فاطمه خزایی؛ بازار: از گذشته تاکنون کفش در برابر آسیب‌ها از پا محافظت می‌کند هرچند طراحی کفش‌ها در طول زمان تغییرات بسیاری پیدا کرده اما تغییرات به نحوی بوده که ظاهر آن در اصل به کارکرد آن بستگی داشته‌است.
کفش‌های امروزی در شیوه، پیچیدگی و هزینه تفاوت گسترده‌ای دارند به طوری که امروزه در طراحی کفش‌ها جنبهٔ آراستگی آن نیز در نظر گرفته می‌شود.
در صنعت کفش که دقیق می‌شویم از اولویت‌های راهبردی صنعت کفش ایران می‌توان به مواردی همچون ضرورت سرمایه گذاری مشترک خارجی در جهت حفظ و توسعه سهم بازار داخلی، مد و برند سازی و ایجاد شبکه‌های توزیع پیشرفته، تقویت خوشه‌های صنعت و توسعه صادرات اشاره کرد.
در این میان اطلاع رسانی و تبلیغ هوشمندانه در راستای تشویق مردم به استفاده از تولید داخلی، ایجاد زیر ساخت انسانی، سازمانی، پژوهشی، فناوری توانمند در صنعت کفش و بهره وری و کاهش هزینه‌های تولید و در نهایت حمایت وزارت صمت از صنعت کفش را نباید نادیده گرفت چراکه از اولویت های این صنعت هستند و باید به آن توجه شود.
رونق تولید ضامن حفظ و بقای اقتصاد است
ناگفته پیداست اگر در سال جهش تولید به تولید به عنوان مهمترین و پایه ای ترین بخش اقتصاد ملی توجه ویژه شود، چرخ اقتصاد کشور به شکل بهتری خواهد چرخید چرا که رونق تولید ضامن حفظ و بقای اقتصاد است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش خصوصی توانسته سالانه نزدیک به ۱۸۰ هزار جفت کفش به دیگر کشورها صادر کند و به همین دلیل با ۰.۸ درصد تولید در میان کشورهای صادر کننده جهان مقام دوازدهم را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که صاحب نظران معتقدند ظرفیت واقعی این صنعت، صادرات ۱۰۰ میلیون دلاری و اشتغال زایی ۵۰۰ هزار نفری است که این مهم با حمایت از این صنعت توسط مسئولان دولتی و افزایش خرید کفش تولید داخل توسط مردم محقق می‌شود در غیر این صورت باید منتظر سیطره کالاهای ترکی و چینی در بازارهای این صنعت باشیم.
آمار دیگری که در این زمینه منتشر شده از میزان استفاده ایرانی‌ها از کفش خبر می‌دهد به طوری که میزان مصرف کفش در ایران حدود ۲۲۷ میلیون جفت در سال برآورد شده است که سهم ایران از مصرف جهانی ۱.۱ درصد بوده و سهم واردات از مصرف نیز ۲۲.۴ درصد است؛ به بیان ساده‌تر ضریب مصرف کفش در بعضی کشورهای اروپای ۷ زوج کفش در سال اما این ضریب در ایران ۲ زوج کفش در سال است حال ان که اگر مردم به جای مصرف ۲ جفت کفش، ۳ جفت کفش تولید داخل مصرف کنند صنعت کفش رونق می‌گیرد.
ضریب پایین مصرف کفش در کشور نشان دهنده آن است که سطح درآمد سرانه واقعی ایرانی‌ها رو به کاهش است و در واقع تقاضای داخلی کفش با کاهش در آمد سرانه، محدود شده و مردم قدرت خرید ندارند
در حالی که کفش یک کالای مصرفی است، ضریب پایین مصرف کفش در کشور نشان دهنده آن است که سطح درآمد سرانه واقعی ایرانی‌ها رو به کاهش است و در واقع تقاضای داخلی کفش با کاهش در آمد سرانه، محدود شده و مردم قدرت خرید ندارند.
طی سال‌های نه چندان دور کفش‌های داخلی عمدتاً توسط تولید کنندگان ماهر داخلی تولید و به سایر مناطق کشور و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس فرستاده می‌شد اما در دو سال اخیر این بازار روزهای خوبی به خود ندیده و رکود زیادی بر آن حاکم شده است حال آنکه وعده‌های متعددی برای رونق این صنعت داده شده اما خبری از تحقق آنها نیست.
بر روی همدان که متمرکز می شویم در زمان‌های قدیم کار کفاشی در همدان از شغل‌های اول و مورد علاقه مردم بوده و مردم فرزندان خود را با علاقه به این کار تشویق می‌کردند و کفش‌های چرمی که از چرم طبیعی تولید می‌شده به عنوان کفش‌های چرم دست‌دوز در پای هر شهروند همدانی در شهر دیده می‌شده ولی امروزه وقتی پا در بازار کفش همدان می‌گذاریم تنها مغازه‌های فروش کفش دیده می‌شود و هیچ خبری از تولیدی کفش چرم نیست و اکثر کارگاه‌های کفاشی و مغازه‌های فروش کفش تغییر کاربری داده اند.
صنعت کفش چرم همدان رو به انقراض است
با دقت در بازار دیده می‌شود که کفش‌های مرغوب چرمی جای خود را به کفش‌های چرم مصنوعی و یا کفش‌های چینی و قاچاق داده‌اند و با کمی دقت بیشتر مشاهده می‌شود که صنعت کفش چرم همدان که از دیرباز پرچم‌دار صنعت در همدان بوده امروزه رو به انقراض است.
