بازار؛ گروه استان ها: مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی تحت عنوان «بررسی عملکرد صنایع نساجی و پوشاک و ارائه راهبردهای تقویت آن در برنامه هفتم توسعه» منتشر کرده است. این گزارش نشان می‌دهد به رغم مزیت‌های صنعت نساجی و پوشاک، سهم ارزش افزوده این صنعت از کل ارزش افزوده صنعتی از ۲۵.۵ درصد به کمتر از ۵ درصد طی سه دهه گذشته کاهش یافته است.
به گزارش خبرنگار بازار؛ در بخش از این گزارش به این نکته اشاره شده که سهم صنایع نساجی و پوشاک از تعداد و اشتغال کارگاه‌های صنعتی بالای ۱۰ نفر کارکن به ترتیب ۷ و ۶.۵ درصد است.
از طرف دیگر آمار این گزارش نشان دهنده اهمیت صادرات در بخش نساجی است. چرا که به لحاظ عملکرد صادراتی با وجود ارزش کم رقم ارزآوری، ارزش نسبی کالای صادراتی در صنایع پوشاک و نساجی در مقایسه با سایر صنایع منبع پایه بسیار بالاتر و معادل ۱۱، ۶ و ۲ دلار برای فرش، پوشاک و نساجی به ازای هر کیلوگرم است که نشان دهنده ظرفیت‌های ارزآوری این صنعت است.
همچنین در این گزارش به وضعیت تولید و مصرف در زنجیره صنایع نساجی و پوشاک اشاره شده که بر اساس آن تا سال گذشته، سهم تولید داخل از نیاز بازار به ترتیب در بخش‌های الیاف، نخ، پارچه، پوشاک و سایر منسوجات نهایی، ۴۴، ۶۸، ۷۲، ۸۷ و ۹۷.۵ درصد بوده است اما چرا با وجود اینکه این صنعت ارزآور در حال حاضر روزهای مهجوری را پشت سر می گذارد سوژه گزارشی است که در ذیل می خوانید.
نقشه راه نداریم
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران در کوتاه ترین و کامل ترین پاسخ برای اینکه چرا صنعت پوشاک با قدمت افزون بر نیم قرن نتوانسته آن که طور باید جایگاه خود را پیدا کند به بازار می گوید: شاید مهم ترین قسمت چالشی که در این صنعت با آن مواجه ایم، نبود یک استراتژی کامل و جامعی است که باید بدانیم چه هدفی را دنبال می کنیم؟
شاهین کاظمی می گوید: در واقع باید یک سیاست واحد و جامع روی کل زنجیره ارزش از مواد اولیه تا انتها داشته باشیم واگر قرار است به جایی ارز نیمایی تعلق بگیرد باید در انتها قرار بگیرد و تا انتها همین هدف جریان داشته باشد.
وی معتقد است: اگر قرار است ممنوعیتی باشد باید تا انتهای زنجیره اعمال شود و اگر قرار است درصدی یارانه اختصاص داده شود بازهم باید تا انتهای زنجیره تولید آن را در نظر گرفت.
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران بیان می کند: جنبه‌های زیادی روی این قضیه وجود دارد که باید تکمیل آن رادرنظر گرفت تا در یک حوزه موفق شویم.
وی ابراز می کند: به نظر من باید روی مزیت‌های نسبی ایران که می‌تواند انرژی، نیروی کار ارزان و همچنین تامین مواد اولیه در حوزه پلیمری و پتروشیمی است تمرکز بیشتری به خرج داد لذا اگر ما روی این موارد سرمایه‌گذاری کنیم در آن صورت می‌توانیم یک کشور مطرح در عرصه منطقه‌ای و یا حتی فراتر از منطقه‌ای باشیم و منسوجاتی را با نیاز و سلیقه بازار های جهانی تولید کنیم.
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران: چندین سال ورود پوشاک ممنوع است ولی شرکت‌های پوشاک ایرانی آیا توانستند به این اندازه قدرت پیدا کنند که با سایر کشور ها رقابت کنند و از حجم کالاهای قاچاق کاسته شود؟ غیبت ما و کم کاری ما و عدم موفقیت ما در تصاحب بازارها نشان می دهد که پس ما درست و با مدیریت صحیح رفتار نکردیم
کاظمی توضیح می دهد: اگر بخواهیم جزیره‌ای نگاه کنیم و هر صنفی به دنبال منافع خود باشد لذا به هدف تسخیر بازار های جهانی دست پیدا نخواهیم کرد.
