بازار؛ گروه بین الملل: نخست وزیر طالبان، رئیس شورای خلق ترکمنستان روز جمعه هفته گذشته طی مراسمی با حضور ویدئویی «بردی محمدوف» رئیس جمهور ترکمنستان، از افتتاح عملیات ساخت خط لوله موسوم به «تاپی» خبر دادند. این خط لوله که قرارداد ساخت آن به سال ۲۰۱۵ باز میگردد، گاز صادراتی ترکمنستان را به کشورهای افغانستان، پاکستان و هند منتقل خواهد کرد که بازار بزرگی برای گاز ترکمن ها ایجاد خواهد کرد.
شرکت «گالکینیش» ترکمنستان که بزرگترین سرمایه گذار دولتی بخش نفت و گاز این کشور نیز محسوب می شود، همزمان اعلام کرده که در فاز نخست، قرار است خط لوله گاز تاپی از جنوب شرق این کشور به سمت ولایت هرات کشیده شود. بر اساس اطلاعات موجود، نخستین فاز این خط لوله شامل ۱۵۰ کیلومتر، قرار است از ترکمنستان تا شهر مرزی سرحد آباد کشیده شده و از آنجا راهی هرات شود.
خط لوله تاپی قرار است سالانه ۳۳ میلیون متر مکعب گاز را از ترکمستان به سمت کشورهای هدف منتقل نماید. ۸۰۰ کیلومتر از این خط لوله از افغانستان عبور نموده و تا مرز هند و افغانستان کشیده شود. مسیر دقیق خط لوله تاپی از شهرهای هرات، فرح، نیمروز، هلمند و قندهار عبور کرده و سپس از طریق مسیر کویته - مولتان راهی پاکستان شده و در ادامه، از طریق شهر فاضلکا راهی هند خواهد شد.
در حالیکه مقام های پاکستان علیرغم تمامی مشکلات امنیتی ایجاد شده از سوی ایالت بلوچستان این کشور علیه امنیت ملی ایران که به مامنی برای تروریست های تکفیری تبدیل شده، مدعی شده اند که به دلیل تحریم های آمریکا، امکان واردات گاز از خط لوله موسوم به «صلح» را ندارند.
بر اساس توافق سال ۲۰۲۲، قرار بود دولت ترکمنستان و طالبان، هزینه اجرای این پروژه را به صورت مشترک پرداخت کنند. با اینحال، توافق جدید میان دو طرف، تمامی هزینه ساخت خط لوله را بر عهده ترکمنستان قرار داده است. به گفته وزارت معادن و سوخت افغانستان، انتظار می رود خط لوله تاپی طی دو الی سه سال آینده تکمیل شود. در همین حال، خبرگزاری TKG افغانستان نیز با انتشار گزارشی مشروح از روند ساخت خط لوله تاپی، پیش بینی کرد که عملیات ساخت آن بتواند هزاران فرصت شغلی در این کشور ایجاد نماید.
«همایون افغان» سخنگوی وزارت معادن طالبان نیز طی سخنانی ابراز امیدواری کرد که اجرای فاز نخست خط لوله انتقال گاز تاپی بتواند علاوه بر ایجاد فرصت های شغلی در افغانستان، قیمت گاز مصرفی در این کشور را تا میزان چشمگیری کاهش دهد.
حمایت چینی ها از خط لوله تاپی!
بهتر است بدانیم که تمامی ۲۱۰ کیلومتر خط لوله تاپی در خاک ترکمستان را چین ساخته و به شرکت گالکینیش تحویل داده است. شرکت آمریکایی «گافنی کلاین» میزان ذخایر قابل برداشت و انتقال از طریق خط لوله تاپی را بیش از ۲۷ تریلیون متر مکعب برآورد کرده که با این حساب، بیش از ۵۰ سال آینده قادر به سرویس دهی به کشورهای هدف خواهد بود. از سوی دیگر، رسانه های دولتی ترکمنستان، طی روزهای گذشته از حضور سرمایه گذاران خارجی به ویژه شرکت های دولتی چین در این پروژه بزرگ خبر دادند که نشریه تخصصی نفت و گاز «آپ استریم» نیز این موضوع را تایید کرده است. شرکت ملی گاز ترکمنستان (ترکمن گاز) نیز طی هفته های گذشته جلسات متعددی با شرکای خود در خاورمیانه به ویژه کشورهای عربی برگزار کرده اند تا نظر مساعد آنها برای سرمایه گذاری در خط لوله تاپی را جلب کنند.
تکلیف خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان چه خواهد شد؟
اگرچه طرح های زیرساختی و توسعه طلبانه کشورهای همسایه را نه می توان محدود کرد و نه مخالفت با احداث آنها امکانپذیر است. متاسفانه به دلیل اعمال تحریم های سفت و سخت و مواضع نامشخص دولت ایران برای چگونگی رفع تحریم ها و رهایی از محدودیت های ایجاد شده، تقریبا تمامی کشورهای همسایه، از فرصت به وجود آمده نهایت استفاده را کرده و پروژه های هم عرض با پروژه های زیرساختی مشترک ایران و کشورهای همسایه ایران را کلید زده اند.
آنچه امروز شاهد هستیم، هزینه های گزاف تحمیل شده به اقتصاد ایران بابت میزبانی از میلیون ها پناهجوی افغان است؛ آن هم در حالیکه طالبان با تمام توان در حال کسب درآمد از پروژه های زیرساختی است که عمده آنها در رقابت با مسیرها و پروژه های ایرانی قرار داشته و تنها پاداش این میزبانی و مشکلات عدیده امنیتی ایجاد شده از سوی افغانستان برای ایران، از دست رفتن میلیارد ها دلار درآمد ارزی کشور از سوی طالبان است!
در بخش صادرات گاز، در حالیکه مقام های پاکستان علیرغم تمامی مشکلات امنیتی ایجاد شده از سوی ایالت بلوچستان این کشور علیه امنیت ملی ایران که به مامنی برای تروریست های تکفیری تبدیل شده، مدعی شده اند که به دلیل تحریم های آمریکا، امکان واردات گاز از خط لوله موسوم به «صلح» را ندارند. این در حالیست که ساخت این خط لوله از سوی طرف ایرانی تکمیل شده و در خصوص تحریم ها نیز باید از اسلام آباد سوال کرد که آیا اکنون مشروعیت حکومت طالبان از سوی آمریکایی ها تایید شده یا پای استانداردهای دوگانه پاکستان در میان است!؟
نکته دیگر نیز مربوط به کارشکنی های مکرر طالبان علیه ایران است که متاسفانه به دلیل ضعف در دیپلماسی دولت های گذشته و محاسبات اشتباه آنها، علاوه بر مشارکت فعالانه در ساخت خط لوله تاپی و کسب فرصت از تحریم های ایران، در بسیاری از پروژه های زیرساختی دیگر همچون کریدور ترانس افغان که به موازات کریدور شمال - جنوب عبوری از ایران در حال ساخت است نیز مشارکت دارند. در حقیقت، آنچه امروز شاهد هستیم، هزینه های گزاف تحمیل شده به اقتصاد ایران بابت میزبانی از میلیون ها پناهجوی افغان است؛ آن هم در حالیکه طالبان با تمام توان در حال کسب درآمد از پروژه های زیرساختی است که عمده آنها در رقابت با مسیرها و پروژه های ایرانی قرار داشته و تنها پاداش این میزبانی و مشکلات عدیده امنیتی ایجاد شده از سوی افغانستان برای ایران، از دست رفتن میلیارد ها دلار درآمد ارزی کشور از سوی طالبان است!
نظر شما