بلوکی سهام شرکت های پالایشی بندرعباس و تبریز در هفته های قبل لغو شد. چرا دولت موفق نشد در قالب بلوکی، این سهام را به فروش برساند؟
بنای وزارت نفت این بود که این سهام را به صورت بلوکی عرضه کند تا بتواند این سهم ها را کنترل کند. اگر این سهام در قالب دارا دوم و صندوق می آمد، نظارت بر آنها زیر نظر وزارت اقتصاد انجام می شود. بنابراین، صنایع پالایشی و مدیران پالایشی ما ترجیح می دادند این سهام در قالب بلوک عرضه شود.
البته چون دولت از قبل قصد داشت این سهام به صورت صندوق دارا یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله عرضه شوند و انتظارات بازار را با آن شکل داده بود، بلافاصله هم که واکنش بازار را نسبت به منتفی شدن عرضه دارا دوم دیدند، دیگر آقای زنگنه یک مقدار از مواضع خودشان کوتاه آمدند. من شنیده ام که مسئولان وزارت نفت، به شدت به دنبال اوراق سلف نفتی و همان بحث گشایش اقتصادی هستند.
*دولت اعلام کرده بود مبنای قیمت سهام پالایشی ها در دارا دوم، قیمت پایانی روز قبل آنها در بورس است و ۲۰ درصد برای خرید این سهام تخفیف می دهد. برای مثال قیمت پالایش اصفهان به ۳۵۰۴ تومان رسیده که با ۲۰ درصد تخفیف قیمت هر سهم آن ۲۸۰۰ تومان می شود.
آیا فکر نمی کنید با همین قیمت ۲۸۰۰ تومان در شهریور ۱۳۹۹ نسبت به قیمت فروردین امسال که ۵۲۷ تومان بود، باز برای دولت سود خوبی دارد و چند برابر بیش تر می تواند درآمد داشته باشد.
بله و دقیقاً همین طور است. با این اصلاحی که اخیراً در بورس اتفاق افتاد، قیمت این سهام یک مقدار برای سرمایه گذار متناسب شد ولی حاشیه سود دولت را کم کرد. به هر حال، با رشدی که سهم ها از اول سال ۱۳۹۹ تجربه کرده اند درآمد قابل توجهی نصیب دولت می شود.
دولت در روز سه شنبه ۴ شهریور یک پالس جدید به بازار داد و آن پالس، در ارتباط با سقف معامله دارا بود. سقف خرید هر شخص حقیقی در دارا دوم می تواند ۵ میلیون تومان باشد ولی گفتند کسانی که در دارا یکم خرید انجام داده اند تا سقف ۳ میلیون تومان می توانند در دارا دوم خرید داشته باشند. یک پالس ارزشمند بودن به بازار داده اند.
این کار، حداقل برای من جالب بود. چرا که ما برآورد می کردیم شاید دارا دوم با استقبال آنچنانی مواجه نشود. با این حال، چنین پالسی ارسال می شود که بدانید خیلی ارزشمند است و برای خرید، سراغ این سهام بیاید.
با توجه به وضعیتی که از نظر نقدینگی دولت و تامین منابع مورد نیاز دولت وجود دارد، در حالت عادی نمی شد این برداشت را کرد ولی ممکن است یک پالس را به خریدار بدهد که خیالت راحت باشد و مورد حمایت قرار می گیرد و دولت هم خیالش راحت است که این سهم ها شرایط خوبی خواهند داشت.
دولت برای هر ابزاری، یک درصدی قائل شده که قرار است با هر ابزار چقدر سهام بفروشد. دولت، یک استراتژی ایجاد کرده تا برای نمادهای خودش جذابیت ایجاد کند.
*در مجموع از خرید سهام شرکت های بیمه ای و بانکی در قالب صندوق دارا یکم، چندان استقبال نشد. الان که دولت سقف خرید هر فرد در دارا دوم نسبت به دارا یکم از ۲ میلیون تومان به ۵ میلیون تومان افزایش داده شده، دولت تصور می کند که از دارا دوم استقبال می شود.
در وضعیت فعلی، آیا شما قطعاً تصور می کنید از دارا دوم استقبال شود که دولت رقم خرید را بالا برده است؟
بحث تصور کردن دولت نیست بلکه ذهنیتی است که دولت در افراد سرمایه گذار ایجاد می کند یعنی در سرمایه گذاری که می خواهد ۳ میلیون تومان یا ۵ میلیون تومان پرداخت کند. دولت، ابزارهای مختلفی را در نظر گرفته تا کسری بودجه خودش را پوشش بدهد.
بعد هم دولت برای هر ابزاری، یک درصدی قائل شده که قرار است با هر ابزار چقدر سهام بفروشد. دولت، یک استراتژی ایجاد کرده تا برای نمادهای خودش جذابیت ایجاد کند.
*چند روز پذیره نویسی سهام صندوق دارا دوم ادامه دارد. در این میان، قیمت هر سهم شرکت پالایش اصفهان برای فروش در دارا دوم ۲۸۰۰ تومان است. در روزهای آینده که پذیره نویسی برقرار است و با نوسانات شدیدی که در بورس ایجاد شد، آینده سهام شرکت پالایش اصفهان و بقیه شرکت های پالایشی گنجانده شده در صندوق دارا دوم را چگونه می بینید؟
در این زمینه ما باید یک قدم عقب تر برویم و کلیّت وضعیت بازار را بررسی کنیم. قطعاً پالایشی ها، یکی از لیدرهای بازار بوده و از این به بعد هم خواهند بود همچنان که خودرویی ها بوده اند.
شاخص کل، قله ۲ میلیون و ۸۰ هزار واحد را دید و یک ریزش عمیق کرد و تا مرز یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد ریخت. در این مرحله، مسئولان انواع و اقسام سیاست های حمایتی را به کار گرفته و تصمیم بر بازگشت بورس گرفتند و بازار را برگرداندند.
تا شاخص کل بورس به سقف قبلی برگردد و بتواند ۲ میلیون واحد را ببیند، بازار با فروشنده های زیادی مواجه خواهد شد. افراد زیادی هستند که اعتقاد دارند که بازار تمام شده و با شرایطی که الان اقتصاد ایران دارد احتمالاً دیدن ۲ میلیون واحد، مدت ها طول بکشد.
به نظر می رسد نمادهای پالایشی که مشمول دارا دوم هستند، در همین راستا نوسانات و شرایطی را تجربه خواهند کرد ولی با توجه به جمیع موارد، من اعتقاد دارم شاخص ممکن است یک خرده اذیت شود و غالب بازار ممکن است یک مقدار زجر بکشد تا به ۲ میلیون واحد برسد ولی روند رو به رشدی خواهد داشت. همزمان با آن هم پالایشی ها و عمده نمادهای شاخص ساز بالا خواهند رفت.
نظر شما