مریم سرلک؛ بازار: در قلب ایران گنجینه ای است با قابلیت های فراوان به نام اصفهان، شهری که در آن ادیان و مذاهب مختلف در کنار هم همزیستی مسالمت آمیزی را تجربه می کنند؛ این شهر زیبا با آثار تاریخی و تمدنی خود به آسایش و تسامح بین ادیان توجه ویژه‌ای دارد؛ نصف جهان آیینه ای است که در آن پیروان ادیان عبادت یکدیگر را می بینند و بدون توجه به تفاوت اعتقاداتشان تنها با تکیه بر اصل مشترک توحید در صلح و آرامش همدیگر را درک می کنند.
مسلمانان در مسجد و مسیحیان در کلیسا و یهودیان در کنیسه با دستهایی امیدوار، صوت صلح را می شنوند و در نور ایمان، به یکدیگر احترام می گذارند؛ صلح و روابط دوستانه و متقابل بین ادیان، نشانه ای از بالندگی فرهنگی و دینی این شهر است. اصفهان، جایی است که به احترام و ستایش متعهد است و شاید همین امنیت و آرامش است که استعدادی برتر در زمینه یکی از شاخه های مهم گردشگری در این شهر آفریده است که اتفاقا از مهم ترین شاخه های اقتصاد توریسم در دنیا نیز هست یعنی گردشگری مذهبی و دینی.
گردشگر دینی اصفهان در حقیقت پس از تجربه شنیدن نغمه سازهای عشای ربانی در کلیسا، صوت نماز تفیلا در کنیسه ها و درک معانی عمیق و غنی اصول اخلاقی و روشنگری روحی و در عبادتگاه زرتشتیان، که در میان همه ادیان توحیدی مشترک است در حسن ختام سفر خود، وارد میدانی شودبه نام «نقش جهان» که از نمادهای شرقی با تزیینات زیبا و فریبنده به زیبایی آبی عمق دریا، سنگچین های آجری و صحن های وسیع با معماری های خاص آکنده است، اینجاست که همزمان با پیچیدن صوت «اذان» گویی موسیقی شفابخشی، روح گردشگران را لمس می‌کند و همزمان شاید به تماشای ساخت قطعه‌ای توسط دستان عاشقانِ هنر و فرهنگ این سرزمین نیز در بازار پیرامونی میدان مشغول باشد.
در حقیقت اصفهان پناهگاه پیروان محمد، عیسی، موسی و زرتشت است، اصفهان پیوندگاه قدر و عشای ربانی و یوم «کیپور»، تلاقی دی و ژانویه، جشنواره «نوروز»، «کریسمس» و «روش هاشانا» و در کنار آن جشن های «ربیع الاول» است؛ شهری که در آن ادیان مختلف با مکان ها و عبادتگاه ها تاریخی زندگی مسالمت آمیزی دارند پتانسیل بالایی در جذب گردشگر دینی دارد که متاسفانه در این حوزه کوتاهی شده است.
علوی: توجه به نکته های مشترک مذهب و دین می تواد گردشگری مذهبی میان کشورها را توسعه دهد،جذب گردشگر با برنامه ریزی قبلی در ایام ماه های محرم و صفر و ایام شادی خاص مانند عید غدیر باعث شناساندن فرهنگ و مذهب ایرانی به دیگر افراد در سرتاسر جهان می شود و در راستای جذب دیگر کشورها نیز لازم است بابرنامه ریزی درست از ظرفیتهای مذهبی و دینی استفاده کرد
در این ارتباط سمیرا محبی علوی کارشناس گردشگری مذهبی در گفت و گو با خبرنگار بازار با اشاره به ظرفیت های مناسب اصفهان برای توسعه گردشگری دینی اظهار کرد: جدای از مبحث گردشگری مذهبی که ایران گردشگرانی از عراق، ترکیه، آذربایجان ، افغانستان و پاکستان و دیگر کشورهای همسایه دارد، ظرفیتهای بی نظیری نیز در حوزه گردشگری دینی دارد.
