به گزارش بازار، استانداردهای حسابداری به استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی این امکان را می دهد که اطلاعات و رویدادهای مالی را به صورت قابل اعتماد و بر مبنای قوانین و اصول حسابداری ملاحظه کنند و به صورت دقیق از وضعیت مالی شرکت ها آگاه شوند و یکی از مهم ترین موارد در خصوص رعایت استاندارد های حسابداری مربوط به افزایش اعتماد به بازار سرمایه و جذب سرمایه گذاری های خارجی است.
جدول استانداردهای حسابداری ایران
| شماره استاندارد |
عنوان استاندارد |
شماره استاندارد |
عنوان استاندارد |
| ۱ |
ارائه صورتهای مالی(تجدید نظر شده ۱۳۹۷) |
۲۵ |
گزارشگری بر حسب قسمتهای مختلف |
| ۲ |
صورت جریانهای نقدی(تجدیدنظرشده ۱۳۹۷) |
۲۶ |
فعالیتهای کشاورزی |
| ۳ |
درآمد عملیاتی |
۲۷ |
طرحهای مزایای بازنشستگی |
| ۴ |
ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی- تجدیدنظر شده ۱۳۸۴ |
۲۸ |
فعالیتهای بیمه عمومی |
| ۵ |
رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه - تجدیدنظر شده ۱۳۸۴ |
۲۹ |
فعالیتهای ساخت املاک |
| ۸ |
حسابداری موجودی مواد و کالا |
۳۰ |
سود هر سهم |
| ۹ |
حسابداری پیمانهای بلندمدت |
۳۱ |
داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده |
| ۱۰ |
حسابداری کمکهای بلاعوض دولت |
۳۲ |
کاهش ارزش داراییها |
| ۱۱ |
داراییهای ثابت مشهود |
۳۳ |
مزایای بازنشستگی کارکنان |
| ۱۲ |
افشای اطلاعات اشخاص وابسته |
۳۴ |
رویه های حسابداری،تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات |
| ۱۳ |
حسابداری مخارج تأمین مالی |
۳۵ |
مالیات بر درآمد |
| ۱۵ |
حسابداری سرمایهگذاریها |
۳۶ |
ابزارهای مالی_ ارائه |
| ۱۶ |
آثار تغییر در نرخ ارز |
۳۷ |
ابزارهای مالی_ افشا |
| ۱۷ |
داراییهای نامشهود |
۳۸ |
ترکیبهای تجاری |
| ۱۸ |
صورتهای مالی جداگانه |
۳۹ |
صورتهای مالی تلفیقی |
| ۲۰ |
سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص |
۴۰ |
مشارکتها |
| ۲۱ |
حسابداری اجاره‌ها |
۴۱ |
افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر |
| ۲۲ |
گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای |
۴۲ |
اندازه‌گیری ارزش منصفانه |
| ۲۴ |
گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری |
۴۳ |
درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان |
مراحل تهیه و تدوین استاندارد های حسابداری
تدوین استانداردهای حسابداری در ایران، فرآیندی پیچیده و چند مرحله‌ای است که با هدف ایجاد نظام حسابداری شفاف، هماهنگ با استانداردهای بین‌المللی و قابل اتکا برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی انجام می‌شود. این فرآیند به منظور اطمینان از انعکاس دقیق وضعیت مالی شرکت‌ها و ارتقای کیفیت اطلاعات مالی ارائه شده به ذینفعان، از جمله سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و دولت، صورت می‌گیرد.
مراحل کلیدی تدوین استانداردهای حسابداری در ایران به شرح زیر است:
شناسایی نیاز به استاندارد جدید: این مرحله با شناسایی خلأها و ابهامات موجود در نظام حسابداری موجود و یا تغییرات در محیط کسب‌وکار که نیازمند تدوین استاندارد جدید هستند، آغاز می‌شود.
تحقیقات مقدماتی: در این مرحله، مطالعات گسترده‌ای در خصوص موضوع مورد نظر انجام می‌شود. این مطالعات شامل بررسی استانداردهای حسابداری سایر کشورها، استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS)، تحقیقات دانشگاهی و همچنین بررسی رویه‌های حسابداری جاری در ایران می‌شود.
