بازار؛ گروه راه و مسکن: بر اساس قانون نوسازی و احیای بافت فرسوده سالانه باید ۱۰ درصد بافت های فرسوده نوسازی و احیاء شوند. اما حتی با وجود ارائه بسته های تشویقی در چند سال گذشته روند نوسازی و احیای بافت های فرسوده آن چنان رشدی نکرده است.
اگر چه برخی کارشناسان معتقد هستند که احیای بافت های فرسوده نیازمند زمان است و حرکت نکردن همزمان فعالیت های اجتماعی،فرهنگی و کالبدی دلیل عدم موفقیت در احیای بافت فرسوده است اما تمامی کارشناسان به خوبی می دانند که تا زمانی که ساکنان بافت فرسوده به لحاظ مالی تطمیع نشوند و دولت و بخش خصوصی به عنوان ذینفعان در کنار هم قرار نگیرند نمی توان مسیر احیای بافت فرسوده را هموار شده دید.
در چند سال گذشته بارها بحث احیای بافت فرسوده و پرداخت تسهیلات از محل صندوق توسعه ملی مطرح و قرار شد تا شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی از محل صندوق توسعه ملی تسهیلاتی برای بازآفرینی شهری اختصاص دهند. اما بسته های تشویقی و ابلاغ سیاستهای ۱۹ بندی به نظر می رسید بتواند سرعت خوبی به احیای بافت فرسوده بدهد.
در دوره ای که مسکن مهر در دولت نهم و دهم مطرح و سپس به دولت یازدهم و دوازدهم منتقل شد اکثر کارشناسان دولتی و غیر دولتی عنوان کردند که اگر بودجه ای که در اختیار مسکن مهر قرار گرفت در اختیار نهادهای مرتبط با احیای بافت فرسوده قرار می گرفت الان بافت های فرسوده بازسازی و نوسازی شده بودند. هر چند نکته ای که وجود دارد این است که بازسازی بافت فرسوده می تواند به بالا بردن میزان ساخت و ساز کشور نیز کمک فراوانی کند چرا که از هر واحد مسکونی با متراژ خوب در بافت فرسوده چندین واحد مسکونی نوساز تولید می شود.
حال با گذشت زمان به نظر می رسد قانون نوسازی بافت فرسوده که در آن تاکید شده است سالانه ۱۰ درصد از بافت های فرسوده احیا شود تا حدودی دست نیافتنی است.
اما آمارهای این دو سال نشان می دهد که صدور پروانه ساختمانی در بافت فرسوده رکورد زده است. اما سوال این است که مشکل کجاست که سرعت نوسازی به آن میزان مورد نظر نمی رسد و میزان بافت فرسوده به جای کاهش، افزایش یافته است.
آمارهای ضعیف ساخت و ساز نه تنها در بافت های فرسوده بلکه در کل کشور نشان می دهد حال و روز ساخت و ساز زیاد خوب نیست پس بنابراین با تغییر دولت ها نیز احیای بافت های فرسوده همواره به یک کلاف سردرگم تبدیل شده و هر دولتی با هر طرح و لایحه ای که وارد این بافت ها برای نوسازی می شود پیشرفت آن چنانی حاصل نمی شود.
این عدم پیشرفت در احیای بافت فرسوده ظاهرا باعث ورود شرکتهای چینی به بافت فرسوده تهران شده است و به نظر می رسد اگر چینی ها نیز نتوانند در این خصوص معجزه ای کنند باید احیای ۱۰ درصد بافت فرسوده در سال را به فراموشی سپرد.
در خصوص اینکه بافت فرسوده چه مشکلاتی دارد و چرا روند آن چنان که باید پیش نمی رود با «فرشید پورحاجت» دبیر کانون سراسری انبوه سازان گفتگو کرده ایم که با هم می خوانیم:
* جلسه دو هفته پیش میان شرکت بازآفرینی شهری ایران با بخش خصوصی که شما نیز در آن حضور داشتید نشان می دهد که شرکت بازآفرینی شهری ایران و وزارت راه و شهرسازی به موضوع احیای بافت فرسوده توجه ویژه ای کرده است؟
در جلسه ای که در شرکت بازآفرینی شهری ایران با حضور بخش خصوصی برگزار شد موضوع رفع موانع در احیای بافت فرسوده بسیار مورد تاکید قرار گرفت و شرکت کنندگان در جلسه به مشکلات موجود در بافت فرسوده اشاره و به تبادل نظر پرداخته شد. در این جلسه خواسته شد تا با رویکرد مثبت انجمن های انبوه سازی استان ها به استانداری ها معرفی شوند. در این جلسه خواسته شد تا انجمن های انبوه سازی استان ها، دبیر کمیته های رفع موانع تولید در بافت های فرسوده شوند تا سرعت نوسازی بیش از پیش شود.