وی با بیان اینکه توجه به نکته های مشترک مذهب و دین می تواند گردشگری مذهبی میان کشورها را توسعه دهد، تاکید کرد: جذب گردشگر خارجی با برنامه ریزی قبلی در ایام ماه های محرم و صفر و ایام شادی خاص مانند عید غدیر باعث شناساندن فرهنگ و مذهب ایرانی به دیگر افراد در سرتاسر جهان می شود؛ در راستای جذب دیگر کشورها نیز لازم است با برنامه ریزی درست از ظرفیتهای مذهبی و دینی استفاده کرد.
توریسم مذهبی و تور گردشگری بازدید از اماکن مختلف دینی و مذهبی
این کارشناس گردشگری با بیان اینکه گردشگری مذهبی یکی از شاخه های مهم توریسم در همه دنیا محسوب می شود که رونق اقتصادی خوبی به همراه دارد، گفت: گردشگری دینی و مذهبی می تواند بازدید از کلیساها، کنیسه ها و معابد را نیز شامل شود و بدین ترتیب تور گردشگری بازدید از اماکن مختلف دینی و مذهبی را در برگیرد.
وی ادامه داد: به طور مثال در شهر اصفهان هم اکنون بیش از ۱۰ کلیسای مختص ارامنه در محله جلفا وجود دارد، معبد زرتشتیان در این منطقه نیز جاذبه ای دیدنی است ضمن اینکه تعداد مساجد تاریخی و دارای شاخصه خاص مذهبی نیز کم نیست که همه این موارد می تواند در قالب یک محور گردشگری جدید برای مسلمانان و مسیحیان جهان و دیگر ادیان تور گردشگری ویژه بازدید از اماکن مذهبی ادیان توحیدی تشکیل شود و با مکان های مذهبی ادیان مختلف و آیین های آنها آشنا شوند.
این کارشناس گردشگری و تاریخ ادیان با بیان اینکه جاذبه های زیارتی خود در شاخه گردشگری زیارتی طبقه بندی می شود، گفت: اصفهان دارای امامزادگان مجربی است که سالانه پذیرای گردشگران زیادی هستند. به طور مثال آستان مقدس حضرت آقا علی عباس(ع) یکی از ظرفیت های مهم توسعه گردشگری مذهبی در شهر بادرود از توابع شهرستان نطنز است که سالانه بیش از پنج میلیون زائر به این مکان مقدس سفر می کنند.
وی با بیان اینکه توسعه گردشگری مذهبی و زیارتی از اولویت های مهم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دوره جدید است، تاکید کرد: گردشگری مذهبی در کنار دیگر گونه های جذب توریست، برای هر منطقه هم اشتغازایی را به همراه داد و هم رونق اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت خانواده ها را با واسطه حضور گردشگران و توجه مسئولان به دنبال خواهد داشت.
محوری جدید از گردشگری مذهبی در اصفهان
وی بیان کرد: شهرستان های کاشان، اردستان، نطنز و خود شهر اصفهان در زمینه تور زیارتی جاذبه های ناشناخته بسیاری دارند، به طور کلی زیارت امامزادگان در کنار بازدید از اماکنی مانند گلستان شهدا و تخت فولاد اصفهان می تواند محوری جدید از گردشگری را در اصفهان طرح کند؛ تخت فولاد اصفهان به تنهایی به عنوان دومین قبرستان بزرگ شیعیان که فرهیختگان مذهبی، تاریخی، دینی، فلسفی، ادبی را در خود جای داده است می تواند ظرفیتی باشد که نادیده گرفته شده است.
آیین های مذهبی متنوع در کشور و بیش از چهار هزار اثر قابل بازدید مذهبی ثبت شده در فهرست میراث ملی، علاوه بر جنبه زیارتی دارای جاذبه های فرهنگی و تاریخی نیز هستند و می توانند در توسعه گردشگری مذهبی کشورمان نقش بسزایی داشته باشند، در این زمینه می توان مشترکات فرهنگی و مذهبی با کشورهای منطقه و همسایه و دوست ایران را نیز مدنظر گرفت و با شناسایی درست ظرفیتهای مشابه، برنامه ریزی در راستای توسعه گردشگری مذهبی را به سرانجام رساند.
