بازار؛ گروه آب و انرژی: صبح روز شنبه ۱۶ تیرماه، با اعلام وزارت کشور و کسب ۵۳.۶ درصد آرا، درنهایت مسعود پزشکیان به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهوری ایران معرفی شد. اما مسعود پزشکیان در شرایطی قرار است دولت را تحویل گیرد که کشور با ناترازی شدید انرژی مواجه بوده و کارشناسان آن را مهم ترین چالش رییس دولت چهاردهم در حوزه انرژی می دانند. از برق گرفته تا گاز و بنزین همگی به نوعی دچار نوعی بحران شده اند. بسیاری از کارشناسان حل این مساله را در گرو افزایش تولیدات و سرمایه گذاری های جدید می دانند و برخی دیگر روی اصلاح مصرف تاکید دارند. محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک می گوید: دولت سیزدهم بیشتر روی افزایش ظرفیت تولید متمرکز بود و مدیریت تقاضا و بخش عرضه را رها کرده بود. در حال حاضر مصرف به قدری بالا رفته که نمی توان تنها با اتکا به افزایش ظرفیت تولید آن را پاسخ داد.
او ادامه داد: اگر رشد مصرف با همین وضعیت ادامه پیدا کند، زیر ساخت های موجود به هیچ وجه کفاف نیاز و تقاضای موجود را هم نمی تواند پاسخ گو باشد. باید از ابزارهای بهینه سازی مصرف استفاده کنیم. اما باید توجه داشت که ابزار و روش بهینه سازی تنها ابزار قیمتی نیست. تغییر قیمت ها اما می تواند یکی از ابزارها و روش ها برای مدیریت مصرف باشد.
اصلاح قیمت را از پر مصرف ها آغاز کنید
کشوری که خود صادرکننده بنزین بوده برای تامین نیاز خود ناچار به واردات شده است. از طرفی وعده های جلیل سالاری معاون وزیر نفت در خصوص ساخت پتروپالایشگاه ها هم عملی نشده است.
محمود خطیبی کارشناس انرژی در اینباره به بازار می گوید: دولت سیزدهم نتوانسته در زمینه بهینه سازی عملکرد خوبی را از خود به جای بگذارد و همین مساله باعث شده که ناترازی بنزین در شرایط نگران کننده ای قرار گیرد.
دولت چهاردهم نباید این تغییر قیمت ها را از بنزین یارانه ای و سهمیه ای و دهک های پایین درآمدی شروع کند و نگاه یکسان به تمامی اقشار و تمامی مصرف کنندگان بنزین داشت. به نظر من نیازی به تغییر قیمت بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۳ هزار تومانی نیست. اما چنانچه کسی خواست بیش از سهمیه در نظر گرفته شده برای این دو بخش سوخت مصرف کند، باید قیمت واقعی یا قیمت نزدیک به واقعیت را پرداخت کند
او با تاکید بر افزایش قیمت بنزین پر مصرف ها، ادامه داد: البته دولت چهاردهم نباید این تغییر قیمت ها را از بنزین یارانه ای و سهمیه ای و دهک های پایین درآمدی شروع کند و نگاه یکسان به تمامی اقشار و تمامی مصرف کنندگان بنزین داشت. به نظر من نیازی به تغییر قیمت بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۳ هزار تومانی نیست. اما چنانچه کسی خواست بیش از سهمیه در نظر گرفته شده برای این دو بخش سوخت مصرف کند، باید قیمت واقعی یا قیمت نزدیک به واقعیت را پرداخت کند.
داستان مصرف کاذب سوخت چیست؟
البته رشد مصرف بالای مصرف سوخت در ایران تنها به خودروهای پر مصرف و عدم اجرای سیاست های بهینه سازی مصرف مربوط نمی شود. بر اساس آمار موجود بخش زیادی از سوخت کشور به دلیل اختلاف قیمت در ایران و کشورهای همسایه قاچاق می شود.
خطیبی در اینباره می گوید: بخشی از مصرف سوخت در کشور ما کاذب است. به این معنا که در آمار مصرف داخلی قرار گرفته حال آنکه در حال قاچاق به کشورهای همسایه است. دولت چهاردهم باید سعی کند که با سیاست گذاری های درست و البته مبارزه با قاچاقچیان سوخت جلوی این کار را بگیرد.