هرچند تفاوت قیمت کفش چرمی که از چرم طبیعی ساخته می‌شود با سایر کفش‌ها بسیار محسوس است اما قطعاً این تفاوت قیمت به دلیل کیفیت بسیار بالای کفش چرمی، ماندگاری و زحمت کفاش، دباغ و که برای تهیه آن کفش کشیده شده است.
یکی از عوامل رکود در بازار کفش ایرانی، قاچاق کفش‌های اسپرت است که عمدتاً از چین و ترکیه وارد می‌شود به طوری که موجب نابودی تولید کنندگان خرد در این صنعت و کاهش رغبت مردم به خرید کفش چرم و دست دوز ایرانی می‌شود.
از این موارد که بگذریم از عوامل دیگری که موجب کاهش تقاضای خرید کفش در چند ماه اخیر شده، ورود مهمان ناخوانده کرونا است که موجب تعطیلی مدارس و مراسم جمعی، کاهش شدید مسافرت‌ها و دید و بازدیدها شد و به تبع آن تمایل مردم برای خرید کفش نیز کاهش یافت.
عقب تر که می‌رویم هر سال در فصل مدارس، مراسم عروسی و با مسافرت گردشگران به استان همدان علاوه بر جاذبه‌های گردشگری بازار کفش همدان رونق قابل توجهی داشت و از آنجا که همدان از تولید کنندگان کفش نیز محسوب می‌شود تقاضای خرید کفش در بازار افزایش پیدا می‌کرد اما این روزها بازار کفش نیز حال و روز خوشی ندارد.
فشارهای مالیاتی و بیمه‌ای چالشی برای توسعه واحدهای کوچک و متوسط صنعتی است
حال از کرونا که بگذریم عوامل دیگری هم هستند که بازار کفش و همچنین کیف و ملزومات این چنینی را دچار چالش کرده و به قول بازاری‌ها موجب کسادی بازار شده به طوری که فعالان این بخش معتقدند فشارهای مالیاتی و بیمه‌ای چالشی برای توسعه واحدهای کوچک و متوسط صنعتی است.
یکی از دیگر دلایل مشکلات صنعت کفش بالا رفتن قیمت مواد اولیه در ساخت آن است چرا که با افزایش لحظه‌ای قیمت دلار، متعاقباً قیمت مواد اولیه و وارداتی هم افزایش پیدا می‌کند.
در سال‌های اخیر کفاشان همدانی دیگر از چرم طبیعی برای تولید کفش‌های خود استفاده نمی‌کنند و آن را با چرم های صنعتی و سایر مواد که اغلب از چین وارد می‌شوند جایگزین کرده اند ولی با این حال هنر کفاشی خود را حفظ کرده اند هرچند که تولیداتشان در داخل استان دیگر آنچنان خریداری ندارد و محصولات خود را با نام برندهایی که خریداران عمده از تهران و خارج استان سفارش می‌دهند، تولید می‌کنند تا در تهران و استان‌های دیگر توزیع شود.
جالب اینجاست که متأسفانه به دلیل عدم حمایت و هماهنگی در داخل استان، کفش‌های تولیدی کفاشان همدانی، توسط عمده فروشان تهرانی خریداری شده و خرده فروشان همدانی کفش‌های تولیدی استان خود را از عمده فروش تهرانی می خرند که به دلیل هزینه‌های باربری و دلالی، قیمت نهایی کفش افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.
به گفته کفاشان همدانی، چرم استان همدان به دلیل حالت پذیری و یا به اصطلاح نرم بودن، بیشتر برای تهیه کفش زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و کفش‌های چرمی مردانه تولید استان، اغلب از چرم تبریز است؛ با این حال همین بازار محدود تولید کفش زنانه هم هرچند که برخلاف سایر محصولات که متأثر از شرایط نابسامان اقتصادی افزایش قیمت‌های ۱۰۰، ۲۰۰ یا در مواردی ۳۰۰ درصدی و بالاتر داشته اند، افزایش قیمت بسیار کمتری در استان داشته است اما به دلایل مختلف، بی رونق شده است که دلیل عمده آن تقاضای کم برای خرید این کفش‌ها با توجه به مشکلات عدیده ای است که بالاتر به آن اشاره شد و کفاشان همدانی هم امیدی به بهبود وضعیت فعلی ندارند.
به هر حال صنعت کفش می‌تواند به توسعه صنایع چرم طبیعی، چرم مصنوعی، تولید زیره، صنایع نساجی، شیمیایی و یراق آلات کمک کند و از راهکارهایی که می‌تواند این صنعت رو به نابودی را نجات داد می‌توان حمایت دولت، حمایت وزارت صمت از این صنعت، تلاش برای افزایش قدرت خرید مردم، نظارت بر بازار و عرضه مواد اولیه مرغوب را نام برد کمااینکه حمایت بانک‌ها از تولید کنندگان با اعطای تسهیلات و برگشت ندادن چک‌های تولیدی‌های خرد، کاهش واردات کفش، برپایی نمایشگاه‌ها و دادن غرفه‌ها با قیمت پایین به تولید کنندگان و صنعتگران کفش و کیف و کاهش قوانین دست و پاگیر برای صادرات کفش، اعمال صحیح مالیات، بیمه کردن کارگران حوزه صنعت کفش، تبلیغ برای استفاده از کفش و کیف تولید داخل را نیز نباید نادیده گرفت.
نظر شما