توسعه گردشگری نیازمند زباندان و روایتگران متخصص است
در این ارتباط مدیر کل اداره اوقاف اصفهان نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار در خصوص ظرفیتهای گردشگری مذهبی اظهار کرد: اداره اوقاف در چند جهت به ویژه در حوزه زیرساخت های گردشگری مذهبی فعالیت داشته است زیرا گردشگری مذهبی مستلزم فضاهای جذاب و خدمات جانبی در این حوزه است.
محمد حسین بلک با اشاره به اینکه در امامزادگان و بقاع متبرکه طی سالهای متمادی زیرساخت های لازم با کمک مردم شکل گرفته است، تاکید کرد: در مقاطع مختلف و مناسبات ملی و مذهبی مانند مراسم تحویل سال ایام محرم شب های قدر و اربعین گردشگری به طور خودجوش انجام می شود.
وی ادامه داد: در ایام تعطیلات رسمی حضور در اماکن مذهبی و بقا متبرکه جز برنامه های مردم است طوری که سالانه میلیونها نفر از اماکن مذهبی بازدید می کنند.
کمبود محسوس زیرساختهای گردشگری در اصفهان
بلک با بیان اینکه سایر دستگاه های مرتبط با حوزه گردشگری باید خودشان را با امکانات موجود در مجموعه هایشان همسو کنند تا بتواند جامعه مخاطب خود را پیدا کنند، بیان داشت: ما نارسایی های زیادی در زمینه تامین زیرساخت ها داریم؛ باید امکانات مورد نیاز گردشگران را هم پیش بینی کنیم و این در حالیست که ما سهمی از منابع و خدمات عمومی نداریم از تعبیه سرویس های بهداشتی تا تأمین نیازهای درمانی در کنار امامزادگان همچنین اصلاح بخش های ساختمانی نیازمند امکانات هستیم.
وی با اشاره به اینکه برخی از جاذبه های گردشگری مذهبی همچون مساجد اماکن میراثی هستند و نیاز به رسیدگی های خاص دارند که باید مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گیرد زیرا رعایت این موضوعات لازمه توسعه گردشگری مذهبی است که بسیار در عمران و آبادی معنوی جامعه می تواند موثر باشد.
مدیرکل اوقاف اصفهان بیان داشت: اگر ما بخواهیم برای توسعه گردشگری یک دعوت عام داشته باشیم مستلزم افزایش امکانات هستیم، اداره اوقاف نیازهای خود را در شورای برنامه ریزی شهرستانها مطرح می کند اما به دلیل محدودیت اعتبارات اولویت های دیگری وجود دارد که باعث می شود ما از این حداقل ها کمتر بهره مند شویم.
بلک: فضاهای زیادی در اختیار مجموعه های مشتاق حوزه گردشگری مانند تورهای گردشگری قرار دادیم و از پذیرش توریست خارجی محدودیت نداریم اما مسئولان باید در این زمینه بستر جدیدی ایجاد کنند تا مسایل امنیتی بهداشتی خدماتی و مسایل حمل نقل تأمین شود
وی گفت: وضعیت گردشگری در مسجد جامع، میدان امام و مسجد خوب است اما اگر بخواهیم در استان اصفهان در مقطع خاصی به ویژه مراسمات مذهبی پذیرای چند هزار نفر باشیم تمهیدات بیشتری مورد نیاز است.
مدیرکل اوقاف اصفهان عنوان کرد: فضاهای زیادی در اختیار مجموعه های مشتاق حوزه گردشگری مانند تورهای گردشگری قرار دادیم و برای پذیرش توریست خارجی محدودیت نداریم اما مسئولان باید در این زمینه بستر جدیدی ایجاد کنند تا مسایل امنیتی، بهداشتی، خدماتی و حمل نقل تامین شود.
تسهیل دسترسی تورهای گردشگری به اماکن دینی
وی افزود: به عنوان مثال در مسجد جامع و بقعه علامه مجلسی فضای پیرامون دچار ضعف است.
حجت الاسلام بلک با تأکید بر اینکه امامزادگان به زباندان نیاز است گفت: برای توسعه گردشگری مذهبی به زباندان هوایی نیاز داریم که بتواند روایتگری کنند و پیام فرهنگی ما را به شیوه مناسب به گردشگر خارجی منتقل کند.
