پسماند در کرج صاحبخانه شد؛ غفلت دستگاه ها در بحث فرهنگ سازی تفکیک از مبدا

بازار، گروه استان‌ها: زباله که تا چندین سال پیش به عنوان موادی غیرقابل استفاده بود و دور ریخته می شد، در سال های اخیر با پیشرفت های دانش و تکنولوژی وارد چرخه صنعت شده و چنانچه بحث زباله به درستی مدیریت شود و عملیات بازیافت و بازیابی آن بر اساس یافته های علمی انجام و انرژی آن مهار شود، می تواند سود اقتصادی بالایی داشته و به قولی واژه طلای کثیف را اثبات کند.

در حقیقت می توان از صنعت بازیافت به‌عنوان یکی از صنایع پولساز در دنیا نام برد که برخی از کشورهای پیشرفته مانند چین با آگاهی از این موضوع ‌دست به واردات زباله می زنند و از آن برای تولید انرژی و قطعات مورد نیاز صنعت استفاده می کنند.

گفته می شود در ایران، زباله خانگی بیشترین سهم ترکیب زباله را دارد و حدود ۷۰ درصد آن پس مانده های غذایی و مواد فساد پذیر است که می توان از آنها کمپوست یا کود مورد نیاز برای مصرف کشاورزی و گل و گیاه را تهیه کرد و از ۳۰ درصد بقیه هم حدود ۲۰ درصد قابل بازیافت است و در کل ۱۰ درصد زباله های تولید شده ما دور ریختنی و غیر قابل استفاده است.

در واقع از زباله می توان هم در تولید انرژی و هم تولید برخی مواد کاربردی و مورد نیاز صنعت استفاده کرد.

علاوه بر اینها دفع زباله هزینه زیادی را در آینده در بر می گیرد که جزو هزینه های پنهان است به عبارتی پاکسازی محیط زیست در اثر دفع زباله علاوه بر محیط آلوده هزینه های سرسام آور زیادی را به ما و نسل های آینده تحمیل خواهد کرد.

مواد پلاستیکی که از نفت به دست می آیند، شیشه و آلومینیوم از منابع تجدید ناپذیرند و فقط کاغذ و مقوا و مواد پلاستیکی قابل بازگردانی هستند برای همین در بسیاری از کشورها منجمله کشور ما از مردم خواسته می شود که هنگام دور ریختن زباله‌های خود «کاغذ و مقوا، مواد پلاستیکی، شیشه و قوطی های فلزی» موجود در آن را به طور جداگانه در ظرف های ویژه ای بریزند و در واقع زباله های خود را تفکیک کنند.

وظایف دستگاه‌های مسئول در بحث مدیریت پسماند مغفول مانده است

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج در گفتگو با خبرنگار بازار اعلام کرد: روزانه حدود ۶۵۰ تا ۷۵۰ تن زباله به طور متغیر در کلانشهر کرج تولید می شود که میزان بازیافت آن بستگی به عملکرد و همکاری یا عدم همکاری مردم دارد.

محمدرضا خسروی اظهار کرد: اگر شهروندان در منزل تفکیک زباله را انجام دهند حدود ۳۰ درصد از زباله ها قابل بازیافت است و چنانچه همکاری نکرده و زباله ها را درهم در کیسه زباله ریخته و بیرون بگذارند زیر ۱۰ درصد زباله ها قابل بازیافت هستند اما متاسفانه در حال حاضر زیر ۱۰ درصد از جمعیت کرج در بحث تفکیک زباله در منزل اقدام و همکاری دارند.

خسروی با اشاره به اینکه بر اساس قانون مدیریت پسماند مصوب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۳ دستگاه های مختلفی موظف به کار در این حوزه هستند، گفت: شهرداری وظیفه مدیریت اجرایی در زمینه جمع آوری و دفع کردن زباله را دارد و در بحث آموزش و اطلاع رسانی و فرهنگسازی برای صدا و سیما، وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش هرکدام وظایفی را تعیین کرده اما متاسفانه این مسئله مغفول مانده و فعالیتی در این زمینه انجام نمی شود.

وی در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی توسط سازمان برای فرهنگسازی مردم در این زمینه انجام شده، گفت: ما در شهر کرج برنامه هایی اجرا کرده و برنامه هایی هم در دست اقدام داریم تا بتوانیم حداقل مسئله تفکیک از مبداء را جا بندازیم اقدامات تشویقی هم در این راستا داشتیم.

برای اولین بار خانه های بازیافت را با اِلمان مشخص و خاص طراحی کرده و ساختیم که یادآور پاکت های کاغذی دهه ۶۰ است.