وی ادامه می دهد: به طور مثال پوشاک تولید کننده پوشاک می خواهد که واردات پوشاک ممنوع شود، شرکت بافندگی متقاضی ممنوعیت واردات پارچه است و صنعت ریسندگی نیز متقاضی جلوگیری واردات نخ باشد آنوقت ما شاهد واردات پوشاک قاچاق، نخ و هم چنین پارچه از سراسر دنیا به کشور باشیم لذا با این نوع نگاه های جزیره ای هیچ گاه به جایی نخواهیم رسید و لذا همیشه مانند یک موج برخی گروه ها دارای قدرت شده و برخی به دنبال جلوگیری از قدرت گرفتن صنعت دیگر هستند.
وی اذعان می کند: به طور مثال درحال حاضر در شرایط فعلی واردات پوشاک ممنوع است ولی آیا این ممنوعیت باعث شده شرکت‌های پوشاک ما قوی تر شوند؟
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران ابراز می کند: چندین سال ورود پوشاک ممنوع است ولی شرکت‌های پوشاک ایرانی آیا توانستند به این اندازه قدرت پیدا کنند که با سایر کشور ها رقابت کنند و از حجم کالاهای قاچاق کاسته شود؟
وی می گوید: غیبت؛ کم کاری و عدم موفقیت ما در تصاحب بازارها نشان می دهد که ما درست و با مدیریت صحیح رفتار نکردیم.
کاظمی می گوید: با این روش به نظر نمی‌رسد که ما راه درستی را ادامه بدهیم و هر روز فکر همان روز را می‌کنیم و از آن جا که فکر فردا را نداریم و سعی برای ترسیم یک استراتژی و سیاست درست را در دستور کار قرار ندادیم لذا نمی توانیم ادعای جهانی شدن و تصاحب بازار های منطقه را داشته باشیم.
مشکلات از مزرعه تا کارخانه
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران با بیان اینکه خراسان دارای پتانسیل مناسب و به تبع آن مشهد ظرفیت های بسیارقابل قبولی در حوزه تولید پوشاک و منسوجات به همراه دارد به بازار می گوید: در عرصه پوشاک بعد از تهران،خراسان رضوی یکی از قطب‌های بزرگ کشور است که در کنار استان‌هایی چون اصفهان، البرز ،یزد و آذربایجان حضور ارزشمندی در تولید دارد.
وی با اشاره به آن که این صنعت از صنایع بسیار بزرگ است ادامه می دهد: از قدمت انجمن صنایع ایران حدود ۶۳ سال می گذرد که مدیریت این زنجیره را از تامین مواد اولیه برعهده دارد.
وی بیان می کند: در واقع این مدیریت از زمانی که پنبه از مزرعه بیرون می‌آید و تا پشم از دامداری خارج می‌شود و همچنین تامین مواد پتروشیمی و پلیمری انجام می شود تا به انتهای زنجیره برسد.
ما کشوری با ۸۵ میلیون جمعیت هستیم ، پس بازار مصرف بزرگی را داریم و در اطراف ما کشورهایی هستند که از لحاظ فرهنگی و سنتی بسیار به ما نزدیکند بنابراین می‌توانیم در بازارهای اطراف آن ها نفوذ کنیم اما آیا توانایی تامین ملزومات و مواد این صنعت را داریم یا خیر؟
کاظمی یادآور می شود:تا انتهای زنجیره ما با سه گروه مختلف محصولات روبرو هستیم.
وی ادامه می دهد: گروه نخست محصولاتی است که عامه مردم از آن بهره می برند که شامل پوشاک است اما گروه دوم شامل محصولات خانگی مانند پرده، ملحفه، فرش، موکت و رو مبلی است که بیشتر مصرف خانگی دارد و اما قسمتی نیز منسوجات صنعتی مانند ایربگ ماشین، کمربند ایمنی، روکش صندلی و غیره را شامل می‌شود.
