بازار؛ گروه انرژی: بعد از پیش فروش خودرو، مسکن و سکه حالا نوبت به پیش فروش کاغذی نفت هم رسید. بر اساس آنچه اعلام شده دولت قصد دارد که عرضه اوراق سلف نفتی را در دستور کار خود قرار دهد. شیوه کار در این طرح اینگونه است که دولت بخشی از نفت تولیدی خود را بر پایه قیمت نفت و دلار در مقطع کنونی به صورت حواله‌ای پیش‌فروش می‌کند. در مقابل خریداران معادل سفارش خرید، دلار یا سکه یا حتی ریال به دولت می‌پردازند و دولت هم متعهد می‌شود طی دو سال آینده بر پایه قیمت نفت و دلار نفت پیش‌فروش شده را مجددا بازخرید کند.
با این وجود رضا پدیدار که این طرح را یک پیشنهاد خام و غیر کارشناسی می‌داند، معتقد است که عرضه اوراق سلف نفتی ابهامات بسیاری وجود دارد که ابتدا باید شفاف شده و حل فصل و بعد اجرایی شود. به عنوان مثال اگر قرار باشد که دولت به ازای پیش فروش نفت از مردم دلار یا سکه طلب کند هیچ استقبالی از آن نخواهد شد. او به بازار می‌گوید: قیمت اوراق سلفی که قرار است در دسترس همگان قرار بگیرد یا باید بر مبنای ریال باشد یا ارز نیمایی. ضمن اینکه برای کسانی که خرید خود را بر مبنای ارز و سکه انجام می دهند مزیتی نسبت به کسانی که به صورت ریالی اوراق خریداری می‌کنند، داشته باشند تا دولت بتواند بخشی از نیاز ارزی خود را از این محل تامین کند.
او همچنین با اشاره به منفی شدن قیمت نفت در پاندمی کرونا، گفت: کف قیمتی باید توسط وزارت نفت و مسئولان نفتی تضمین شود ضمن اینکه سود ناشی از رشد قیمت‌ها برای خریدار هم باید معاف از مالیات باشد.
فارغ از تمامی این ابهامات کامران ندری عضو پژوهشکده پولی و بانکی اما نگران از بین رفتن سرمایه‌های اجتماعی در سطح جامعه است.
او می‌گوید: در سال‌های گذشته با تعداد بالایی از وعده‌های محقق نشده از سوی مسئولین و شخص رئیس جمهور مواجه بودیم که منجر به ایجاد نوعی بی‌اعتمادی مردم نسبت به دولت شده است. حالا هم اگر سورپرایز اقتصادی رئیس جمهور آنطور که اعلام شده منجر به بهتر شدن وضعیت اقتصاد نشود، شرایط بدتر خواهد شد.
پدیدار: اوراق سلفی که قرار است در دسترس همگان قرار بگیرد یا باید بر مبنای ریال باشد یا ارز نیمایی. ضمن اینکه برای کسانی که خرید خود را بر مبنای ارز و سکه انجام می دهند مزیتی نسبت به کسانی که به صورت ریالی اوراق خریداری می‌کنند، داشته باشند تا دولت بتواند بخشی از نیاز ارزی خود را از این محل تامین کند
۲۴ ساعت تا رونمایی از سورپرایز اقتصادی رئیس جمهور
«اگر مقام معظم رهبری موافقت کنند، هفته آینده گشایشی در اقتصاد کشور به وجود خواهد آمد.»این جمله‌ای است که چهارشنبه هفته گذشته رئیس‌جمهوری در بخشی از سخنانش در جمع هیأت دولت بیان کرد و گفت که این گشایش دست دولت را باز می‌کند. بلافاصله پس از این سخنان به نقل از رئیس مجلس خبر آمد که این گشایش بازار پول و ارز را سامان می‌دهد. حسام‌الدین آشنا از مشاوران روحانی نیز پس از آن در شبکه اجتماعی توییتر به مردم پیغام داد قبل از هر تصمیم شخصی اقتصادی یک هفته صبر کنند. به دنبال انتشار این اخبار بود که گمانه زنی‌ها در رابطه با گشایش‌هایی در حوزه FATF هم بالا گرفت. به دنبال رد شدن این موضوع از سوی معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور حالا بسیاری احتمال می‌دهند که سورپرایز حسن روحانی، مربوط به انتشار اوراق سلف نفتی باشد که قرار است ظرف ۲۴ ساعت آینده از آن رونمایی شود. طرحی که به اذعان رئیس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوص ابهامات بسیاری دارد و تنها در حد یک پیشنهاد است.
