یحیی احمدی؛ بازار: چرم ماده‌ای طبیعی، بادوام و منعطف است که از دباغی پوست خام جانوران به‌ویژه گاو به دست می‌آید به طوری که در فرایند دباغی، پوست فسادپذیر به یک ماده طبیعی پایدار، دائمی و انعطاف پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌شود.
نوشته‌های خواجه رشید الدین پس از حمله مغول نشانگر آن است که تجارت چرم و پوست در ایران پررونق بوده و این اسناد گواه شهرت برخی شهرها مانند تبریز و شیراز در آن دوره است اما در دوره قاجار، همدان مرکز مهم تولید نوعی چرم، معروف به «چرم همدانی» بوده که از پوست گوسفند تهیه می‌شده است.
طبق اسناد موجود نخستین کارخانه تولید چرم به روش ماشینی در شهر همدان کارخانه چرم ارباب اردشیر بوده؛ این کارخانه حدود ۷۰ سال پیش به همت فردی به نام ارباب اردشیر یگانگی ساخته شده و در این کارخانه علاوه بر شیوه کار، دستمزد کارگران، نحوه رفتار با کارگران، امکانات بهداشتی و رفاهی و بسیاری موارد دیگر که تا آن زمان برای کارگران تازگی داشت به مرحله اجرا درآمده اما این مجموعه اکنون تحت تملک دانشگاه بوعلی سینا بوده و به محل موزه تاریخ طبیعی همدان تبدیل شده است.
البته از دیگر قدیمی‌ترین کارخانه‌های چرم‌سازی در همدان، می‌توان به چرم همدان اشاره کرد که به همت حاج تقی شهباز بنا شده؛ وی در زمینه چرم سالامبور از نخستین بنیان‌گذاران این صنعت بوده ولی با این سابقه جای سوال وجود دارد که چه بر سر شهر دباغ‌خانه ایران آمده که دیگر استانها همچون مشهد و تبریز گوی سبقت را از همدان ربوده اند؟!!
صنعت چرم با گرانی مواد اولیه روبرو است به نحوی که همین موضوع تا حدودی زمینه کار را برای چرم دوزان مشکل کرده و در حال حاضر تنها یک کارگاه بزرگ دباغی در استان همدان فعال است
دقیق‌تر که می‌شویم می‌بینیم صنعت چرم با گرانی مواد اولیه روبروست به نحوی که همین موضوع تا حدودی زمینه کار را برای چرم دوزان مشکل کرده و در حال حاضر تنها یک کارگاه بزرگ دباغی در استان همدان فعال است و مجموع تعداد ۱۷ کارگاه دباغی که در سال گذشته در استان همدان فعال بوده اند نیز هم‌اکنون به ۳ مورد کاهش یافته است.
کمی موضوع را باز می‌کنیم؛ چرم کالایی با ارزش افزوده بالا به شمار می‌آید که از دوام خوبی در مقایسه با سایر اجناس برخوردار است؛ در چند سال گذشته صنعت چرم همدان با مشکلاتی درگیر بوده که از جمله آن کاهش کارگاه‌های دباغی، کم بودن دام استان که خود عامل کاهش پوست برای دباغی است، افزایش قیمت مواد اولیه، نبود سرمایه در گردش، نداشتن برند خاص برای چرم همدان، عدم حمایت کافی دولت برای پرداخت تسهیلات، نداشتن بازاریابی مناسب، ورود کالاهای چینی و بی‌کیفیت، کاهش چشم‌گیر نیروی کار ماهر، کاهش قدرت خرید مردم و نداشتن تنوع مناسب محصولات به‌ویژه برای جوانان را می‌توان اشاره کرد.
سرمایه‌گذاران حاضر به فعالیت در همدان نیستند
آنچه مسلم است یکی از بزرگترین مشکلاتی که تولیدکنندگان با آن روبرو هستند نبود سرمایه در گردش است؛ چرم استان همدان به سرمایه در گردش نیاز دارد که به‌دلیل عدم جذب سرمایه‌گذار، آنان از این شهر رفته و در شهرهای دیگر مانند تهران و کرج اقدام به سرمایه گذاری و ساخت کارخانه کرده‌اند.
باید پذیرفت تا تولید کننده پول نقد یا سرمایه در گردش نداشته باشد نمی‌تواند به امر تولید بپردازد؛ آن هم در شرایطی که بازار با تورم بالا مواجه است و تولیدکنندگان و بازاری‌هایی که به ندرت به صورت نقد معاملات را انجام می‌دادند حالا با نوسانات زیاد قیمت ارز و تورم بازار مجبورند معاملات را به‌صورت نقد انجام دهند.
