یاسمن بلوردی؛ بازار: آریا احمدیه، عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران که خود یکی از تولیدکنندگان کودها و آفت کش های با منشا طبیعی و گیاهی در کشور است، از سال ۹۳ عملا تجاری سازی محصولات خود را که در واقع آفت کشها و کودهای با منشاء طبیعی و گیاهی است را شروع کرده است.
آریا احمدیه، عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران و مسئول کمیسیون نهاده های انجمن ارگانیک ایران، در ابتدا به شرح تفاوت کودهای شیمیایی و کودها و آفت کش های با منشا طبیعی و گیاهی و بیولوژیک با کودهای شیمیایی می پردازد و میگوید: کودهای بیولوژیک از موجودات زنده مثل باکتری ها تشکیل شده، اما کودهای با منشاء طبیعی و گیاهی در واقع ترکیبات با پایه گیاهی و معدنی است که هر دو دسته آنها به اصطلاح نهاده های سازگار با محیط زیست نامیده می شوند ولی کودهای شیمیایی از طریق سنتزی و به اصطلاح مصنوعی در کارخانجات بزرگ همانند پتروشیمی ها تولید می شوند.
احمدیه در خصوص اصلی ترین ویژگی کودها و آفت کش‌های سازگار با محیط زیست خاطر نشان می کند: کودهای سازگار با محیط زیست اصولا چند ویژگی اساسی دارد؛ از جمله اینکه با محیط زیست سازگار است؛ یعنی وقتی این نوع کود به خاک اضافه می‌شود کیفیت مواد آلی و مواد مغذی خاک را بالا می برد، برخلاف کودهای شیمیایی که یک عنصر مصنوعی است و در حالی که گیاه را رشد می دهد می تواند به تدریج بافت خاک را از بین برده و خاک را شور کند. به عبارت دیگر اگر کودهای شیمیایی به صورت بی رویه استفاده شود و نه به اندازه استاندارد، کشش مولکولی خاک از بین می برد. اما کودهای سازگار با محیط زیست در حقیقت به صورت ترکیبات آلی عمل کرده و موجب بهبود کیفیت خاک می شود.
این تولیدکننده نهاده های سازگار با محیط زیست با بیان اینکه جذب این نوع کودها در گیاه راحت تر است گویی که گیاه آنها را می‌شناسند، می افزاید: در مورد این نوع نهاده های گیاهی و بیولوژیک و سازگار با محیط زیست بحث پایداری و سازگاری با باکتری ها و حشرات مفید خاک و همچنین بهبود کیفیت خاک مطرح است که مساله بسیار بسیار مهمی است. چون در بین عناصری مثل آب، خاک، آفتاب و غیره که داریم خاک مادر طبیعت محسوب شده که چون زوال آن به چشم نمی آید بسیار مظلوم واقع شده است.
در حالی که آب و هوای آلوده را راحت می توان دید اما خاک متاسفانه زوال خودش را دیر نشان داده و در نتیجه برخی تصور می کنند هر چقدر کود شیمیایی بیشتر بدهند بهتر است! در صورتی که ما خاک هایی داریم که بتدریج مرده‌اند؛ یعنی حتی علف هرز هم در آن نمی روید! چون بافت خاک پوک و نابود شده است.
در حالی که آب و هوای آلوده را راحت می توان دید اما خاک متاسفانه زوال خودش را دیر نشان داده و در نتیجه برخی تصور می کنند هر چقدر کود شیمیایی بیشتر بدهند بهتر است! در صورتی که ما خاک هایی داریم که بتدریج مرده‌اند؛ یعنی حتی علف هرز هم در آن نمی روید! چون بافت خاک پوک و نابود شده است
احمدیه ادامه می دهد: بنابراین مساله خاک و میزان مواد آلی خاک و کربن طبیعی باید در نظر گرفته شده و مثل خاک های جنگلی شمال کشور که در آن به تدریج برگ و چوب ریخته و پوسیده شده که به اصطلاح مواد آلی نامیده می شود که امری مهم است. این در حالی است که در بحث کودهای شیمیایی افزایش مواد آلی را نداریم و برعکس به تدریج مواد آلی خاک کاهش یافته، به طوری که در دراز مدت کشاورزان باید کود شیمیایی بیشتری بدهند و گیاه مقاومت نشان می دهد.