با این وجود این فعال اقتصادی براین باور است که در صورتی که این طرح به صورت کارشناسی شده اجرایی شود، می‌تواند به اثرات مثبت آن روی بخش‌های مختلف اقتصادی امیدوار بود. پدیدار با بیان اینکه دولت همواره دنبال راه‌های مختلفی است برای عبور از تنگناهای اقتصادی خود است، ادامه می‌دهد: عرضه مطالعه شده اوراق سلف نفتی با در نظر گرفتن سود متعارف و قابلیت نقد شدن در بورس می‌تواند گشایش‌هایی را در اقتصاد کشور ایجاد کند.
در سال‌های گذشته با تعداد بالایی از وعده‌های محقق نشده از سوی مسئولین و شخص رئیس جمهور مواجه بودیم که منجر به ایجاد نوعی بی‌اعتمادی مردم نسبت به دولت شده است.
ارزش گذاری بر مبنای ریال یا ارز نیمایی
اما از دیگر ابهامات این طرح میزان استقبال سرمایه گذاران از آن است. کامران ندری در اینباره به بازار می‌گوید: دولت در عرضه دیگر اوراق بدهی همواره ناموفق بوده و کمتر کسی حاضر به ورود و سرمایه گذاری در این بخش بوده و در نهایت دولت برای جبران کسری بودجه خود بانک‌ها را وادار به خرید اوراق قرضه یا بدهی خود می‌کرده است. خرید اوراق توسط بانک‌ها دقیقا عکس هدف اصلی انتشار اوراق را در پی داشت و در نهایت به رشد تورم و افزایش کسری بودجه دولت منجر می‌شد. رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی با اشاره به ابهامات این طرح به بازار می‌گوید: در شرایط فعلی ضریب اطمینان، مهم‌ترین نگرانی فعالین بخش خصوصی و مردم عادی برای اجرای چنین طرحی است. او می‌گوید : بعید می‌دانم کسی حاضر نباشد طلا و ارز خود را وارد این فعالیت اقتصادی کند. در واقع اگر دولت می‌خواهد انگیزه سرمایه گذاری در این بخش را بالا ببرد باید ارزش گذاری اوراق بر مبنای ریال یا نهایتا ارز نیمایی صورت گیرد در غیر اینصورت به هدف اصلی خود نخواهد رسید.
کف قیمت باید توسط وزارت نفت و مسئولان نفتی ضمانت شود. ضمن اینکه این طرح ابتدا باید در دولت مطرح و مصوبه هیئت وزیران را اخذ کند تا نوعی تضمین نسبت به اجرای آن در کشور وجود داشته باشد
معافیت مالیاتی سود حاصل از رشد قیمت
برخلاف آنچه تصور می‌شود ممکن است اوراق سلف نفتی تنها مربوط به فروش نفت خام نباشد. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران می‌گوید:این اوراق می‌تواند مربوط به فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی و آنچه که خروجی محصولات هیدروکربنی است را در بر گیرد. ضمن اینکه به نظر می‌رسد که این اوراق باید حتما زمان داشته باشد و سود حاصل از افزایش قیمت برای خریدار باید معاف از مالیات باشد.