احتمال افزایش ناترازی گاز به بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب
اما ناترازی تنها به بنزین محدود نمی شود. در حوزه گاز هم مصرف کشور به شدت افزایش پیدا کرده و از همین حالا نگرانی ها برای تامین سوخت زمستان آغاز شده است. در حال حاضر میدان پارس جنوبی با ۷۱۰ میلیون مترمکعب بیشترین سهم از تولید و تامین نیاز گازی کشور را بر عهده دارد. حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز نیز از دیگر میادین کشور از جمله میادین نفت مرکزی تولید می‌شود. البته باید توجه داشت که میزان تولید مربوط به گازش ترش است. به عبارت دیگر بعد از شیرین سازی در عمل ظرفیت تولید در این دو بخش به حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب کاهش می یابد. علاوه بر این، امکان تأمین روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب گاز از مخازن ذخیره‌سازی سراجه و شوریجه وجود دارد.
در بهترین حالت ظرفیت تولید و تامین گاز در داخل کشور کمتر از ۹۰۰ میلیون مترمکعب است حال آنکه مصرف کشور ممکن است در برخی از روزهای سرد زمستان در سال گذشته به بالای یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون مترمکعب می رسید
با این اوصاف می توان ادعا کرد که در بهترین حالت ظرفیت تولید و تامین گاز در داخل کشور کمتر از ۹۰۰ میلیون مترمکعب است حال آنکه مصرف کشور ممکن است در برخی از روزهای سرد زمستان در سال گذشته به بالای یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون مترمکعب می رسید. با این اوصاف می توان ادعا کرد که در صورتی که هیچ رشد مصرفی در کشور اتفاق نیافتد کشور با کسری ۲۵۰ میلیون مترمکعبی مواجه است. البته با توجه به افزایش مصرف سالانه، پیش بینی می شود که این کسری به ۳۰۰ میلیون مترمکعب هم برسد.
خاموشی برق
اما در صنعت برق هم شرایط چنگی به دل نمی زند. ناترازی برق به حدود ۱۵ هزار مگاوات رسیده است. وعده های دولت در زمینه توسعه انرژی های تجدید پذیر هم محقق نشده و ظرفیت نصب شده نیروگاه های تجدید پذیر به ۱۵۰۰ مگاوات هم نمی رسد. این در حالی است که علی اکبر محرابیان وعده داده بود که در این دولت ۴۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده خواهد شد که تنها ۱۰ هزار مگاوات آن از محل تجدید پذیرهاست.
حمیدرضا صالحی کارشناس انرژی به بازار می گوید که بخش خصوصی می تواند با سرمایه گذاری خود در مدت ۳ سال مشکل ناترازی برق را حل کند اما مشکل اینجاست که دولت تمایلی به کاهش تصدی گری خود ندارد و توجهی به پیشنهادات ما نمی کندو
حل ناترازی گازی تنها با سرمایه گذاری خارجی
به اذعان کارشناسان حوزه انرژی بهترین راه کار برای حل این چالش تعامل با دنیا برای جذب سرمایه های خارجی است. این همان رویکردی است که مسعود پزشکیان در مناظره های انتخاباتی خود بارها و بارها روی اهمیت آن تاکید کرده است.
از نگاه رییس جمهور منتخب مردم، رشد اقتصادی بدون ارتباط با جهان و اشتغال و تولید بدون سرمایه‌گذاری محقق نمی‌شود؛ با این‌حال، این اعتقاد را هم دارد که رئیس‌جمهور قرار نیست برنامه جدیدی بنویسد و سیاست جدیدی در کشور اجرا کند، بلکه سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی رهبری روشن و مشخص است و برنامه‌های توسعه نیز وجود دارد، بنابراین هر دولتی که سر کار آمد باید صرفا برنامه‌های موجود را عملی و اجرائی کند. حالا باید منتظر ماند و دید که رییس دولت چهاردهم چه برنامه ایی برای اجرایی شدن سیاست های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری دارد.
نظر شما