تهیه پیش‌نویس مقدماتی: بر اساس نتایج تحقیقات، پیش‌نویس اولیه استاندارد تهیه می‌شود. این پیش‌نویس شامل تعاریف، اصول و رویه‌های حسابداری مرتبط با موضوع مورد نظر است.
نظرخواهی عمومی: پیش‌نویس استاندارد برای دریافت نظرات و پیشنهادات کارشناسان حسابداری، حسابرسان، شرکت‌ها و سایر ذینفعان منتشر می‌شود. این مرحله فرصتی را برای بهبود استاندارد و رفع ابهامات احتمالی فراهم می‌کند.
بازنگری و اصلاح پیش‌نویس: پس از جمع‌آوری نظرات، پیش‌نویس استاندارد مورد بازنگری قرار گرفته و اصلاحات لازم در آن اعمال می‌شود.
تصویب نهایی: پیش‌نویس نهایی استاندارد به تصویب نهایی مراجع ذی‌صلاح می‌رسد. در ایران، معمولاً سازمان حسابرسی مسئولیت تصویب نهایی استانداردهای حسابداری را بر عهده دارد.
ابلاغ و اجرای استاندارد: پس از تصویب نهایی، استاندارد به صورت رسمی ابلاغ شده و از تاریخ مشخصی لازم‌الاجرا می‌شود. شرکت‌ها موظفند به تدریج استاندارد جدید را در صورتهای مالی خود اعمال کنند.
ویژگی‌های کلیدی استانداردهای حسابداری در ایران
هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی: استانداردهای حسابداری ایران به منظور تسهیل مقایسه صورتهای مالی شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های بین‌المللی، با استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS) همخوانی دارند.
شفافیت و جامعیت: استانداردهای حسابداری به گونه‌ای تدوین می‌شوند که اطلاعات مالی را به صورت شفاف و جامع ارائه دهند و امکان سوء تفاهم را به حداقل برسانند.
قابلیت اتکا: استانداردهای حسابداری باید به گونه‌ای باشند که اطلاعات مالی ارائه شده بر اساس آن‌ها قابل اتکا بوده و برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی مفید باشند.
انعطاف‌پذیری: استانداردهای حسابداری باید به گونه‌ای طراحی شوند که بتوانند در شرایط اقتصادی و تجاری مختلف تطبیق داده شوند.
مهمترین نهادهای مسئول تدوین و نظارت بر استانداردهای حسابداری در ایران
سازمان حسابرسی: مهمترین نهاد مسئول تدوین و نظارت بر استانداردهای حسابداری در ایران است.
کمیته فنی استانداردهای حسابداری: این کمیته متشکل از کارشناسان و متخصصان حسابداری است که در فرآیند تدوین استانداردها نقش فعالی دارند.
شورای عالی حسابداری: این شورا وظیفه نظارت بر اجرای استانداردهای حسابداری و حل اختلافات حسابداری را بر عهده دارد.
توجه: فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری یک فرآیند پویا و مستمر است و با توجه به تغییرات در محیط کسب‌وکار و اقتصاد، استانداردهای حسابداری به طور دوره‌ای مورد بازنگری و به‌روزرسانی قرار می‌گیرند.
مهمترین استانداردهای حسابداری در ایران
با توجه به بررسی هایی که کارشناسان شرکت خدمات مالی داراکو داشته اند، استانداردهای حسابداری، مجموعه قواعد و اصول مشخصی هستند که برای تهیه و ارائه صورتهای مالی استفاده می‌شوند. این استانداردها اطمینان حاصل می‌کنند که اطلاعات مالی به طور دقیق، شفاف و قابل مقایسه‌ای ارائه می‌شوند. در ایران، سازمان حسابرسی مسئول تدوین و به‌روزرسانی استانداردهای حسابداری است.
چرا استانداردهای حسابداری مهم هستند؟
قابلیت مقایسه: استانداردهای حسابداری امکان مقایسه صورتهای مالی شرکت‌های مختلف را فراهم می‌کنند.
شفافیت: اطلاعات مالی به صورت شفاف و قابل فهمی ارائه می‌شوند.
اطمینان‌پذیری: سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان می‌توانند به اطلاعات مالی ارائه شده اعتماد کنند.
