موج های تنش، مدیترانه را از خواب بیدار می کنند؛ احیاء برای تاثیر بر امور جهانی

بازار؛ گروه بین الملل: «جاکوپو فرانسچینی» در طی مقاله ای که در سایت تحلیلی Thesquarecentre منتشر شد نوشت: دریای مدیترانه که اغلب به عنوان منطقه ای با پویایی ظاهرا ایستا دیده می شود، به طور غیرمنتظره ای به خط مقدم امور جهانی بازگشته است. این منطقه نقش مهمی در مهاجرت، امنیت انرژی، معاهدات بین‌المللی و درگیری‌هایی داشته است که فراتر از سواحل آن بازتاب داشته است.

ترجمه متن مقاله در ادامه می آید:

مدیترانه از نظر چرخه ای منطقه ای است که در صحنه جهانی اهمیت ثانویه دارد. با توجه به تاریخ هزاران ساله آن، به اشتباه تصور می شود که پویایی رویارویی ها و درگیری هایی که مدیترانه مملو از آن است قبلاً رخ داده و تعادل های جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همیشه همان پویایی تجربه شده را تکرار می کند. تمدن هایی که با سواحل این دریا هم مرز هستند یا با سواحل این دریا پیوند دارند، اغلب در یک برخورد حل نشده تمدن ها گیر افتاده اند، گویی این یک آزار ناخواسته یا یک مشکل پایدار است که باید با آگاهی از اینکه نمی توان آن را حل کرد، تحمل کرد. مدیترانه همچنین به عنوان دریای راکد دیده می شود که ساحل ثروتمند شمالی نادیده گرفته می شود و ساحل جنوبی همیشه آشفته و ناپایدار را در خود جای می دهد. دریای مدیترانه قدیمی است و به نظر می رسد که ارتباط خود را در حوزه پویایی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که قرن ها از آب های این دریا عبور کرده اند، از دست داده است.

به نظر می رسد دریای مدیترانه اهمیت خود را در حوزه پویایی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از دست داده است

به نظر می رسد آینده جهان و نظم بین المللی در دریاهای دیگری تعیین می شود که بسیار پویاتر از مدیترانه در نظر گرفته می شود: قطب شمال، مرز جدیدی برای منابع انرژی یا اقیانوس هند، مهد بسیاری از قدرت های جدید و بازارهای نوظهور. دریای چین جنوبی را نباید فراموش کرد که میدان نبرد جدید بین ایالات متحده آمریکا و جمهوری خلق چین - رقیب جدید هژمونی جهانی است. فعالیت پکن در این دریاها باعث می‌شود غول‌های اقتصادی مانند ژاپن مجدداً در چارچوبی ضد چینی مسلح شوند و به دنبال آن کشورهایی مانند کره جنوبی و فیلیپین قرار دارند. سیب واقعی مشاجره در این سناریوی افزایش فعالیت نظامی و استراتژیک، تایوان باقی می ماند.

این جزیره یعنی خانه جمهوری چین - مرکز جهانی تولید نیمه هادی است که برای چالش ها و پیشرفت ها در زمینه فضای مجازی و هوا فضا ضروری است. با توجه به موفقیت های اخیر و برنامه های تحقیقاتی هند و چین بر روی ماه، مأموریت های ماه دیگر در انحصار ایالات متحده آمریکا نیستند. صنعت فناوری فضایی با جاه طلبی هایی که بسیار فراتر از تحقیقات علمی است، اما پیامدهای سیاسی و هژمونیک روشنی دارد، لحظه ای از شکوفایی و محبوبیت را تجربه می کند. فضای مجازی نمایانگر مرزهای جدید و دست نخورده غیر جنبشی است. فضایی از پیشرفت‌ها و فرصت‌های بزرگ که تمدن بشری را شکل می‌دهد و میدان جدیدی از رویارویی، درگیری و امنیت را شکل می‌دهد.