وی تصریح می کند: اما واقعیت این است که استفاده از کودهای شیمیایی در حال حاضر به اندازه استاندارد و توصیه شده آن ضروری است چون میزان مصرف کودهای شیمیایی در کشور رقمی بین ۲ تا ۴ میلیون تن است و در این حجم فعلا و در کوتاه مدت هیچ کود جایگزینی در کشور نداریم. بنابراین هر چیزی جای خود را دارد و تنها باید درست استفاده شوند. حال اگر کود بیولوژیک، گیاهی و کودهایی که ثبت شده در موسسه خاک و آب کشور است نیز به اندازه کافی موجود باشد طبیعتا جامعه کشاورزی هم کم کم تمایل پیدا می کند به سمت این نوع کودها رفته و هر کجا کم آمد به سمت کودهای شیمیایی میروند و از آن نیز در حد مجاز و توصیه شده استفاده می کنند.
دلایل تفاوت قیمت کودهای سازگار با محیط زیست و کودهای شیمیایی
این عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران در پاسخ به این سوال که قیمت کودهای سازگار با محیط زیست با کودهای شیمیایی چقدر تفاوت قیمت دارند، اظهار می دارد: مساله این است که حجم تولید کودهای شیمیایی بالا است و دولتها نیز روی آن سوبسید می دهند بنابراین مقایسه قیمت ها چندان عادلانه نیست. اما واقعیت این است که استفاده از کودهای سازگار با محیط زیست با هر قیمتی که باشد در برخی موارد از جمله در شرایطی که کودهای شیمیایی خاک را کاملا تخریب کرده است، توجیه دارد.
احمدیه می افزاید: مساله اینجا است که اگر خسارت زیست محیطی ناشی از کاربرد بی رویه کودهای شیمیایی را با قیمت کود جمع بزنید از قیمت کودهای سازگار با محیط زیست و ارگانیک هم بالاتر می زند. در نتیجه قیمت کودهای غیر شیمیایی در کوتاه مدت شاید کمی گرانتر باشد اما در دراز مدت با بهبود کیفیت خاک عملا پول آن بر می گردد.
وی در پاسخ به این سوال که استفاده از کودهای سازگار با محیط زیست چقدر در افزایش بهره وری نقش دارد، می گوید: اعلام دقیق این مساله به یکسری شرایط بستگی دارد؛ به عنوان مثال جاهایی داشته‌ایم که کودهای شیمیایی اصلا استفاده نشده است و فقط کودهای فرموله شده استاندارد و مجاز غیر شیمیایی استفاده شده در نتیجه راندمان را بالاتر برده است. از سوی دیگر یک جاهایی برابر بوده و در جاهایی هم ترکیبی از کود شیمیایی و کودهای سازگار با محیط زیست استفاده شده و نتیجه خوبی هم داده است.
اگر خسارت زیست محیطی ناشی از کاربرد بی رویه کودهای شیمیایی را با قیمت کود جمع بزنید از قیمت کودهای سازگار با محیط زیست و ارگانیک هم بالاتر می زند
مزایای استفاده از کودهای سازگار با محیط زیست و تغییر نگرش کشاورزان
این تولید کننده نهاده های سازگار با محیط زیست در خصوص نگاه کشاورزان به این نوع کودها ابراز می دارد: نگاه کشاورزان به این مبحث رو به توسعه است چون جامعه مطالبه گر شده و به عبارتی بحث سلامتی، امنیت غذایی، بحث تقویت سیستم ایمنی بدن و موارد دیگر جزو اولویت های جامعه و کشاورزان قرار گرفته است. امروز کشاورزان ما تا حدودی آگاه شده اند که هرچقدر از کودهای شیمیایی استفاده نشود سیستم ایمنی بدن قوی تر و غذای ما سالم تر می گردد و حتی به جایی می رسیم که به عنوان مثلا عسل ارگانیک اصلی تولید می شود که به واسطه خلوص و کیفیت بالا دارو محسوب شده و می تواند طیفی از بیماریها را کنترل کند.
احمدیه ادامه می دهد: در راستای آموزش و بیان یکسری نکات مهم در خصوص کودهای سازگار با محیط زیست غالبا شرکتهای خصوصی به طرق مختلف کارگاه برگزار و کشاورزان را آشنا می سازند به همین دلیل شاهد هستیم که نگاه کشاورزان تغییر کرده و نسبت به قبل تمایل کمتری نسبت به استفاده از محصولات شیمیایی مصنوعی دارند. منتها باید جایگزین مناسب داشته باشیم که نسبتا هم ایجاد شده و نسبت به ۱۰ سال پیش، از این نظر بسیار رشد کرده ایم. از سوی دیگر شرکتهای تولید کننده نیز باید بدانند که با جامعه ای طرف هستند که چندان نمی تواند ریسک کند بنابراین نمی‌توانند قیمت بالایی بپردازد چون قیمت محصولاتشان هم دست خودشان نیست.
