بابک رحیمیان- بازار؛ ایجاد زیرساخت های لازم برای امر زیارت، نیاز به بودجه مناسبی دارد و حال آنکه موضوع زیارت و اهمیت آن در سخنان بسیاری از مقامات دولتی شنیده می‌شود اما در عمل اقدام و یا گام های اساسی برای حل این مشکل دیده نمی شود!
دولتمردان در حالی از برنامه ریزی برای حضور سالانه ۵۰ میلیون زائر داخلی و خارجی صحبت به میان می آورند که بودجه های اختصاص یافته برای پایتخت فرهنگی جهان اسلام و شهر مشهد در عمل چنین اراده ای را نشان نمی دهد.
طی سال های گذشته با تشکیل و راه اندازی «شورای زیارت» که بعد ها به «شورای ملی زیارت» ارتقا یافت و راه اندازی دبیرخانه این شورا در مشهد مقدس و هم چنین اختیاراتی که به استانداران خراسان رضوی و نیز برخی از وزرای کشور داد اما اتفاق قابل توجهی در حوزه آسان سازی زیارت برای عموم مردم اتفاق نیفتاد.
اگر چه دولت سیزدهم گوشه چشمی به بودجه زیارت داشته اما بنا بر گفته بسیاری از کارشناسان این بودجه پاسخگو ی نیاز حداقلی زائران میلیونی در مشهد مقدس نیست.
وعده های بی سرنجام
با پیروزی حجت الاسلام رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری بسیاری از خراسانی ها و سیاسیون بر این باور بودند که وی اهتمام ویژه ای را در حوزه زیارت و توجه به مشهد معطوف خواهد کرد.
فعالیت حجت الاسلام رئیسی به عنوان تولیت حرم مطهر رضوی و از طرفی خراسانی بودن وی از نظر بسیاری از مردم می توانست عاملی برای توجه بر امر زیارت باشد.
شاید نخستین قدمی که دولت رئیسی برای تسهیل زیارت آسان برداشت همین موضوع بود که نام «شورای ملی زیارت» را به «شورای عالی زیارت» تا بلکه با این تغییر نام اتفاقات جدیدی در حوزه رقم بخورد!
اگرچه نخستین جلسه نشست مشاوران استانداران سراسر کشور نیز در امر تسهیل خدمت به زائران امام رضا (ع) در آبان ماه ۱۴۰۱ در مشهد مقدس برگزار شد اما در این نشست هم مانند سایر جلسات سال های گذشته زیارت آسان به تأکیدات و سخنرانی گذشت
موضوع زیارت آسان و کاهش هزینه‌ها یکی از دستورات و تأکیداتی است که رئیس دولت سیزدهم در نخستین جلسه شورای ملی زیارت پس از سال ها وقفه در مشهد به آن تاکید کرد.
حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی در نخستین جلسه شورای ملی زیارت اظهار کرد: باید رفت‌وآمد زائرین از مبدا تا مقصد تسهیل شود و این تسهیل‌گری به معنی واقعی کلمه باعث کاهش هزینه سفرهای هوایی و زمینی و محل اسکان برای زائران شود.
رئیس جمهور در این جلسه زیارت ارزان و آسان را نیازمند سازوکاری می دانست که لازم بود تمامی دستگاه‌ها در این رابطه فعال شوند.
رییس دولت سیزدهم حتی در این مجلس به اهمیت موضوع سوغات متناسب بافرهنگ اسلامی برای زائران تکیه کرد و به مسئولان یادآور شد: بازار شهرهای زیارتی به محل فروش کالاهای کشورهای مختلف تبدیل‌شده که هیچ تناسبی بافرهنگ ما ندارد، اما سوغاتی که زائران تهیه می‌کنند باید متناسب با زیارت، فرهنگ و آموزه‌های دینی و ملی باشد و توجه به این موضوع در حقیقت توجه به اقتصاد و فرهنگ زیارت است.
اگرچه نخستین جلسه نشست مشاوران استانداران سراسر کشور نیز در امر تسهیل خدمت به زائران امام رضا (ع) در آبان ماه ۱۴۰۱ در مشهد مقدس برگزار شد اما در این نشست هم مانند سایر جلسات سال های گذشته زیارت آسان به تأکیدات و سخنرانی گذشت.
دبیر شورای ملی زیارت و استاندار خراسان رضوی در این نشست بر زیارت آسان تاکید کرد و گفت: اگر بتوانیم زمینه لازم برای بهره‌مندی تمام مردم از زیارت را فراهم آوریم تا از این فرصت مناسب استفاده کنند، بسیاری از مسائل و ناهنجاری‌ها خودبه‌خود حل می‌شود.
متاسفانه در این سال ها هزینه زیارت نه تنها کاهش نیافته بلکه چند برابر شده است و به جز آستان قدس رضوی که به طور هدف گذاری شده در این مسیر گام هایی برای ایجاد زائر سرای ارزان قدم برداشته است اما سایر وزارت خانه های عضو شورای ملی زیارت قدمی برای این موضوع برنداشتند و حتی حوادث سال های گذشته منجر به حذف بودجه زیارت هم شده است!
