مسعود وطنخواه، بازار؛ بورس تهران چند دهه است که گریبان‌گیر معضلی به نام دامنه نوسان است موردی که شاید دهه ۸۰شمسی با یک هوشمندی و کار کارشناسی دقیق قابل حل بود این روزها حتی به دغدغه‌های رئیس‌جمهوری نیز اضافه شده است.
دامنه نوسان حداقل و حداکثر قیمتی است که یک دارایی (مانند یک سهم در بورس) می‌تواند در طول یک دورۀ زمانی (مثلاً در طول یک روز) معامله شود. قیمت هر سهم در بورس ایران در طول هر روز معاملاتی، می‌تواند مقدار مشخصی نسبت به روز قبل جابه‌جا شود که به این جابه‌جایی را دامنه نوسان می‌گویند.
این روزها دامنه نوسان دارای موافق و مخالفانی است که هر کدام برای نظرشان دلائل بی‌شماری را نام می‌برند در این باره سام حمزه‌ای، کارشناس بورس به «تحلیل بازار» گفت: از همان سال‌های ابتدایی شکل‌گیری بستر معاملات آنلاین در بورس‌های جهان، دامنه نوسان روزانه به مسئله‌ی مهمی از معاملات روزانه تبدیل شد. با پیشرفت ابزارهای بازارهای مالی، بورس‌های پیشرو جهان قدم به قدم به حذف دامنه نوسان روزانه‌ی نمادها نزدیک‌تر شدند.
او افزود: برای تحقق این مهم، قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌ای در خصوص نحوه ارسال سفارشات خرید و فروش و بازارسازی به تصویب رساندند. بورس کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا، انگلستان و برزیل از نمونه بورس‌هایی هستند که سهام مورد معامله‌ی آن‌ها فاقد دامنه نوسان روزانه است.
حمزه‌ای اضافه کرد: همچنان تعداد زیادی از کشورهای جهان وجود دارند که بورس‌های آن‌ها از دامنه نوسان ثابت و دامنه نوسان پویا بهره می‌برند. این دامنه‌ها در بورس‌های مختلف از ۵ تا ۶۰ درصد نوسان مجاز روزانه پیروی می‌کنند. کشورهایی همچون چین نیز با تعریف بازار اصلی و فرعی به مانند ایران از دامنه نوسان مختلف برای سهامی که در بازارهای متفاوت بورس چین معامله می‌شوند بهره می‌برند.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: در بورس ایران دامنه نوسان همواره محل بحث و تبادل نظر کارشناسان این حوزه بوده است. این امر در سال‌های اخیر با افزایش ضریب نفوذ بورس در اقتصاد و جامعه ایران و افزایش تعداد فعالین بازار سرمایه تشدید شده است. همچنان راهکار و دستورالعمل مناسبی برای دامنه نوسان بورس کشور که مورد تایید اکثریت فعالان و کارشناسان بازار سرمایه باشد، وجود ندارد.
حمزه‌ای با یادآوری بحران بورس در سال ۹۹ و تجربه تلخ محدود کردن دامنه نوسان و حتی دامنه نوسان نامتوازن در سال‌های گذشته، تصریح کرد: سازمان بورس اقدام به افزایش پله‌ای دامنه نوسان از ۵ درصد در ابتدا به ۶ و سپس به ۷ درصد کرد که تا حدودی باعث بهبود شرایط نقدشوندگی بازار و افزایش رضایت فعالان بورس شده بود، اما تنش‌های عمیق سیاسی و ریسک‌های سیستماتیک بسیار گسترده‌ای که در یک سال اخیر بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داد، به یکباره باعث محدودیت دوباره دامنه نوسان شد که مرحله آخر آن، کاهش دامنه نوسان کل بازار به ۳ درصد است که مدت طولانی است در بازار پایدار مانده و عملاً کارایی اولیه خود را در کنترل هیجان بازار از دست داده است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: سازمان بورس به عنوان رگولاتور بازار سرمایه کشور اگر می‌خواهد با استفاده از ابزارهای در دسترس به کنترل هیجانات بازار بپردازد باید این نکته را مد نظر قرار دهد که چنین تصمیماتی همواره می‌تواند در یک بازه زمانی خاص تاثیر خود را بگذارد.
حمزه‌ای استمرار دامنه نوسان را مضر دانست و ادامه داد: اگر زمان‌بندی تصمیمات به گونه‌ای نباشد که به صورت فعالانه رصد بازار شکل گرفته و تغییرات اعمال‌شده به حالت عادی برگردد.
او تاکید کرد: همان‌گونه که در شرایط فوق‌العاده تصمیم به محدودیت دامنه نوسان تاثیرگذار و مثبت است، در حالی که شرایط به حالت عادی بازگشته، استمرار دامنه نوسان می‌تواند موجب آسیب در شکل‌گیری روند مثبت مجدد و حتی نداشتن تمایل فعالان برای فعالیت مجدد در بازار شود.
این کارشناس بورس در پایان اظهار کرد: همچنان بهترین و قابل اجراترین نوع دامنه نوسان برای بورس ایران، مدل دامنه نوسان پویا باشد که می‌تواند در شرایط مختلف به خوبی از منافع سرمایه‌گذاران حفاظت کند.
حمزه‌ای ابراز امیدواری کرد: سازمان بورس اوراق بهادار در روزهای آتی درباره این موضوع تصمیمات تازه و بهتری اخذ کند.
نظر شما