محمد کلانترزاده، بازار؛ بازار پی‌وی‌سی ایران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت پتروشیمی، همواره نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی کشور ایفا کرده است. این ماده ارزشمند که سهمی نزدیک به ۱۰ درصد از بازار مواد اولیه پلیمری ایران دارد، طی سال‌های اخیر با تحولات گسترده‌ای در عرضه و تقاضا مواجه بوده است. در سال ۱۴۰۳، عرضه پی‌وی‌سی توسط پتروشیمی‌های داخلی به ۶۲۴ هزار تن رسید که نسبت به سال ۱۴۰۲ رشدی معادل ۵ درصد را نشان می‌دهد و بیانگر ظرفیت تولید روبه‌رشد در این صنعت است. از این میزان، ۸۴ درصد در بورس کالا معامله شد که اهمیت این بازار به‌عنوان محوری‌ترین کانال توزیع محصولات پی‌وی‌سی را نشان می‌دهد.
با وجود این افزایش عرضه، کاهش ۹ درصدی حجم معاملات و افت ۱۰ درصدی تقاضای ورودی به بورس کالا در سال ۱۴۰۳، به‌عنوان زنگ خطری جدی قلمداد می‌شود که بازتاب‌دهنده تغییرات پیچیده در رفتار مصرف‌کنندگان و روندهای اقتصادی است. یکی از مهم‌ترین دلایل این کاهش را می‌توان در افت قدرت خرید مصرف‌کنندگان نهایی جستجو کرد. بدون شک، این کاهش قدرت خرید تأثیر مستقیمی بر توانایی خانوارها و کسب‌وکارها در تأمین نیازهای خود داشته است. در بخش‌هایی مانند صنعت ساخت‌وساز، که یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان محصولات پی‌وی‌سی از جمله لوله‌ها و پروفیل‌های ساختمانی است، کاهش سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های عمرانی به‌دلیل تورم و افزایش هزینه‌ها، موجب کاهش تقاضا برای این محصولات شده است. همچنین، رکود در بازار ساخت‌وساز، کاهش پروژه‌های جدید و افزایش هزینه‌های مسکن منجر به کاهش مصرف پی‌وی‌سی یا جایگزینی آن با محصولات ارزان‌تر شده است.
از سوی دیگر، نوسانات اقتصادی و افزایش قیمت مواد اولیه که تحت‌تأثیر نرخ ارز و قیمت جهانی نفت قرار دارد، موجب افزایش قیمت نهایی محصولات پی‌وی‌سی شده است. این افزایش قیمت، به‌ویژه در شرایطی که درآمد خانوارها رشد متناسبی نداشته، اولویت‌های مصرف‌کنندگان را تغییر داده و تقاضا را کاهش داده است. این افت قدرت خرید تأثیرات زنجیره‌ای نیز ایجاد کرده است؛ به این صورت که تولیدکنندگان با کاهش حجم سفارشات، مجبور به تعدیل تولید شده‌اند و این امر بر اشتغال، هزینه‌های ثابت کارخانه‌ها و در نهایت قیمت محصولات تأثیر گذاشته است.
پیشنهاد می‌گردد که برای مقابله با این چالش‌ها، سیاست‌های حمایتی جامع و همزمان از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در دستور کار قرار گیرد. اجرای این سیاست‌ها ضروری است تا از تضعیف بازار جلوگیری شود و بهبود وضعیت اقتصادی این صنعت در کوتاه‌مدت و بلندمدت امکان‌پذیر باشد.
یکی از اقدامات مؤثر، ارائه یارانه‌های مستقیم یا غیرمستقیم برای خرید محصولات پی‌وی‌سی است. این یارانه‌ها می‌توانند در قالب کاهش مالیات بر محصولات داخلی یا تخفیفات هدفمند برای مصرف‌کنندگان، به‌ویژه در حوزه‌های اساسی مانند ساخت‌وساز و پروژه‌های زیرساختی اعمال شوند. این سیاست‌ها نه‌تنها به کاهش هزینه‌های نهایی برای مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند، بلکه با افزایش تقاضا، به پایداری اقتصادی تولیدکنندگان نیز منجر خواهند شد.
حمایت از تولیدکنندگان داخلی در این صنعت بسیار مهم و حیاتی است ،که با ارائه سیاست های درست نظیر دادن تسهیلات مالی ، وام‌های کم‌بهره یا بدون بهره، می‌تواند نقش کلیدی در کاهش فشارهای اقتصادی داشته باشد. تخصیص یارانه‌های هدفمند برای کاهش هزینه‌های مواد اولیه، مانند پلیمرها و کاتالیست‌ها، از دیگر اقدامات مؤثر است. این یارانه‌ها نه‌تنها هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهند، بلکه امکان مدیریت بهتر منابع مالی و افزایش بهره‌وری تولیدکنندگان را فراهم می‌کنند. علاوه بر این، ایجاد صندوق‌های حمایتی ویژه برای صنعت پی‌وی‌سی، با هدف ارائه کمک‌های مالی و تخصیص اعتبارات اضطراری، می‌تواند به تولیدکنندگان در مواجهه با نوسانات اقتصادی و مدیریت فشارهای مالی کمک کند.
این اقدامات، در کنار تثبیت نرخ ارز و سرمایه‌گذاری در به‌روزرسانی فناوری‌های تولید، نه‌تنها به تقویت صنعت داخلی و حفظ بازار پی‌وی‌سی کمک می‌کنند، بلکه به بهبود کیفیت محصولات و ارتقای توان رقابتی ایران در بازارهای جهانی نیز منجر خواهند شد. توجه همزمان به حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده، کلید پایداری و توسعه پایدار این بازار است.
نظر شما