سیاستهای ۱۹ بندی احیای بافت فرسوده و بازآفرینی شهری ایران مثل تمامی موارد تولید مسکن نگاه درآمدی دستگاه های خدمات رسان این سیاستهای تشویقی و ۱۹ بندی را به انحراف کشید
* به نظر می رسد حتی سیاستهای ۱۹ بندی احیای بافت فرسوده و تسهیلات مناسب نیز نتوانسته سرعت نوسازی را افزایش دهد؟
به هر حال سیاستهای ۱۹ بندی احیای بافت فرسوده و بازآفرینی شهری ایران ابلاغ شده است و در مقام اجرا این سیاستها مثل تمامی موارد تولید مسکن نگاه درآمدی دستگاه های خدمات رسان این سیاستهای تشویقی و ۱۹ بندی را به انحراف کشید. سوال ما در این جلسه این بود که چرا باید در مسیر خوبی برای احیای بافت فرسوده قرار نگیریم. سوال ما این بود که باید نگاه دولت به بافت فرسوده و نگاه شهرداری ها تغییر کند. مادامی که این اتفاق رخ ندهد و دستگاه های خدمات رسان همکاری نکنند راه به جایی نخواهیم برد.
* شهرداری ها که مکلف به دادن تخفیف عوارضی برای نوسازی بافت فرسوده هستند؟
شهرداری ها اعلام می کنند که در بافت فرسوده ۵۰ درصد تخفیف عوارضی داده می شود اما اساسا اثرگذاری برای تولید مسکن را شاهد نیستیم.
اتفاقا سیاستهای ابلاغی خوبی در بافت فرسوده وجود دارد اما وقتی به مرحله اجرا می رسیم مشاهده می کنیم که اختلالی به وجود آمده است
* به غیر از شهرداری ها کدام سازمان چندان همکاری ندارد؟
در سازمان های نظام مهندسی نیز مشاهدات بدین شکل است پس درخواست ما این است که باید نگاه ویژه ای به حوزه مهندسی صورت بگیرد اما متاسفانه می بینیم که همکاری ها به آن شکل نیست. ما معتقد هستیم که اتفاقا سیاستهای ابلاغی خوبی در بافت فرسوده وجود دارد اما وقتی به مرحله اجرا می رسیم مشاهده می کنیم که اختلالی به وجود آمده است.
* به هر حال در بافت فرسوده اقدامات در حال انجام است اما ظاهرا سرعت خوبی نداریم؟
باید به یک وحدت رویه در احیای بافت فرسوده برسیم تا سرعت نوسازی و احیا نیز بالا برود. باید میان کانون سراسری انبوه سازان و شرکت مادر تخصصی، کارگروه مشترک تشکیل شود و ماهانه جلسه ای داشته باشند تا روند احیای بافت فرسوده تسریع شود.
مجلس باید در کنار دولت به ریل گذاری احیای بافت فرسوده کمک و این قانون را بازنگری کند
* ورود دولت به بافت فرسوده انصافا خوب بوده است اما ظاهرا مجلسی ها زیاد توجهی به بافت فرسوده نمی کنند؟
از برنامه چهارم توسعه ۱۵ سال می گذرد اما هنوز احیای بافت فرسوده سرعت مناسبی ندارد و حتی از برنامه هم عقب تر است. مجلس باید در کنار دولت به ریل گذاری احیای بافت فرسوده کمک و این قانون را بازنگری کند. قانون احیای بافت فرسوده نیاز به بازنگری دارد و باید به این سمت حرکت کرد. چرا که قانون احیای بافت فرسوده کارآیی لازم را نداشته است و یا قدرت اثرگذاری را نداشته است. اگر متوسط هزینه ساخت هر متر مسکن در بیابان ۵ میلیون تومان باشد باید اذعان کرد که زیرساخت های لازم در بافت فرسوده وجود دارد و باید احیای بافت فرسوده در اولویت باشد. به هر حال در حال حاضر یک چهارم مردم کشور در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری زندگی می کنند. پس باید بافت های فرسوده مورد توجه قرار بگیرند.
سازمان های نظام مهندسی ساختمان، شرکت های آب و فاضلاب، شرکت های توزیع برق ، بیمه و مالیات این نگاه درآمدی را دارند
* تا زمانی که نگاه درآمدی از سوی شهرداری ها در بافت های فرسوده وجود داشته باشد نمی توان انتظار داشت که سرعت احیاء بافت فرسوده روند خوبی به خود بگیرد؟
مشکل این است که این تنها شهرداری ها نیستند که نگاه درآمدی به ساخت مسکن و یا نوسازی بافت فرسوده دارند. سازمان های نظام مهندسی ساختمان، شرکت های آب و فاضلاب، شرکت های توزیع برق ، بیمه و مالیات این نگاه درآمدی را دارند. پس باز هم تاکید می کنم که تا زمانی که این نگاه تغییر نکند ما این مشکلات را داریم و مسیر احیای بافت فرسوده هموار نخواهد شد و سرعت نوسازی بافت فرسوده نیز با مشکل مواجه خواهد بود.
آمار نشان می دهد که بافت فرسوده به ۱۷۰ هزار هکتار رسیده است پس در ۱۰ سال گذشته بالغ بر ۱۵ درصد به میزان بافت فرسوده کشور اضافه شده است
* آماری داریم که نشان دهد ما در نوسازی بافت فرسوده رو به جلو بودیم یا اینکه درجا زده و یا عقب گرد داشته ایم؟
طبق آخرین آمار اخذ شده در سال ۹۳ حدود ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده داشتیم اما الان آمارها چیز دیگری می گویند. این آمار نشان می دهد که بافت فرسوده به ۱۷۰ هزار هکتار رسیده است پس در ۱۰ سال گذشته بالغ بر ۱۵ درصد به میزان بافت فرسوده کشور اضافه شده است.
نظر شما