وحید پورتجریشی؛ بازار: شدت گرفتن حملات یمن به کشتی های تجاری راهی دریای مدیترانه منجر به تعلیق سیر بسیاری از خطوط کشتیرانی بزرگ جهان همچون مرسک و یا نفکش های بزرگ متعلق به شرکت بریتیش پترولیوم (BP) طی روزهای اخیر شده است؛ حملاتی که دامنه آنها تشدید شده و به نظر می رسد انصارالله یمن به فکر فراگیر کردن وسعت درگیری در دریای سرخ و گذرگاه های مهم موجود بر سر راه آن هستند.
اگرچه حوثی های یمن هدف اصلی خود از حملات به کشتی های تجاری غربی را تضعیف زنجیره تامین کالای تل آویو به عنوان اهرم فشار برای آتش بس اعلام کرده اند، اما حقیقت امر این است که به سبب استراتژیک بودن دریای سرخ و گذرگاه های مهم آن برای خطوط کشتیرانی دریایی، اکنون اقتصاد اروپا نیز تا حد زیادی تحت تاثیر این حملات قرار گرفته است.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان تجارت جهانی، حدود ۱۲ درصد از تجارت جهانی از طریق دریای سرخ و دو تنگه موجود در جنوب و شمال آن یعنی تنگه باب المندب و کانال سوئز انجام می پذیرد
اکنون این سوال ایجاد می شود که تعلیق سرویس دهی خطوط بزرگ کشتیرانی جهان و یا محدود شدن تردد نفکش ها از مسیر مذکور تا چه حد می تواند اقتصاد کشورهای صنعتی به ویژه در حوزه یویو و بریتانیا تحت تاثیر قرار دهد؟
باب المندب و سوئز، شریان حیاتی بازرگانی بین الملل
نگاهی به نقشه یمن و نواحی تحت کنترل حوثی ها در آب های اطراف این کشور یعنی دریای عرب، خلیج عدن و نهایتا دریای سرخ نشان می دهد که گذرگاه آبی این منطقه به سمت دریای مدیترانه، در حقیقت مسیر اصلی ترانزیت کالا و انرژی میان کشورهای نفتی خلیج فارس و کشورهای صنعتی آسیایی همچون چین، هند و ژاپن به سمت اروپا از همین مسیر انجام می شود. بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان تجارت جهانی، حدود ۱۲ درصد از تجارت جهانی از طریق دریای سرخ و دو تنگه موجود در جنوب و شمال آن یعنی تنگه باب المندب و کانال سوئز انجام می پذیرد که با این حساب می توان تخمین زد که لغو ترانزیت دریایی از این مسیر تا چه میزان می تواند اقتصاد جهانی به ویژه اقتصاد اروپا را مورد تهدید قرار دهد.
اگرچه از تاریخ ۱۰ نوامبر تاکنون، بیش از ۱۰ کشتی تجاری راهی مدیترانه از سوی حوثی ها مورد حمله قرار گرفته اند، اما حتی در صورت آمادگی خطوط کشتیرانی برای قبول ریسک عبور کشتی های تجاری خود از دریای سرخ، شرکت های بیمه یا حاضر به پذیرش ریسک تجاری بیمه کردن کشتی ها نخواهند بود و یا هزینه بیمه به دلیل بی ثباتی وضعیت امنیتی در مسیر مذکور به اندازه ای بالا خواهد رفت که در برخی موارد، سود تجاری ترانزیت کالا از این مسیر به طور کلی محو شده و در خصوص برخی کالاها نیز چنین ترانزیتی با ضرر مواجه خواهد شد.
مسیر جایگزین دریای سرخ و مشکلات آن
اما در صورتی که شرکت های کشتیرانی به این نتیجه برسند که مسیر دریای سرخ و کانال سوئز به دلایل امنیتی دیگر قابل استفاده نخواهد بود، سوال اینجاست که گزینه آلترناتیو آنها برای ترانزیت میان اروپا، خلیج فارس و جنوب آسیا کدام مسیر است؟ در این خصوص باید گفت که در صورت حذف مسیر دریای سرخ و کانال سوئز، تنها گزینه پیش رو دور زدن آفریقا و ورود به آب های مدیترانه از طریق تنگه جبل الطارق در غرب دریای مدیترانه است. اما باید به این نکته توجه داشت که این مسیر در قیاس با مسیر دریای سرخ حدود ۳۲۰۰ مایل طولانی تر بوده و همچنین به مدت زمان سری کشتی ها نیز حدود ۹ روز افزوده خواهد شد.
اکنون مهمترین معضل پیش روی اروپا، افزایش احتمال تورم ناشی از اختلال در مسیر ترانزیت دریایی تنگه باب المندب – دریای سرخ – کانال سوئز است
این همان رخدادی است که طی ماه های گذشته برای کانال پاناما نیز ایجاد شده که پل ارتباطی میان اقیانوس آرام و دریای آتلانتیک محسوب می شود. این کانال نیز طی ماه های گذشته به دلیل کاهش عمق آب دچار مشکلاتی شده که از عبور کشتی های غول پیگر جلوگیری می کند.
لذا در حال حاضر، کانال پاناما با ۵۵ درصد ظرفیت خود مشغول به کار بوده و همین امر منجر به افزایش شدید قیمت برخی کالاها در هر دو قاره آمریکای شمالی و جنوبی شده است. لذا در صورت قطعی شدن نظر اروپا برای جایگزین سازی جبل الطارق به جای سوئز باید این نکته را نیز بررسی کرد که آیا تنگه جبل الطارق که به وضوح، آب های آن عمق کمتری از کانال سوئز دارد، تا چه میزان می تواند بار مسیر فعلی را به دوش بکشد.
احتمال افزایش تورم ناشی از اختلال حمل و نقل در دریای سرخ
اکنون مهمترین معضل پیش روی اروپا، افزایش احتمال تورم ناشی از اختلال در مسیر ترانزیت دریایی تنگه باب المندب – دریای سرخ – کانال سوئز است. در حال حاضر، موضوع اختلال در این مسیر مهمترین نگرانی پیش روی اروپا در خصوص تورم آتی در سال ۲۰۲۴ خواهد بود که پس از بازگشایی بازارها در اواسط ماه ژانویه و از سرگیری فعالیت کارخانه های اروپایی عوارض خود را بیشتر نشان خواهد داد.
این در حالیست که قیمت نفت نیز طی روزهای گذشته همزمان با شدن گرفتن حملات حوثی ها به کشتی های تجاری بار دیگر در مسیر افزایش قرار گرفته و این امر می تواند در ماه ژانویه و در صورت رفع نشدن مشکل ترانزیت از دریای سرخ به بزرگترین کابوس اقتصادی اروپا برای نیمه نخست سال ۲۰۲۴ تبدیل شود.
نظر شما