کاهش ریسک: رعایت استانداردها ریسک سوء استفاده از اطلاعات مالی را کاهش می‌دهد.
مهمترین استانداردهای حسابداری در ایران
اگرچه تمام استانداردهای حسابداری اهمیت خود را دارند، اما برخی از آن‌ها به دلیل کاربرد گسترده‌تر، از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. در ادامه به برخی از مهمترین استانداردهای حسابداری در ایران اشاره می‌کنیم:
استاندارد شماره ۱: نحوه ارائه صورتهای مالی: این استاندارد چگونگی ارائه صورتهای مالی، از جمله ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجه نقد را مشخص می‌کند.
استاندارد شماره ۲: صورت جریان وجه نقد: این استاندارد نحوه تهیه و ارائه صورت جریان وجه نقد را که نشان‌دهنده تغییرات در وجه نقد یک واحد تجاری است، تشریح می‌کند.
استاندارد شماره ۳: درآمدهای عملیاتی: این استاندارد نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و ارائه درآمدهای عملیاتی را مشخص می‌کند.
استاندارد شماره ۴: ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی: این استاندارد نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و ارائه ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی را تشریح می‌کند.
استاندارد حسابداری پیمانهای بلندمدت: این استاندارد نحوه حسابداری پیمانهای بلندمدت را که در آن درآمد و هزینه‌ها به تدریج در طول دوره پیمان شناسایی می‌شوند، مشخص می‌کند.
داراییهای ثابت مشهود: این استاندارد نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و ارائه داراییهای ثابت مشهود مانند ساختمان‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات را مشخص می‌کند.
حسابداری مخارج تأمین مالی: این استاندارد نحوه حسابداری هزینه‌های مربوط به تأمین مالی، مانند بهره و هزینه‌های انتشار اوراق قرضه را مشخص می‌کند.
حسابداری سرمایهگذاریها: این استاندارد نحوه حسابداری سرمایهگذاریها در داراییهای مالی سایر واحدهای تجاری را مشخص می‌کند.
شرکت حسابداری داراکو به عنوان یکی از شرکت های ارائه دهنده خدمات حسابداری و مالی در ایران سه مورد از استاندارد های حسابداری اشاره شده از مهم ترین استانداردهای حسابداری در ایران را به شرح زیر توضیح می دهد:
استاندارد حسابداری شماره یک
استاندارد حسابداری شماره یک ایران، به عنوان اولین و یکی از مهمترین استانداردهای حسابداری در کشور، چارچوب کلی برای تهیه و ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی را تعیین می‌کند. این استاندارد، مبنایی است که بر اساس آن واحدهای تجاری موظفند صورتهای مالی خود را تهیه و ارائه کنند تا اطلاعاتی قابل اعتماد، شفاف و مفید را در اختیار ذینفعان قرار دهند.
اهداف اصلی این استاندارد
تامین اطلاعات مفید برای تصمیم‌گیری: صورتهای مالی تهیه شده بر اساس این استاندارد، باید اطلاعات کافی و قابل اتکایی را در اختیار کاربران قرار دهند تا بتوانند تصمیمات اقتصادی خود را بر اساس آن اتخاذ کنند.
قابلیت مقایسه: صورتهای مالی تهیه شده توسط واحدهای تجاری مختلف باید قابل مقایسه باشند تا کاربران بتوانند عملکرد مالی واحدهای تجاری را با یکدیگر مقایسه کنند.
شفافیت: اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی باید شفاف و قابل فهم باشد تا کاربران بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
مهمترین مفاهیم و اصول موجود در استاندارد شماره یک
مبنای تعهدی: در این مبنا، رویدادهای اقتصادی به محض وقوع و صرف نظر از دریافت یا پرداخت وجه نقد، شناسایی و ثبت می‌شوند.
اصل بنگاه مستقل: واحد تجاری به عنوان یک نهاد جداگانه از مالکان آن در نظر گرفته می‌شود.
اصل تداوم: مگر آنکه شواهدی مبنی بر خلاف آن وجود داشته باشد، فرض بر این است که واحد تجاری به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
اصل تطابق: هزینه‌ها باید در دوره‌ای که به ایجاد درآمد کمک کرده‌اند، شناسایی و ثبت شوند.