همه این انتظارات و تحولات جدید در مناطق مختلف جهان و به سوی مرزهای جدید بشریت، دریای مدیترانه را به عنوان منطقه‌ای که دیگر قادر به تأثیرگذاری بر پویایی‌ها و روابط جهانی نبود به پس‌زمینه سوق داده بود. منطقه ای متزلزل شده توسط درگیری های حل نشده ای که آنقدر دیرینه هستند که تقریباً فراموش می شوند. منطقه ای از جهان که با سرعت آهسته تغییر خود تقریباً منزوی شده یا تحت تأثیر پروژه های بزرگی مانند جاده ابریشم جدید، بریکس یا پروژه های انرژی قرار گرفته است.

محوریت مدیترانه در پویایی جهان امروز

مدیترانه نه تنها در فیدهای رسانه های اجتماعی و در روزنامه های محلی، بلکه به عنوان منطقه ای واقعاً مرتبط با صحنه جهانی بازمی گردد. دریای مدیترانه دریایی است که مهاجران در جستجوی زندگی بهتر به طور مداوم از آن عبور می کنند و سفر آنها از جنوب صحرای آفریقا می تواند بر انتخابات دولت های راست افراطی در هلند و ایتالیا تأثیر بگذارد. عامل مهاجرت که از ۱۰ سال گذشته وجود دارد اما در دوره گذشته قطع شده است، بر رشد تصاعدی احزاب پوپولیست تأثیر می گذارد - جایی که شاید بیش از هر جای دیگری غیرممکن تصور می شد مانند آلمان، رهبر اقتصادی و سیاسی اروپا. به نظر می رسد اتحادیه اروپا سیاست خارجی مدیترانه خود را بر تلاش برای پاسخ به پدیده مهاجرت از طریق خارجی سازی به کشورهای همسایه مانند مراکش، ترکیه، تونس و مصر متمرکز کرده است.

برای کشورهای اروپایی، دریای مدیترانه به دلیل امنیت انرژی و پدیده مهاجرت به خط مقدم بازگشته است

برای بروکسل، دریای مدیترانه به دلیل امنیت انرژی خود به خط مقدم بازگشته است، زمانی که اروپا از وابستگی شدید انرژی خود به منابع روسیه پس از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲- آغاز جنگ در اوکراین شگفت زده شد. اوکراین با دفاع قاطع خود در برابر تجاوز روسیه بلافاصله نشان داد که این درگیری نه تنها منطقه ای است، بلکه بعد جهانی نیز دارد. کی‌یف از حمایت غرب برخوردار شد، در حالی که روسیه پوتین به درجات مختلف از چین، ایران و کره شمالی حمایت دریافت می‌کرد. ترکیه که در دریای مدیترانه و دریای سیاه و همچنین بین روسیه و غرب قرار دارد و از روابط شخصی بین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور و ولادیمیر پوتین استفاده می کند، تلاش کرد با میانجیگری جهت پایان بحران مذاکره کند جهت دست یابی به غلات اوکراینی که از دریای مدیترانه می گذرد تا به کشورهای آفریقایی و کشورهای دیگر برسد و امنیت غذایی آنها به آن وابسته است.

جنگ در اوکراین همچنین سوالاتی را در مورد کنوانسیون مونترو که در سال ۱۹۳۶ برای تنظیم عبور کشتی‌های تجاری و جنگی بین مدیترانه و دریای سیاه از طریق تنگه داردانل، دریای مرمره و بسفر تنظیم شد، ایجاد کرد. به طور خاص، عبور کشتی‌های جنگی روسیه از بنادر لاذقیه و طرسو در شرق مدیترانه، در حمایت از دولت سوریه و به منظور حمایت از تلاش‌های نظامی روسیه در دریای سیاه، مسائل خاصی را ایجاد کرد. بار دیگر، دریای مدیترانه توانست نقش اساسی در زیر سوال بردن یک معاهده بین المللی ایفا کند که از نظر حقوق بین الملل برای ۸۶ سال تسخیرناپذیر به نظر می رسید.