نائب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران با اشاره به آنکه هر کدام از این بخش‌ها نیز مسائل و مشکلات خاص خود را دارند به ما می گوید: شاید مهم ترین قسمت چالشی که با آن مواجه هستیم، نبود یک استراتژی کامل و جامعی است که بدانیم، می‌خواهیم چه کاری انجام بدهیم.
وی تصریح می کند: این پرسش ها مطرح است که آیا قرار است به یک کشور تولید کننده کامل پوشاک تبدیل شویم و زنجیره نیز این توانایی را دارد یا ما باید زنجیره کاملی از تمامی موارد یاد شده را می خواهیم ایجاد کنیم و باید در این راستا این پرسش را مطرح کنیم که مزیت‌های نسبی ایران در این حوزه چیست؟
وی یادآور می شود: ما کشوری با ۸۵ میلیون جمعیت هستیم ، پس بازار مصرف بزرگی را داریم و در اطراف ما کشورهایی هستند که از لحاظ فرهنگی و سنتی بسیار به ما نزدیکند بنابراین می‌توانیم در بازارهای اطراف آن ها نفوذ کنیم اما آیا توانایی تامین ملزومات و مواد این صنعت را داریم؟
کاظمی توضیح می دهد: مثلا ما باید به این موضوعات به صورت کارشناسی فکر کنیم که آیا قرار است روی تولید پنبه متمرکز شویم درحالی که کشورمان با بحران خشکسالی مواجه است؟ یا باید پنبه را وارد کنیم و در این شرایط تحریم و مشکلات برای انتقال ارز این مشکل را چگونه حل کنیم؟
وی ادامه می دهد: از طرفی کشورهایی که می‌خواهند به ما پنبه بدهند خودشان می‌خواهند زنجیره شان را تکمیل کنند یعنی پنبه شان را نخ و نخ را تبدیل به پارچه کنند در واقع جایگاه ما در اینجا چیست؟
صنعت پوشاک در خراسان رضوی
بنا بر گفته رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی سبد سوغات ۳۰ میلیون زائر مشهدالرضا در سال ۴۰۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است که ۱۵ تا ۲۰ درصد از آن مربوط به صنعت پوشاک است.
این آمار نشان می دهد که صنعت پوشاک علاوه بر بازار های داخلی می تواند با ایفا کردن نقش در بازار های خارجی به تولید ثروت ملی کمک کند.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی: براساس آمار رسمی کشور هزینه ایجاد یک شغل در بخش تولید مولد ۳۰ میلیارد ریال است اما هزینه ایجاد شغل در صنعت پوشاک و نساجی به یک چهارم رقم مزبور می رسد، با این حال صنعت نساجی کشور نیاز به نوسازی خطوط تولید، تامین ارز برای واردات موارد اولیه و تسهیل در ترخیص مواد اولیه وارداتی از گمرک دارد
به گزارش خبرنگار بازار؛ مشهد مقدس پس از پایتخت ایران به عنوان دومین قطب صنعتی پوشاک محسوب شده و بیشترین تولید کننده ها را در خود جای داده ست اما با این وجود بنا بر اظهار نظر کارشناسان این صنعت در بازار های جهانی و کشور های همسایه قدرت مانور زیادی ندارد و با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کند.
بنا بر گفته فیروز ابراهیمی رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این استان ۴۰۰ کارخانه دارای پروانه بهره برداری و چهار هزار واحد صنفی تولیدی در حوزه صنعت نساجی و پوشاک فعال هستند.
وی به ما می گوید: براساس آمار رسمی کشور هزینه ایجاد یک شغل در بخش تولید مولد ۳۰ میلیارد ریال است اما هزینه ایجاد شغل در صنعت پوشاک و نساجی به یک چهارم رقم مزبور می رسد، با این حال صنعت نساجی کشور نیاز به نوسازی خطوط تولید، تامین ارز برای واردات موارد اولیه و تسهیل در ترخیص مواد اولیه وارداتی از گمرک دارد.
