آمریکا از ارز جدید بریکس هراس دارد؟| تبعات ارز بریکس از رکود جهانی تا بی تاثیرشدن تحریم ها

بازار؛ گروه بین الملل: سایت تحلیلی Thinkchina نوشت: در مورد احتمال ایجاد ارز جدید بریکس یا ترویج یوآن برای رقابت با دلار آمریکا، مطالب زیادی گفته شده است. اما آیا ایجاد ارز جدید جهت مقابله با دلار آمریکا امکان پذیر است؟ در پاسخ باید گفت بعید است که بریکس سلطه دلار آمریکا را با موفقیت تهدید کند. با این حال، این بدان معنا نیست که ایالات متحده آمریکا باید از خود راضی باشد.
«دونالد ترامپ»، رئیس جمهور منتخب آمریکا اخیرا تهدید کرده است که در صورت موفقیت در ایجاد جایگزینی برای دلار، تعرفه های بیشتری را بر کشورهای بریکس - از جمله برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی- اعمال خواهد کرد. آیا تهدیدهای ترامپ کارساز خواهد بود یا دلارزدایی آینده ای اجتناب ناپذیر است؟
وضعیت بین المللی دلار آمریکا را می توان به پایان جنگ جهانی دوم ردیابی کرد. سیستم برتون وودز در سال ۱۹۴۴ نرخ های مبادله را با این امکان تعیین کرد که کشورها ارزهای خود را به ۳۵ دلار برای هر اونس طلا ببندند. از دهه ۱۹۷۰، استفاده از دلار برای خرید نفت از سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) باعث گسترش بیشتر گردش آن در اقتصاد جهانی شد.
علاوه بر این، اکثر متحدان ایالات متحده آمریکا کشورهای وابسته به تجارت بوده و دلار روش اصلی پرداخت در مبادلات تجاری آنها بوده است. دلارهای اضافی ایالات متحده آمریکا که از مازاد تجاری انباشته شده است، عمدتاً صرف خرید اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده می شود که منبع اصلی تامین مالی برای کسری مالی این کشور است.

وابستگی متقابل بین ایالات متحده آمریکا و متحدانش برتری دلار آمریکا را برای همیشه تضمین نمی کند

تثبیت دلار آمریکا به عنوان واحد پول جهانی توسط انگیزه های نظامی و اقتصادی همکاری آمریکا با متحدانش حمایت شده است. آمریکا شرکای استراتژیک خود را به دست آورده است که مایل به حمایت از دلار با ارائه حمایت نظامی و رشد اقتصادی به کشورهای متحد در ازای صادرات کالا به ایالات متحده هستند.
با این حال، وابستگی متقابل بین ایالات متحده و متحدانش برتری دلار آمریکا را برای همیشه تضمین نمی کند. یورو و ین ژاپن به عنوان رقبای بالقوه در سیستم پولی جهانی در کنار قدرت اقتصادی رو به رشد خود ظاهر شده اند. با این حال، هیچ یک از آنها نتوانستند جای تسلط دلار آمریکا در اقتصاد جهانی را بگیرند. اگرچه سهم دلار در پرداخت‌های بین‌المللی و ذخایر ارزی طی چند دهه گذشته رو به کاهش بوده است، اما دلار آمریکا همچنان پرمصرف‌ترین ارز در جهان است.
طبق گزارش انجمن ارتباطات مالی بین بانکی جهانی (SWIFT)، سهم دلار آمریکا به عنوان ارز پرداخت جهانی در اکتبر ۲۰۲۴ ۴۷ درصد بود، پس از آن یورو ۲۳ درصد، پوند انگلیس ۷ درصد و ین ژاپن ۴ درصد بود. صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند که دلار آمریکا ۵۴ درصد از ذخایر ارز رسمی جهانی را در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهد، پس از آن به ترتیب یورو ۱۸ درصد، ین ژاپن و پوند انگلیس درصدر بود.
وزن بیشتر سایر ارزها در پیکربندی پرداخت های جهانی و ذخایر رسمی مبادلاتی نشان می دهد که متحدان ایالات متحده - مانند ژاپن، بریتانیا و اتحادیه اروپا - در خطرات مالی ناشی از اتکای بیش از حد به دلار سهیم هستند.

چرا ارز جایگزین؟

برخلاف اهمیت فزاینده یورو و ین ژاپن، دلیل بریکس برای یافتن ارز جایگزین کاهش تاثیر یا تاثیر احتمالی تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده آمریکاست. به ویژه روسیه به دلیل تحریم های اقتصادی اعمال شده توسط کشورهای غربی پس از حمله به اوکراین در سال ۲۰۲۲، تحت فشار شدید مالی قرار گرفته است. در صورت موفقیت، ارز جایگزینی که کشورهای بریکس در نظر دارند؛ می‌تواند اقتصاد جهان را به دو بخش، از جمله یکی به رهبری آمریکا و دیگری به رهبری چین و روسیه، تقسیم کند.