آنچه در اراضی اسرائیل و فلسطین رخ داده و در حال وقوع است، فقط یک درگیری محلی نیست

حماس و اسرائیل

در شرق مدیترانه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، دریای مدیترانه بار دیگر متوجه یکی از درگیری‌های نهفته، جدی و فراموش شده زمان ما شد: درگیری اسرائیل و فلسطین. حمله نظامی و سازماندهی شده حماس، دستگاه دفاعی اسرائیل را غافلگیر کرد. تل آویو از طریق بمباران های بی رویه در نوار غزه و تهاجم مداومی که به نظر نمی رسد متوقف شود، پاسخ داد. با این حال آنچه در اسرائیل و اراضی فلسطین رخ داده و در حال وقوع است، فقط یک درگیری محلی نیست.

بازیگران بین المللی مشغول گرفتن طرف فلسطین یا اسرائیل بوده اند و واشنگتن در حمایت از اسرائیل پیشتاز است. جوامع مدنی نه فقط دولت‌ها، بر سر این فاجعه بزرگ که در منطقه‌ای رخ می‌دهد که توسط مؤمنان سه دین بزرگ توحیدی جهان سرزمین مقدس شمرده می‌شود، بر سر مواضع خود اختلاف نظر دارند. نامتناسب بودن پاسخ اسرائیل باعث شده است که دیوان بین المللی دادگستری صلاحیت خود را برای صدور حکم درباره اتهامات نسل کشی که توسط آفریقای جنوبی مطرح شده است قابل قبول بداند. در همین حال، دولت‌ها و شهروندان بسیاری از کشورهای جهان مدعی حق اسرائیل برای دفاع از خود در پاسخ به حملات حماس هستند که در مقایسه با حملات اسرائیل به غزه تلفات کمتری به همراه داشت، اما همچنان به غیرنظامیان آسیب وارد کرد.

جنگ حماس و اسرائیل اهمیت دریای مدیترانه را برای سیاست و جوامع مدنی جهان به ما یادآوری کرده است

این اقدام جدید در مناقشه اسرائیل و فلسطین ممکن است مانند مرحله جدیدی از یک درگیری بومی و منطقه ای به نظر برسد که هیچ پیامد عمده ای در صحنه بین المللی ندارد. با این حال این جنگ اهمیت دریای مدیترانه را برای سیاست و جوامع مدنی جهان به ما یادآوری کرده است. در حمایت از آرمان فلسطین، شورشیان حوثی که در کنترل یمن هستند، حملات موشکی را علیه کشتی‌ های تجاری که از دریای سرخ و از طریق کانال سوئز به بنادر مدیترانه می‌روند یا در حال ترانزیت در اقیانوس اطلس و بنادر مهم در سراسر جهان هستند انجام داده اند. ترافیک دریایی در مسیرهایی که بیشتر حمل و نقل کالاهای بین المللی از طریق آنها انجام می شود، باید بازنگری شود و مسیرهای آن گسترش یابد در غیر این صورت منجر به تاخیر و افزایش قیمت برای کالاهای اساسی می شود که بر اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان تأثیر می گذارد.

در پایان باید گفت دریای مدیترانه که اغلب به عنوان منطقه ای با پویایی ظاهرا ایستا دیده می شود، به طور غیرمنتظره ای به خط مقدم امور جهانی بازگشته است. این منطقه نقش مهمی در مهاجرت، امنیت انرژی، معاهدات بین‌المللی و درگیری‌هایی داشته است که فراتر از سواحل آن بازتاب داشته است. باید یادآوری کرد که مدیترانه همچنان یک منطقه محوری با قدرت تأثیرگذاری بر سیاست، اقتصاد و جوامع در مقیاس جهانی است. علی‌رغم اینکه تمرکز بیشتر بازیگران بین‌المللی بر سایر مناطق و مرزهای جهان ما باقی می‌ماند، اهمیت و تأثیر بین‌المللی که مدیترانه و پویایی آن به طور دوره‌ای به دست می‌آورد باید به امور جهانی یادآوری کند که این منطقه از جهان را نباید نادیده گرفت.