وی با تاکید بر اینکه به طور کلی تمایل به استفاده از کودهای سازگار با محیط زیست رو به جلو است می افزاید: بخصوص الان که بحث ارزی پیش آمده و دلار ۴۲۰۰ تومان عملا موجود نیست و قیمتها در حال تغییر است و همانطور که می دانید مزیت کودهای تولیدی سازگار با محیط زیست این است که تولید داخل بوده و منشاء زیستی و طبیعی دارد که حجم کمی به صورت آماده نیز وارد می شود و بنابراین این تفاوت قیمت می تواند شرایطی فراهم کند که کشاورزان به محصولات تولید داخل با قیمت مناسب دسترسی داشته باشند.
یکی از مشکلات ما در معرفی و توصیه محصولات مفید و سازگار با محیط زیست به کشاورزان حضور متقلبان است؛ یعنی هرچقدر این حوزه بیشتر رشد می کند متقلب هم بیشتر وارد این حوزه می شود
ضایعات حیوانی و گیاهی، ماده اولیه کودهای سازگار با محیط زیست است
این فعال صنعت کودهای سازگار با محیط زیست در خصوص مواد اولیه مورد نیاز خود می گوید: مواد اولیه ما در واقع ضایعات کارخانه ای هستند که یکسری مواد مثل نشاسته دارد و مازادش می تواند برای من تولیدکننده خواص کودی داشته باشد. به عبارت دیگر برای تهیه کود از ضایعات گیاهی و حیوانی استفاده می شود نه اینکه برویم موجودی را تبدیل به کود کنیم. ضمن اینکه «کرم زباله خوار» یا <ورمی> هم داریم که آن را در فضولات دامی و غذایی می اندازند که این فضولات را می خورد و مدفوع این کرم تبدیل به یک کود بسیار غنی به نام ورمی کمپوست می شود. جالب است بدانید که اگرچه مقدار تولید این کودها مثل کود شیمیایی بالا نیست اما اگر کشاورز یک بار این کود را به زمین خود بدهد می تواند تا سه سال دیگر کودی ندهد اما کود شیمیایی را هر سال باید به زمین داد.
احمدیه در پایان به اصلی ترین چالش های فعالان این حوزه می پردازد و میگوید: یکی از مشکلات ما در معرفی و توصیه محصولات مفید و سازگار با محیط زیست به کشاورزان حضور متقلبان است؛ یعنی هرچقدر این حوزه بیشتر رشد می کند متقلب هم بیشتر وارد این حوزه می شود و با توجه به اینکه کشاورز هم نمی تواند دقیقا آن را تجزیه تحلیل کند در نتیجه اعتماد اش از بین می رود.
بنابراین یکی از مسائلی که در کنار توصیه های رشد این حوزه می تواند مفید باشد این است که با متقلبان این حوزه بطور خاص، برخورد قطعی کنند و گرنه هر کاری انجام بدهیم متقلبان با ارائه کودهای تقلبی آن را از بین می برد. کما اینکه این اتفاق چند سال پیش در مورد کود ورمی کمپوست رخ داد و اعتماد کشاورزان تا حدودی از بین رفت.
وی ادامه می دهد: از سوی دیگر همانطور که می دانید آموزش رکن اصلی توسعه هر کشور است و در این راستا نهادها و سازمانهایی همچون وزارت جهاد کشاورزی باید در ترویج آنها کمک و توصیه کنند و تا حد امکان خارج از نوبت به نهاده های سازگار با محیط زیست رسیدگی و در صف های اداری نگذارند. در نهایت نیز محصولی که فرد تولید می کند باید نرخ مناسب تری داشته باشد چون مزایای بالایی دارد و هزینه های زیادی کرده است اما گاهی شاهد هستیم که سازمانهای نظارتی، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی سالم که هزینه تولید نسبتا بالاتری را دارد به جرم گران فروشی و بدون نگاه به ماهیت محصول جریمه می کنند! که این انگیزه آن تولیدکنندگان را از بین می برد.
نظر شما