قوانین حمایتی در کار نیست
مدیرعامل واحد تولیدی پوشاک اطمینان و متولی یکی از برندهای نام‌آشنای کشور در گفت و گو با بازار با تکیه بر این موضوع که متأسفانه این صنعت متولی ندارد و سازمان صنایع طی یکی دو دهه گذشته متولی خوبی برای این صنعت تعیین نکرده است به بازار می گوید: برای صنعتی شدن و ورود به بازار های جهانی نیازمند برنامه ریزی؛ حمایت؛ تشویق؛ تسهیل ابزار و بروز رسانی فناوری؛ تسهیل صادرات و به طور کلی حمایت زنجیره ای از این صنعت هستیم.
جواد حسین پور اذعان می کند: یکی از بهترین صنایع در جهت اشتغال‌زایی و در جهت درآمدزایی با سرمایه‌گذاری‌های پایین و مولد، صنعت پوشاک است.صنعت پوشاک جزء بهترین صنایع برای کارآفرینی و ایجاد درآمد است، به‌شرط آنکه نگاه صنعتی به این حوزه داشته باشیم و همچنین بادید جدی‌تری به آن توجه کنیم.
مدیرعامل واحد تولیدی پوشاک اطمینان: به دلیل گران شدن ارزهای خارجی، واردات پوشاک، چه به‌صورت قاچاق و چه به‌صورت قانونی کمتر شده است لذا به همین دلیل تولیدکنندگان پوشاک وضعیت بهتری برای تولید اقلام خود داشتند، اما به دلیل گرانی اقلام و تورمی که در بازار جود داشت و سطح درآمد مردم محدود شد، در مبحث فروش، فروشندگان پوشاک با مشکل جدی مواجه بوده و لذا نمی‌توانند کالاهای خود را باقیمت مناسب بفروشند
وی با اشاره به این موضوع که برای صنعت پوشاک چشم‌اندازی ترسیم نشده ادامه می دهد: در آمارها صنعت پوشاک را با صنعت نساجی تلفیق کرده و اطلاعات این دو صنعت باهم ارائه می‌شود درصورتی‌که پوشاک به‌تنهایی صنعت محسوب می‌شود و این حقیقت وجود دارد که وابسته به صنعت نساجی است.
وی تاکید می کند: در آمارها و در سرانه آماری باید نگاه جدی‌تری به صنعت پوشاک داشته باشیم زیرا صنعت پوشاک می‌تواند به‌تنهایی یک کشور و یک ملت را نجات دهد.
وی در خصوص مشکلاتی بر سر راه تولید کنندگان و فعالان این صنعت وجود دارد به ما می گوید: به دلیل گران شدن ارزهای خارجی، واردات پوشاک، چه به‌صورت قاچاق و چه به‌صورت قانونی کمتر شده است لذا به همین دلیل تولیدکنندگان پوشاک وضعیت بهتری برای تولید اقلام خود داشتند، اما به دلیل گرانی اقلام و تورمی که در بازار جود داشت و سطح درآمد مردم محدود شد، در مبحث فروش، فروشندگان پوشاک با مشکل جدی مواجه بوده و لذا نمی‌توانند کالاهای خود را باقیمت مناسب بفروشند.
حسین پور در خصوص مشکلات تولیدکنندگان پوشاک ایرانی به ما می گوید: در این رابطه می توان به قوانین دست‌وپا گیر دولتی اشاره کرد، قوانینی که به بهبود فضای کسب‌وکار کمک نمی‌کند.
این تولید کننده صنعتی پوشاک اذعان می کند: به‌عنوان‌مثال یک تولیدکننده ایرانی مشوقی برای افزایش نیرو در مبحث تأمین اجتماعی در مبحث قوانین اداره کار و همچنین مالیات ندارد، بدین‌صورت که اگر یک تولیدکننده نیرو قصد افزایش نیرو را داشته باشد از طرف دولت هیچ‌گونه تشویقی صورت نمی‌گیرد بلکه باید هزینه‌های بیشتری هم برای مجموعه پرداخت شود.
وی یادآور می شود: همان طور که عنوان شداین صنعت زیر چتر صنعت نساجی است درصورتی‌که درست که پوشاک وابسته به صنعت نساجی است ولی خودش یک صنعت است و اگر نگاه اصلی به این صنعت نشود نتیجه همین است یعنی در حال حاضر ۶۰ درصد نیاز پوشاک تولیدکننده داخلی تأمین می‌کند و ۴۰درصد ما هنوز به واردات پوشاک نیازمندیم.
