رضا دژاگاه، تحلیلگر برجسته توسعه و معماری، درباره اشتراک معماران و توسعه‌گران بر عنصر رؤیاپردازی، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های این اشتراک اشاره می‌کند: تعارض رؤیاها.
از نظر مهندس رضا دژاگاه، هر دو، چه معمار و چه توسعه‌گر، در پی مجسم کردن رؤیاهای خود هستند. معمار رؤیای زیبایی، خلاقیت و هنر را به تصویر می‌کشد، در حالی که توسعه‌گر نیز با نگاه به اهداف توسعه‌ای، اقتصادی و اجتماعی، رؤیای خود را دنبال می‌کند. این دوگانگی رؤیاها گاهی منجر به تضاد و چالش بین این دو نقش کلیدی می‌شود.
رضا دژاگاه با تأکید بر تجربیات شخصی خود، بیان می‌کند که بارها در همکاری با معماران با چنین چالش‌هایی روبرو شده، اما تلاش کرده است به جای برخورد و گسست، این تضادها را به دیالوگ و گفت‌وگو تبدیل کند. او معتقد است که در همین گفت‌وگوها، بذر پروژه‌های موفق کاشته می‌شود.
برای درک بهتر این تعامل، مهندس دژاگاه به بررسی مبانی نظری معماری پرداخته است. به گفته او، معماری را می‌توان «هنر به‌علاوه مهندسی» دانست. در این تعریف، هنر بر اساس دیدگاه هانس گئورگ گادامر در کتاب معروفش «حقیقت و روش»، نه کشف حقیقت، بلکه خلق حقیقت است؛ یک رخداد خلاقانه و منحصر به‌فرد. اما مهندسی معماری، برخلاف هنر، یک فرایند پیچیده و چندمرحله‌ای است، نه صرفاً یک رویداد آنی.
برای تحلیل این فرایند، رضا دژاگاه به نظریات فلسفه ذهن اشاره می‌کند. او سه نظریه اصلی را مطرح می‌کند:
فیزیکالیسم که ذهن را کاملاً مادی می‌داند،
دوئالیسم که بین ماده و روح تفکیک قائل می‌شود،
و امرجنتیسم که ظهور ذهن را نتیجه شبکه‌های پیچیده و روابط خاص میان اجزاء می‌داند.
امرجنتیسم، به باور دژاگاه، بهترین مدل برای درک معماری به عنوان یک فرایند است. همانطور که هواپیمایی عظیم با وزنی بالا، با ترکیب دقیق و هماهنگ هزاران مؤلفه می‌تواند در آسمان پرواز کند، اثر معماری نیز حاصل رخداد یکباره نیست، بلکه نتیجه مجموعه‌ای از فرایندهای دقیق، علمی و هنری است.
این درک از معماری به عنوان حاصل دیالوگ و شبکه‌ای از فرایندها، به توسعه‌گران و معماران کمک می‌کند بهتر با هم ارتباط برقرار کنند. به اعتقاد مهندس رضا دژاگاه، تمام پروژه‌های بزرگ جهانی، نه محصول یک ایده منفرد، بلکه نتیجه دیالوگ بین صاحب ایده و توسعه‌گر بوده‌اند. گفت‌وگویی که در آن، رؤیاهای مختلف به جای رقابت، هم‌افزایی پیدا کرده‌اند و آثاری ماندگار را خلق کرده‌اند.
نظر شما