هر روز قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و پول نقد کم کم از دست تولید کنندها بیرون می‌آید و فعالان این بخش با مشکل کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند و قدرت خرید مواد اولیه کافی و با کیفیت را از دست می‌دهند
هر روز قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و پول نقد کم کم از دست تولید کنندها بیرون می‌آید و با مشکل کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند و قدرت خرید مواد اولیه کافی و با کیفیت را از دست می‌دهند که این خود موجب تعدیل نیرو و یا حتی توقف تولید می‌شود.
نبود ابزارآلات به‌روز در تولید و کیفیت نه چندان مطلوب در دوخت ماشینی نیز از جمله دیگر مشکلات این صنعت به شمار می‌آید به طوری که به گفته کارشناسان این صنعت، بازار خارجی نیز از این ضعف در صنعت چرم همدان استفاده کرده و پوست خام را ارزان از همدان می‌خرد و کیف و پالتوی گران را با چند ده برابر قیمت تحویل ایرانیان می‌دهد.
چرم همدان برند خاصی ندارد
مشکلات به اینجا ختم نمی‌شود چراکه چرم همدان برند خاصی ندارد و بیشتر محصولات تولیدی به صورت متفرقه در بازار به فروش می‌رسد و این فقدان برند و مارک خاص، موجب شده این صنعت در کشور و حتی در استان ناشناخته بماند اما اگر بتوان با ایجاد یک کارخانه محصولات را با برند مشخصی به فروش رساند این امکان وجود دارد که با بازاریابی مناسب و ارائه جنس با کیفیت، تعداد مشتریان افزایش یابد.
وقتی موضوع مشکلات صنعت چرم به میان می‌آید قوانین پیچیده برای اخذ تسهیلات مطرح می‌شود چرا که تولید کننده بیشتر به سرمایه نیاز دارد تا موارد دیگر و این سوال در ذهن شکل می‌گیرد که چرا صنعت‌گر باید برای تولید، با تسهیلات با نرخ ۱۸ درصد و ضامن و کلی مدارک دیگر مواجه باشد در حالی که برای تحقق جهش تولید باید دست تولیدکننده را گرفت و حامی جدی وی بود.
جولان محصولات چینی بی کیفیت و ارزان در بازار
بر اساس بررسی‌ها وجود اجناس بی‌کیفیت و ارزان خارجی و بیشتر چینی موجب ضربه به بازار چرم همدان و کشور شده است؛ این محصولات که بیشتر چرم مصنوعی و با رنگ و لعاب‌های متنوع هستند، با قیمت به مراتب ارزان‌تری از چرم‌های طبیعی به فروش می‌رسند و بسیاری از مشتریان را جذب خود می‌کنند.
همانطور که پیش‌تر بدان اشاره کردیم ورود اجناس چینی مانند کیف و کفش به تولید داخل بسیار آسیب وارد کرده؛ این کالاهای وارداتی با رنگ چشم فریب و ارزان در بسیاری از فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد اما کفش‌های تولید کننده داخلی که با هزاران سختی آماده می‌شود باید پشت ویترین مغازه‌ها خاک بخورند!!
چراغ صادرات این صنعت قدیمی همدان که روزگاری حرف‌هایی برای گفتن داشت نیز دیگر مانند گذشته فروزان نیست و دیگر استانها گوی سبقت را از همدان ربوده‌اند
همین موارد کافی است تا بگوییم چراغ صادرات این صنعت قدیمی همدان که روزگاری حرف‌هایی برای گفتن داشت نیز دیگر مانند گذشته فروزان نیست و دیگر استانها گوی سبقت را از همدان ربوده‌اند.
با تمام این‌ها صنعت چرم همدان یک صنعت با قدمت طولانی است و همچنین نیروی انسانی آماده به کار خوبی در استان وجود دارد به طوری که با حمایت از این صنعت در قالب پرداخت تسهیلات با سود اندک، آموزش نیروی انسانی ماهر، تبلیغات و بازاریابی در کشورهای مختلف (با ایجاد بازارچه‌ها و برگزاری نمایشگاه‌های مختلف داخلی و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی) و همچنین به روز کردن تجهیزات این صنعت می‌توان از چرم به عنوان یک صنعت سود ده، به خوبی بهره گرفت.
در پایان آنچه باید گفت در استان همدان جای خالی یک کارخانه چرم و یا شهرک چرم به خوبی احساس می‌شود؛ موضوعی که مسئولان استان و فعالان بخش اشتغال استان باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانیم از مهجوریت صنعت چرم همدان بکاهیم و آن را به یک صنعت پر درآمد با اشتغال و ارز آوری فراوان تبدیل کنیم.
نظر شما