تاکنون ۶ خانه بازیافت در کرج احداث کردیم که به ۳۰ خانه می رسانیم

اگر شهروندان در منازل زباله های خود را تفکیک کنند و به این خانه های بازیافت تحویل دهند در ازای آن مواد شوینده و بهداشتی یا در صورت نیاز پول آن را به شهروندان پرداخت می کنیم.

این اولین گامی بوده که کرج در کشور در این راستا برداشته و تاکنون ۶ خانه بازیافت ساخته شده و طبق برنامه آن را به ۳۰ خانه خواهیم رساند. در این موضوع موقعیت و مکان سنجی کردیم اگر در هر منطقه ۳ ایستگاه دایر کنیم جوابگو خواهد بود. البته به مرور خانه های بازیافت توسعه و اقدامات گسترش داده خواهد شد اما این ها همه منوط به همکاری مردم خواهد بود.

وی اظهار کرد: یک سری برنامه های آموزشی هم در مدارس برای جامعه هدف نونهالان و نوجوانان ش

روع کردیم چرا که فرهنگسازی برای این قشر تاثیرگذاری بیشتری دارد.

برگزاری همایش هایی در این زمینه و همکاری با NGO ها و غیره از دیگر اقداماتی بوده که توسط سازمان پسماند شهرداری کرج انجام شده است.

خسروی با بیان اینکه برای اولین بار در شهر کرج موضوع جمع آوری و ۵ مرحله مدیریت پسماند را کاملا زیر مجموعه مدیریت پسماند قرار دادند، توضیح داد: طرح جمع آوری زباله و رفت و روب سالیان سال زیر نظر خدمات شهر بود اما حدود ۲ ماهی است که با مصوبه شورای شهر زیرمجموعه سازمان پسماند قرار گرفته است.

در نظر داریم مبالغی را هم از این محل در بحث آموزش و فرهنگسازی هزینه کنیم. علاوه بر اینها با سازمان فرهنگی شهرداری هم همکاری هایی داریم که آموزش های لازم در این زمینه را بتوانیم گسترش دهیم تا تفکیک از مبداء را بتوانیم زیاد کنیم.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج تاکید کرد: شهروندان باید بدانند وظیفه و مسئولیت اجتماعی در مقابل شهر و حفظ و حراست از محیط زیست و منابع تجدید پذیر کشور دارند تا همکاری لازم در این زمینه را با مسئولان داشته باشند.

موفقیت در طرح ها و برنامه‌ها به طور مستقیم به همکاری مردم با ما برمی گردد

وی در پاسخ به این پرسش که آیا شهر کرج می تواند به عنوان بنیانگذار و پیشرو در کشور در بحث بازیافت زباله اقدام کند، گفت: در بحث تفکیک از مبدا بیش از ۷۰ درصد به طور مستقیم به مردم بازمی گردد، اگر با ما همکاری کنند می توانیم در طرح ها و برنامه ها موفق باشیم.

ما هرچقدر هم بسته های تشویقی بگذاریم آموزش و اطلاع رسانی داشته باشیم اما تفکیک زباله توسط شهروندان انجام نشود اتفاقی نمی افتد. در حال حاضر نه فقط در کرج بلکه در کل کشور مردم تفکیک زباله را به طور جدی انجام نمی دهند. اگر تفکیک زباله را مردم در خانه های خود انجام دهند ایران هم می تواند مانند چین از صنعت زباله و بازیافت آورده اقتصادی خوبی داشته باشد.

خسروی گفت: درست است که ما به عنوان دومین کشور در دنیا منابع نفتی زیادی داریم اما وظیفه داریم از محیط زیست مراقبه کرده تا مواد پلاستیکی که با فرآیندهایی به راحتی قابل بازگشت به چرخه هستند را با استفاده از زباله ها تولید کنیم.

این وظیفه سنگینی بر دوش تک تک ماست و ما در شهرداری گوشه کوچکی از کار را انجام می دهیم. این بحث باید در مدارس از کلاس اول ابتدایی تا دانشگاه ها اطلاع رسانی شود تا ایران هم بتواند در بهره وری از صنعت زباله و بازیافت به جایگاه چین برسد و در نهایت اگر مردم همکاری کنند و دست شهرداری را بگیرند حتما موفق می شویم اما تا به امروز به حد نساب مطلوب نرسیدیم.

خسروی با بیان اینکه برنامه داریم خانه های بازیافت را گسترش دهیم، افزود: استقبال تاکنون خوب بوده و در روز حداقل ۵۰۰ کیلو تا ۱۰۰۰ کیلو زباله توسط این خانه ها جمع آوری شده است که فضای مجازی هم تاثیر بسزایی در این زمینه داشته است.