وی گفت: اداره اوقاف در زمینه تامین زیرساخت ها طرح های مختلفی دارد که نیازمند تعامل بیشتر دستگاه های تخصصی فعال در زمینه گردشگری است.
گردشگری خلاق در نصف جهان مغفول مانده است
و اما در همین ارتباط یک پژوهشگر، اصفهان پژوه و کارشناس گردشگری در خصوص مشکلات گردشگری در اصفهان بیان داشت: مشکل گردشگری در اصفهان این است که گردشگری در اصفهان هنوز با مدل سنتی انجام می شود ما الزاما باید به سمت گردشگری خلاق حرکت کنیم.
محمدرضا کشانی اضافه کرد: اصفهان به عنوان یک جهان شهر و یک موزه جهانی ظرفیت بالایی دارد و ما تا زمانی که به سمت گردشگری خلاق نرویم موفق نخواهیم شد.
بیان داشت: مدلی را به عنوان گردشگری مفهومی طراحی کرده ام که بسیار در جذب توریست موثر است به عنوان مثال برای تفسیر میدان نقش جهان باید تفکر طراحی و حکمت فلسفی آثار را بیان کرد.
وی بیان داشت: تور لیدر یا روایتگر باید به خوبی فلسفه آثار را بیان کند و به خوبی گردشگر را درگیر اثر کند تا با اثر زندگی کند نه اینکه جلوه مذهبی و فیزیکی را ببینید و برود گردشگر باید بیایید که بماند نه اینکه بیایید و برود و این موضوع یعنی گردشگری ما خلاق نیست.
این اصفهان پژوه با تأکید بر اینکه تاثیرگذاری یک اثر تاریخی روی گردشگر نیازمند یک روایتگر توانا است، ادامه داد: به عنوان مثال یک گردشگر در بازدید از تخت جمشید با یک روایتگر ناآگاه تماما سرستون های شکسته می بیند اما با همراهی و تفسیر یک روایتگر توانمند و با تجربه فرهنگ و تمدن یک ملت را درک می کند.
کشانی: در گردشگری معنوی مخاطب باید به درک و شهود برسد که این موضوع نیازمند تغییر موضع از گردشگری سنتی به گردشگری مفهومی است
وی با بیان اینکه در گردشگری معنوی مخاطب باید به درک و شهود برسد که این موضوع نیازمند تغییر موضع از گردشگری سنتی به گردشگری مفهومی است، گفت: اصفهان پژوهان و اهالی علم معتقدند اصفهان را نباید بازدید کرد اصفهان را باید زیارت کرد این یعنی در حوزه گردشگری مفهومی و خلاق نیازمند کار بیشتری هستیم.
کشانی بیان داشت: گردشگران خارجی بسیار به تعامل با مردم علاقمند هستند تا با رسوم و فرهنگ ما آشنا شوند به عنوان مثال گردشگر خارجی از شرکت در مراسمات خاص ما به ویژه مراسم عروسی و مراسم های سنتی و مذهبی بسیار استقبال می کنند که این موضوع با تأکید بر گردشگری مفهومی میسر می شود.
اصفهان شهری است که فرهنگ، هنر و عبادت در آن به طور یکپارچه و همنوا در هم تنیده شده است، تجریه ای منحصر به فرد که به توریست و مسافران مذهبی فرصتی برای تجربه عمق عبادت و ارتباط با خداوند می‌دهد و آنها را با یکدیگر هم نوا می سازد. این فرصتی بی بدیل است که با وجود اینکه سالهاست در دنیا به شکل جدی دنبال می شود اما در شهر ادیان توحیدی که حتی مزین به مکانی به نام صفاخانه برای تعامل ادیان بوده است و در حالی که توریسم مذهبی یکی از برترین مسیرهای توسعه اقتصادی در مفهوم گردشگری هر کشوری است و تقاضا برای آن توسط گردشگران رو به افزایش است؛ متاسفانه نه تنها به آن توجه چندانی نمی شود بلکه حتی برخی آژانس های گردشگری نیز آن را در تضاد با شئون خود می پندارند!
نظر شما