دولت کف قیمت نفت را تضمین کند
پیش‌بینی‌ناپذیر بودن بهای نفت، شرایط متزلزل اقتصادی و محدودیت در صادرات نفت، پیدا کردن خریدار برای تولیدات نفتی کشور از جمله چالش‌هایی است که پیش‌روی دولت وجود دارد و این موضوع را پیچیده کرده است. پدیدار با اشاره به منفی شدن قیمت نفت در اثر همه گیری ویروس کرونا در اقتصاد جهانی، افزود: کف قیمت را وزارت نفت و مسئولان نفتی باید تضمین شود. ضمن اینکه این طرح ابتدا باید در دولت مطرح و مصوبه هیئت وزیران را اخذ کند تا نوعی تضمین نسبت به اجرای آن در کشور وجود داشته باشد.
او همچنین با بیان اینکه تامین مالی را باید عمدتا از طرح‌های پایین دست صنعت نفت که شامل نفت، گاز، پتروشیمی است، آغاز کنیم، گفت: این طرح هم اکنون خیلی قابل درک نیست برای حل این مشکل بهتر است اوراق سلف را از پیش فروش فرآورده های نفتی شروع کنیم و بعد به نفت خام برسیم.
مرعشی : چیزی حدود ۳۰ میلیارد دلار، اسکناس دلار و یورو و سکه در دست مردم است و حالا اگر دولت می‌توانست نفت خود را بشکه‌ای ۲۰ تا ۲۵ دلار بفروشد بخش زیادی از دارایی ارزی در دست مردم جمع خواهد شد
از وعده سر خرمن تا جمع آوری سکه و دلار از خانه‌های مردم
به دنبال قوت گرفتن گمانه زنی‌ها در رابطه با عرضه اوراق سلف نفتی بود که واکنش‌ها نسبت به این طرح هم بالا گرفت. مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران، در پیامی درباره گشایش اقتصادی که رئیس جمهور وعده آن را داده است، نوشت: فروش اوراق ارزی بر پایه نفت که معنایش همان پیش فروش نفت است، می‌تواند اقدامی سنجیده و گشایش اقتصادی برای جمع آوری نقدینگی باشد ولی راه علاج تورم نیست. او می‌گوید : اگر برای کسری بودجه فکری نکنیم، فشار تورم روی دوش مردم می‌ماند.
اما این تنها عضو پارلمان بخش خصوصی نیست که نسبت به این طرح احتمالی دولت واکنش نشان داده است. نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران هم چندان امیدی به بهبود وضعیت اقتصادی از طریق این راه کارها ندارد، در توییتی نوشت: «دولت‌ها بارها به وضوح و بدون هیچ پرده پوشی اساسی‌ترین حقوق مالکیت مردم را با تصویب یک قانون یا صدور یک بخشنامه نقض کرده‌اند.»
حسین سلاح ورزی در ادامه آورده است که «آیا مردم به چنین وعده سر خرمنی که "دو سال دیگر نفت می‌فروشیم و پولت را به دلار می‌دهیم" اطمینان و اعتماد خواهند کرد!؟ امید که چنین باشد.»
حسین مرعشی فعال سیاسی و اقتصادی نظر متفاوتی با دیگر فعالین بخش خصوصی داشته و با دولت در اهداف مثبت این طرح به نوعی موافق است. او در اینباره گفته است که «چه اشکالی دارد که وزارت نفت، پت‌های نفت را با سکه یا دلار و یورو به مردم خودمان با تحویل سه سال دیگر بفروشد؟» او که معتقد است درآمد حاصل از فروش نفت را می‌توان صرف تکمیل پروژه‌های عمرانی کرد، در دیدار سیاسیون با حسن روحانی، می‌گوید: چیزی حدود ۳۰ میلیارد دلار، اسکناس دلار و یورو و سکه در دست مردم است و حالا اگر دولت می‌توانست نفت خود را بشکه‌ای ۲۰ تا ۲۵ دلار بفروشد بخش زیادی از دارایی ارزی در دست مردم جمع خواهد شد.
نظر شما