رئیس سازمان مدیریت پسماند اعلام کرد: در حال طراحی یک اپلیکیشن هستیم که روی گوشی های موبایل شهروندان نصب می شود هرزمان پسماند یا زباله های خشک آنها به حدی رسید درخواست خودرو می کنند این خودروها مثل اسنپ از طرف سازمان به درب منازل مراجعه می کند و در ازای زباله های خشک مواد شوینده یا وجه نقد تقدیم شهروندان می کنند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج گفت: از مردم به ویژه همشهریان عزیز درخواست دارم موضوع تفکیک از مبداء را جدی بگیرند چرا که ما وظیفه داریم در قبال نسل های آینده خود را مسئول بدانیم هم برای حفظ و حراست از محیط زیست هم از منابع تجدید پذیر کشور به ویژه موادی که از نفت مشتق می شود.

خسروی با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته دنیا مثل کانادا در صورت عدم رعایت این موضوع مردم با جرایم و محرومیت هایی مواجه می شوند، گفت: قانون مدیریت پسماند مباحث تنبیهی هم برای کسانی که در این زمینه رعایت نکنند در نظر گرفته اما ما از در تشویق و ترغیب همشهریان وارد شدیم تا بتوانیم این موضوع را جا بیندازیم، اما اگر ما هم ببینیم با تشویق و ترغیب به نتیجه نرسیم مجبور به اجرای قوانین تنبیهی پسماند خواهیم شد.

روزانه ۴۵ هزار تن زباله در مناطق شهری و ۱۰ هزار تن در مناطق روستایی تولید می شود

رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر کرج با اشاره به برنامه های کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری در راستای تعیین تکلیف پسماند عفونی، زباله سوزی، تفکیک و کمپوست، گفت: بر اساس مواد ۱۱، ۱۳ و ۱۵ این قانون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاه ها موظف به همکاری با سازمان محیط زیست و پسماند شهرداری شده است.

جواد چپردار گفت: طبق گزارش اداره کل محیط زیست خدمات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور روزانه ۴۵ هزار تن زباله در مناطق شهری و ۱۰ هزار تن در مناطق روستایی تولید می شود و سرانه تولید زباله کشوری برای هر نفر در شهر ۷۶۰ گرم و در روستا ۴۸۵ گرم که ۶۵ درصد از آن پسماند تولیدی تر و ۳۵ درصد خشک است.

وی با اشاره به اینکه در فصل ۵ از ضوابط و روش های مدیریت پسماند پزشکی مصوب ۱۳۸۶ و به ویژه ماده ۲۴ این قانون بیمارستان ها و مراکز درمانی موظف به رعایت موارد متعدد بهداشتی از جمله بی خطر سازی پسماند شده است، ادامه داد: حدود ۱ تا ۲ درصد از زباله های روزانه کشور را پسماند عفونی تشکیل می دهد که در کمترین میزان حدود ۴۵۰ تن تولید روزانه شامل ۱۹۲ تن پسماند عفونی، تیز و برنده اختصاص دارد.

این عضو شورای شهر اظهار کرد: متاسفانه آمار تفکیک از مبدا ۱۰ درصد بوده که ۲۵ درصد از زباله های روزانه پردازش و ۷۵ درصد از آن بدون پردازش دفن می شود.

وی افزود: در استان البرز تولید زباله روزانه شهری حدود ۱۵۰۰ تن است که از این میزان معادل ۸۰۰ تن اختصاص به شهر کرج دارد و سرانه تولید زباله در استان کمتر از ۶۰۰ گرم است.

چپردار اظهار کرد: در دوره ششم از شورای اسلامی شهر و مدیریت شهری منتخب یک خط از کمپوست با ظرفیت ۳۰۰ تن زباله روزانه در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ راه اندازی شد و در بودجه سال ۱۴۰۳ تکمیل ۳ خط کمپوست با ظرفیت ۹۰۰ تن زباله روزانه در تعاملات با وزارت کشور پیش بینی و ان شاءالله محقق می شود.

عضو شورای شهر کرج گفت: سیاست و برنامه ما در کلان شهر کرج مدیریت پسماند از طریق ارتقاء فرهنگ شهروندی در کاهش تولید و تفکیک از منازل و توسعه بازیافت، پردازش و فرایند کمپوست انجام خواهد شد.

چپردار با تاکید بر اینکه کارخانه زباله سوز در برنامه یا اولویت ما نیست، افزود: اصولاً زباله سوزی بدترین نوع مدیریت پسماند بوده و در کشورهای پیشرفته جهان در راستای صیانت از سلامت انسان، بهداشت و حفظ محیط زیست و به سبب آثار مخرب زباله سوزی در آلایندگی هوا، تولید خاکستر سنگین از فلزات و منابع محدود آبی منسوخ شده است.