ارز جایگزینی که کشورهای بریکس در نظر دارند می‌تواند اقتصاد جهان را به دو بخش، یک بخش به رهبری آمریکا و دیگری به رهبری چین و روسیه، تقسیم کند

دولت چین همواره نگران این بوده است که نوسانات نرخ ارز در برابر دلار آمریکا بر رشد اقتصادی، قدرت خرید و جذابیت سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل صادرات چین تأثیر بگذارد. روابط پر تنش با آمریکا در سال‌های اخیر نیاز به دور شدن از دلار را توجیه می‌کند. دولت چین نگران است که تحریم های مالی مشابهی علیه روسیه به ویژه پس از جنگ روسیه و اوکراین علیه چین اعمال شود.
ارز جایگزین می تواند برای کشورهایی مانند ایران و کره شمالی که از تحریم های کشورهای غربی در چند دهه گذشته آسیب دیده اند، جذاب باشد. در صورت موفقیت، ارز جایگزینی که کشورهای بریکس در نظر دارند می‌تواند اقتصاد جهان را به دو بخش، یکی به رهبری آمریکا و دیگری به رهبری چین و روسیه، تقسیم کند. استفاده از ارز جایگزین ممکن است از تاثیر تحریم‌های اقتصادی جلوگیری کند، اما ممکن است اقتصاد کشورهای بریکس را به دلیل وابستگی آنها به تجارت با کشورهای توسعه‌یافته وارد رکود کند.
مبادلات تجاری بین اعضای بریکس تنها بخش کوچکی از کل تجارت هر کشور را تشکیل می دهد، به جز تجارت با چین. با این حال، بیشتر صادرات چین به سایر کشورهای بریکس، کالاهای صنعتی در ازای مواد خام است. مشتریان نهایی در کشورهای غربی همچنان برای کالاهایی که در کشورهای در حال توسعه تولید و مونتاژ می شوند، به دلار پرداخت خواهند کرد. به دلیل عدم اعتماد به شرایط کلی اقتصادی کشورهای بریکس و عدم توانایی کافی در مدیریت مالی، ارز جایگزین نمی تواند یک ذخیره ارزی بالقوه باشد.

تحکیم نقش هژمونیک دلار آمریکا برای تقویت ثبات اقتصادی جهانی نیازمند تلاش‌های اقتصادی و سیاسی است تا ایالات متحده به شریکی قابل اعتماد برای همه کشورهای جهان تبدیل شود

کشورهای بریکس نیز ممکن است علاقه مند به استفاده از رنمینبی برای تجارت با یکدیگر باشند. با این حال، رنمینبی نیز بعید است جایگزین دلار شود. در مقایسه با دلار آمریکا و یورو، رنمینبی هنوز سهم کمی از پرداخت‌های فرامرزی جهانی و ذخایر ارز خارجی را به خود اختصاص می‌دهد. در کوتاه مدت، آزادسازی محدود حساب سرمایه چین، باز بودن محدود بازار مالی و کنترل دقیق جریان سرمایه، بین المللی شدن بیشتر پول چین را محدود خواهد کرد.
در واقع، با توجه به بازار مالی نابالغ چین و مقررات مالی کمتر توسعه‌یافته، استفاده گسترده‌تر از رنمینبی ممکن است تهدیدی برای ثبات بازار مالی جهانی باشد. ایالات متحده باید از چالش های بالقوه ای که استفاده بیشتر از پول چین ممکن است ایجاد کند، مانند نوسانات بالقوه یا بحران در اقتصاد جهانی آگاه باشد. در مجموع، حتی بدون اعمال تعرفه واردات، بریکس احتمالاً ارز جدیدی ایجاد نخواهد کرد یا از پول چین برای جایگزینی دلار به نفع اقتصادهای خود استفاده نمی کند.
در طول چند دهه گذشته، قدرت دلار آمریکا در اقتصاد جهانی با پایه اقتصادی و سیاسی قوی آن از جمله اقتصاد پویا، بازار مالی بسیار نقدشونده، سیستم قانونی شفاف، و رهبری اقتصادی و نظامی جهانی حمایت شده است. اگرچه جایگزین بهتری برای جایگزینی دلار وجود ندارد، اما هنوز جای پیشرفت وجود دارد. تحکیم نقش هژمونیک دلار آمریکا برای تقویت ثبات اقتصادی جهانی نیازمند تلاش‌های اقتصادی و سیاسی است تا ایالات متحده به شریکی قابل اعتماد برای همه کشورهای جهان تبدیل شود.