بازار؛ گروه آب و انرژی: جدیدترین صورت های مالی از واقعیت های عجیب و غریبی در صنعت نفت ایران پرده برداشت. صنعتی که به واسطه دسترسی به منابع ارزان باید سود ده باشد، در برخی موارد زیان سنگینی را به نام خود ثبت کرده است. به عنوان مثال شرکت پخش و پالایش در سال گذشته ۳۳ هزار میلیارد تومان زیان به ثبت رسانده یا شرکت پایانه های نفتی تنها ۱۱ میلیون تومان سود کرده است.! هاشم اورعی کارشناس انرژی و استاد دانشگاه صنعتی شریف دلیل چنین وضعیتی را در اقتصاد دولتی ایران دانسته و در این باره به بازار می گوید: این قانون اقتصاد است. هر چیزی را که مدیریت آن را به دولت واگذار کنید بعد از مدتی دچار بحران می شود. یعنی اگر همین امروز به دولت اعلام کنیم که باید از کویر شن و ماسه را جمع کند و در بازار بفروشد، زمان زیادی نمی گذرد که دچار کمبود شن و ماسه در کشور می شویم.
او در بخش دیگری از سخنان خود گریزی هم به مساله ناترازی سوخت در کشور زد و گفت: بخش زیادی از کمبودهایی که امروز در حوزه بنزین، گاز، برق و آب وجود دارد ناشی از همین اقتصاد دولتی است. ضمن اینکه شیوه نادرست قیمت گذاری صحیح در طول سال های گذشته کشور را به شرایط بحرانی رسانده است.
دچار ناترازی فزاینده شده ایم
اورعی با اینکه انرژی در کشور ما از یک کالای اقتصادی به یک کالای سیاسی تبدیل شده است، ادامه داد: ما امروز دچار ناترازی فزاینده ای هستیم و این ناترازی هر سال بیشتر و بیشتر خواهد شد.
رتبه نخست پرداخت یارانه انرژی را در دنیا به نام خود ثبت کرده و حدود ۴۶ درصدی از کل یارانه مستقیمی که در حوزه انرژی در کل دنیا پرداخت می شود، مربوط به ایران است
او با بیان اینکه رتبه نخست پرداخت یارانه انرژی را در دنیا به نام خود ثبت کرده ایم، افزود: حدود ۴۶ درصدی از کل یارانه مستقیمی که در حوزه انرژی در کل دنیا پرداخت می شود، مربوط به ایران است. این آمار نشان می دهد که فراتر از آنچه داریم در حال خرج کردن هستیم. شرایط امروز ما همانند خانواده ای است که درآمد ماهانه اش ۱۰۰ تومان بوده اما ماهی ۵۰۰ تومان هزینه می کند.
اقتصاد انرژی کشور در یک قدمی ورشکستگی قرار دارد. مصرف بنزین سالانه چیزی حدود ۲۰درصد و گاز ۱۲ درصد افزایش می یابد. . به بیانی دیگر در بخش مصرف داخل مواجه با رشد شدید تقاضا هستیم
به گفته این استاد دانشگاه، اقتصاد انرژی کشور در یک قدمی ورشکستگی قرار دارد. مصرف بنزین سالانه چیزی حدود ۲۰درصد و گاز ۱۲ درصد افزایش می یابد. به بیانی دیگر در بخش مصرف داخل مواجه با رشد شدید تقاضا هستیم. به همین دلیل است که می گویم درست کردن آنچه امروز با آن مواجه هستیم سخت تر از آن چیزی است که تصور می کنیم و برای آن نیاز به یک برنامه ریزی بلند مدت است. ضمن اینکه تغییرات یا به عبارت دیگر جراحی اقتصاد انرژی ما هزینه اجتماعی و اقتصادی دارد و اگر می خواهیم مسیر درست را انتخاب کنیم باید این هزینه را بپردازیم.
استاد دانشگاه صنعتی‌شریف با اشاره به روند بهینه‌سازی مصرف در دنیا و مقایسه آن با ایران گفت: در دوره ۲۰ ساله (۲۰۱۹-۲۰۰۰) منحنی شدت مصرف انرژی کشور دنیا ۲۴ درصد کاهش یافته است و فقط چند کشور مصرف غیربهینه دارند که در این بین ایران با رشد ۴۲.۵ درصدی مصرف در بین کشورهای با مصرف غیربهینه شاگرد اول است، یعنی طی این دوره ۲۰ ساله نه تنها مصرف را کاهش نداده بلکه افزایش هم داده است، به عبارت دیگر اگر ۱۰۰ واحد انرژی مصرف می‌کردیم که یک دلار ارزش افزوده ایجاد کنیم امروز ۱۴۲ واحد انرژی مصرف می‌کنم تا همان یک دلار ارزش افزوده را ایجاد کنیم، زیرا در کشور ما سیاست‌گذاری و قیمت‌گذاری کوتاه‌مدت و اشتباه است و مسائل اقتصادی مهم نیستند، در صورتی که بقیه کشورها از فناوری روز برای کاهش مصرف انرژی استفاده کرده‌اند.
زیان شرکت های دولتی در راه است
اورعی با اشاره به این نکته که با کمال تأسف در شرایط فعلی مدیریت انرژی آنطور که باید و شاید درست کار نمی‌کنند و آینده‌نگر نیستند، در ادامه گفت: تمام شرکت های دولتی ایران صرف نظر از اینکه در چه بخشی فعالیت می کنند، دیر یا زود زیان ده می شوند چرا که معمولا سود و زیان در شرکت های دولتی مطرح نبوده و مدیران خیلی روی این مساله حساسیت ندارند. در برخی موارد حتی با مدیرانی مواجه هستیم که ۱۰۰ سود یک شرکتی را فدای یک تومان نفع و سود خود می کنند. در چنین شرایطی چطور می توان انتظار سود دهی داشت.
همه ساله بخش زیادی از منابع و بودجه دولت صرف زیان انباشته شرکت های دولتی می شود، با این وجود اراده ای برای خصوصی سازی درست و واقعی این واحدها دیده نمی شود چرا که این واحدها به حیات خلوتی برای برخی از مدیران تبدیل شده است
استاد دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه همه ساله بخش زیادی از منابع و بودجه دولت صرف زیان انباشته شرکت های دولتی می شود، ادامه داد: با این وجود اراده ای برای خصوصی سازی درست و واقعی این واحدها دیده نمی شود چرا که این واحدهای دولتی به حیات خلوتی برای برخی از مدیران تبدیل شده است. به عبارت دیگر شرکت های دولتی نقش حیات خلوت را برای مسئولین ایفا می کنند. در مقابل مسئولین هم حافظ بقای این شرکت های زیان ده هستند حتی به قیمت میلیارد ها تومان ضرر و زیانی که از جیب مردم پرداخت می شود.
شرکت پخش فرآورده های نفتی به دنبال حفظ جایگاه اربابیت خود است
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه شرکت ها و نهادهای دولتی باید هر چه سریع تر به بخش خصوصی واقعی واگذار شود و دولت وظیفه واقعی خود را انجام دهد، افزود: در چنین شرایطی همچنان شاهد هستیم که بخش های دولتی همچون شرکت پخش فرآورده های نفتی صحبت از ایجاد پتروپالایشگاه شهید سلیمانی می کند. دلیلش ساده است؛ چرا که این شرکت و البته هزاران شرکت دولتی دیگر دوست ندارند که جایگاه اربابیت خود در اقتصاد را از دست بدهند.
نظر شما