یعقوب علی نظری بار ها بر این موضوع تاکید کرد که زیارت باید گسترده، آسان و ارزان باشد و وظیفه ما نیز مهیاکردن این شرایط برای حضور تمام زائران داخلی و خارجی در شهر مقدس مشهد است اما متاسفانه هیچ زمانی را تعیین نکرد که این آرزو چه زمانی به حقیقت مبدل می شود و مسئولیت به سرانجام نرسیدن این وعده ها کیست و یا جریمه آن چیست؟
استاندار حتی در این جلسه پیگیری قطار سریع‌السیر مشهد تهران را برای دسترسی سریع مردم برای انجام زیارت در بارگاه منور رضوی به میان آورد تا زائران بتوانند در کمترین زمان ممکن به زیارت نائل آیند.
بودجه زیارت در دولت های گذشته
متاسفانه در این سال ها هزینه زیارت نه تنها کاهش نیافته بلکه چند برابر شده است و به جز آستان قدس رضوی که به طور هدف گذاری شده در این مسیر گام هایی برای ایجاد زائر سرای ارزان قدم برداشته است اما سایر وزارت خانه های عضو شورای ملی زیارت قدمی برای این موضوع برنداشتند و حتی حوادث سال های گذشته منجر به حذف بودجه زیارت هم شده است!
بر اساس ماده ۱۲ قانون پنجم توسعه قرار بود هرسال ۲۰۰ میلیارد تومان برای این امر اختصاص پیدا کند. ابتدا تنها مشهد و پس‌ازآن سه شهر مشهد، قم و شیراز در این بودجه سهم داشتند اما مبلغ این بودجه نه‌تنها به صد میلیارد تومان کاهش یافت بلکه میان تمام ۳۱ اتان کشور تقسیم شد که طبیعی است در این میان سهم اندکی برای مشهد باقی ماند.
در سال اول اجرای این برنامه از ۶۱ میلیارد و ۵۷۰ میلیون تومان بودجه با تأکید بر اختصاص به مشهد، قم و شیراز ۵۵ میلیارد تومان از آن تخصیص یافت.
سهم خراسان رضوی در سال ۹۱ تنها ۱۰ میلیارد تومان شد. سال ۹۲ سهم استان ۲۵ میلیارد تومان بود اما تنها ۴ میلیارد تخصیص یافت. سال ۹۳ از ۱۲ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان سهم استان فقط ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان تخصیص یافت.
دیری نپایید که ردیف بودجه سال ۹۱ به اصرار نمایندگان مجلس از ماده ۱۲ خارج و در قالب جدول ۱-۱۰ قانون بودجه مساجد، بقاع و زیارتگاه‌ها قرار گرفت. بدین ترتیب در قانون بودجه سال ۹۴ حدود ۲۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه مساجد، بقاع متبرکه و زیارتگاه‌ها برای خراسان رضوی مصوب شد که ۹ میلیارد و ۹۷۰ میلیون آن تخصیص یافت. دولت در این سال ۶ میلیارد تومان از کسری تخصیص اعتبار سال ۹۳ را نیز پرداخت.
در سال ۹۵ به‌طورکلی از قانون بودجه حذف شد بااین‌حال با پیگیری‌های نمایندگان مردم، ۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در قالب جدول ۱۷ قانون بودجه برای زیارت مصوب شد که هیچ‌گاه تخصیص نیافت.
در اعتبارات بودجه سال ۹۶ به بعد نیز دیگر هیچ ردیف مشخصی برای زیارت اختصاص نیافت و حتی سال ۹۸ محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه‌وبودجه مدعی شد که بودجه زیارت با مبلغ ناچیز و تخصیص نیافتن‌ها به شهر مشهد کمکی نکرده است و این وعده را داد که دولت با استفاده از سایر ردیف‌ها به هزینه‌های زیارت در مشهد کمک می‌کند؛ اما دولت با حذف بودجه زیارت از لایحه قانون برنامه‌وبودجه در سال ۹۹ ترتیبی اتخاذ کرد تا دیگر مطالبه برای دریافت این بودجه وجود نداشته باشد.
قطار برقی تهران مشهد یا همان قطار سریع السیر از آن داستان‌های تکراری است که کلنگش دوبار بر زمین خورداست و بعد از کش وقوس‌های فراوان هیچ خروجی نداشت. آخرین خبر درباره این پروژه این بود که قرار است دو قطار سریع السیر در ایران با سرمایه گذاری چینی‌ها ساخته شود که یکی از آن‌ها خط ریلی مشهد- تهران است.
در بررسی میزان اجرای پروژه آزادراه حرم تا حرم نیز مشخص است که توجهات به بخشی از این پروژه که در استان خراسان رضوی است نسبت به دیگر فازهای پروژه در استان‌های تهران، قم و سمنان کمتر بوده است. در حالی که با توجه به تعداد زائران بارگاه منور رضوی در مشهد و وضعیت نامناسب جاده‌های استان بدیهی بود که در اجرای این پروژه به قسمت‌های منتهی به مشهد توجه بیشتری شود.
۲۲۳کیلومتر از آزادراه حرم تا حرم باید در جغرافیای خراسان رضوی ساخته شود که تاکنون پیشرفت چندانی نداشته و به گفته مسئولان کنونی خراسان رضوی، دلیلش هم این بوده که در اولویت پیگیری مسئولان پیشین استان و کشور نبوده است.
نظر شما