محتوای اصلی صورتهای مالی که در این استاندارد به آن‌ها اشاره شده است عبارتند از:
صورت وضعیت مالی (ترازنامه): نشان‌دهنده وضعیت مالی یک واحد تجاری در یک تاریخ خاص است.
صورت سود و زیان: تغییرات در داراییها و بدهیهای یک واحد تجاری طی یک دوره معین را نشان می‌دهد.
صورت جریان وجه نقد: تغییرات در وجه نقد یک واحد تجاری طی یک دوره معین را نشان می‌دهد.
یادداشت‌های توضیحی: اطلاعات اضافی و مکمل را در مورد صورتهای مالی ارائه می‌دهد.
اهمیت استاندارد شماره یک
این استاندارد به عنوان زیربنای نظام حسابداری ایران، نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت اطلاعات مالی و افزایش شفافیت در بازار سرمایه ایفا می‌کند. با رعایت این استاندارد، سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان می‌توانند با اطمینان بیشتری تصمیمات اقتصادی خود را اتخاذ کنند.
استاندارد حسابداری شماره ۲
استاندارد حسابداری صورت جریان وجه نقد، یکی از استانداردهای کلیدی در حسابداری است که به ارائه تصویری روشن از نحوه حرکت پول در یک کسب‌وکار می‌پردازد. این استاندارد به طور مشخص به چگونگی تهیه و ارائه صورت جریان وجه نقد می‌پردازد که این صورت مالی، یکی از سه صورت مالی اصلی به همراه ترازنامه و صورت سود و زیان است.
اهمیت صورت جریان وجه نقد
درک وضعیت نقدینگی: این صورت مالی، تصویری واضح از وضعیت نقدینگی یک کسب‌وکار ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که آیا کسب‌وکار توانایی پرداخت بدهیهای خود، سرمایه‌گذاری در داراییهای جدید و پرداخت سود سهام به سهامداران را دارد یا خیر.
پیش‌بینی آینده: با تحلیل صورت جریان وجه نقد، می‌توان پیش‌بینی بهتری از وضعیت مالی آینده کسب‌وکار داشت.
مقایسه با سایر کسب‌وکارها: صورت جریان وجه نقد به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران این امکان را می‌دهد که عملکرد یک کسب‌وکار را با رقبا مقایسه کنند.
ارزیابی ریسک: این صورت مالی به ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
مفاهیم کلیدی در استاندارد صورت جریان وجه نقد
جریانهای نقدی عملیاتی: به جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای اصلی کسب‌وکار مانند فروش کالا یا خدمات اشاره دارد.
جریانهای نقدی سرمایه‌گذاری: به جریانهای نقدی ناشی از خرید یا فروش داراییهای بلندمدت مانند ساختمان، ماشین‌آلات و سرمایهگذاریها اشاره دارد.
جریانهای نقدی تامین مالی: به جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای تامین مالی مانند دریافت وام، صدور سهام و بازپرداخت بدهی‌ها اشاره دارد.
روش‌های تهیه صورت جریان وجه نقد
روش مستقیم: در این روش، هر یک از اقلام تشکیل دهنده صورت جریان وجه نقد به صورت جداگانه محاسبه و ارائه می‌شود.
روش غیر مستقیم: در این روش، از سود خالص به عنوان نقطه شروع استفاده می‌شود و سپس تعدیلاتی برای رسیدن به جریان خالص وجه نقد عملیاتی انجام می‌شود.
اطلاعاتی که صورت جریان وجه نقد ارائه می‌دهد:
توانایی تولید نقدینگی: این صورت مالی نشان می‌دهد که کسب‌وکار تا چه اندازه قادر به تولید نقدینگی از فعالیتهای عملیاتی خود است.
نیاز به تامین مالی خارجی: این صورت مالی می‌تواند به شناسایی نیاز به تامین مالی خارجی کمک کند.
کارایی مدیریت نقدینگی: این صورت مالی به ارزیابی کارایی مدیریت در مدیریت نقدینگی کمک می‌کند.
اهمیت رعایت استاندارد صورت جریان وجه نقد
رعایت این استاندارد تضمین می‌کند که صورتهای مالی تهیه شده قابل مقایسه بوده و اطلاعات دقیقی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. همچنین، این استاندارد به افزایش شفافیت و اعتماد به اطلاعات مالی کمک می‌کند.
تغییرات در استاندارد صورت جریان وجه نقد
استاندارد صورت جریان وجه نقد به طور مرتب مورد بازنگری قرار می‌گیرد تا با تغییرات در محیط کسب‌وکار و نیازهای کاربران تطبیق داده شود.
در کل، استاندارد حسابداری صورت جریان وجه نقد، یک ابزار قدرتمند برای تحلیل عملکرد مالی یک کسب‌وکار است و به سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و سایر ذینفعان کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.
استاندارد حسابداری شماره ۳
استاندارد حسابداری درآمدهای عملیاتی یکی از مهمترین استانداردهای حسابداری است که چگونگی شناسایی، اندازه‌گیری و ارائه درآمدهای حاصل از فعالیتهای اصلی و مستمر یک واحد تجاری را مشخص می‌کند. این استاندارد نقش کلیدی در تهیه صورتهای مالی دقیق و قابل اعتماد دارد و به کاربران این صورت‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات اقتصادی بهتری اتخاذ کنند.
نحوه شناسایی درآمد های عملیاتی از نظر شرکت حسابداری و کارشناسان حسابداری از اهمیت بسیار بالایی برخور دار است و مبنای تصمیم گیری استفاده کنندگان برون سازمانی است.
مفاهیم کلیدی در استاندارد درآمدهای عملیاتی
درآمد عملیاتی: درآمدی است که از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌شود، مانند فروش کالا یا ارائه خدمات.
زمان شناسایی درآمد: درآمد زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی بر تحقق درآمد وجود داشته باشد، یعنی احتمال دریافت مبلغ ناشی از معامله وجود داشته باشد و بتوان مبلغ آن را به طور قابل اتکایی اندازه گیری کرد.
مبنای تعهدی: در حسابداری درآمد، از مبنای تعهدی استفاده می‌شود، بدین معنی که درآمد زمانی شناسایی می‌شود که کالا یا خدمت ارائه شده باشد، صرف نظر از اینکه وجه نقد آن دریافت شده باشد یا خیر.
اهمیت استاندارد درآمدهای عملیاتی
شفافیت و دقت: این استاندارد اطمینان حاصل می‌کند که درآمدها به صورت دقیق و شفاف در صورتهای مالی شناسایی و ثبت می‌شوند.
قابلیت مقایسه: با رعایت این استاندارد، صورتهای مالی شرکت‌های مختلف قابل مقایسه می‌شوند.
تصمیم‌گیری: اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی بر اساس این استاندارد، به سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان کمک می‌کند تا تصمیمات اقتصادی بهتری اتخاذ کنند.
موارد مهمی که در این استاندارد مورد توجه قرار می‌گیرد:
قراردادهای بلند مدت: چگونگی شناسایی درآمد در قراردادهای بلند مدت
فروش با حق بازخرید: نحوه حسابداری فروش کالا یا خدماتی که حق بازخرید وجود دارد
درآمدهای حاصل از استفاده دیگران از داراییها: مانند حق امتیاز، اجاره و ...
تخفیف‌ها و پاداش‌ها: تأثیر تخفیف‌ها و پاداش‌ها بر درآمد
چرا این استاندارد مهم است؟
کاهش ریسک تقلب: رعایت این استاندارد به کاهش ریسک دستکاری در ارقام فروش و درآمد کمک می‌کند.
افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران: ارائه صورتهای مالی دقیق و شفاف، اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد.
بهبود تصمیم‌گیری مدیریتی: اطلاعات دقیق و به موقع درباره درآمدها، به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
اهمیت استفاده از استانداردهای حسابداری
تطبیق با استانداردهای بین‌المللی: استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین‌المللی همخوانی دارند، که این امر باعث افزایش قابلیت مقایسه صورتهای مالی شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های خارجی می‌شود.
کاهش اختلاف نظر: استفاده از استانداردهای حسابداری باعث کاهش اختلاف نظر در تفسیر اطلاعات مالی می‌شود.
افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران: رعایت استانداردها باعث افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به اطلاعات مالی شرکت‌ها می‌شود.
نظر شما