بازار؛ گروه استان ها: ۹۰ درصد پنیر پیتزا مصرفی کشور در خراسان رضوی تولید می‌شود و لذا این استان یکی از قطب های تولید و هم چنین محصولات لبنی است که در حال حاضر بنا بر اظهارات فعالان این صنعت رغبتی برای تولید در آن دیده نمی شود و قیمت های دستور موجب ضرر دادن این کارخانه ها شده است.
به گزارش خبرنگار بازار، در حال حاضر سفره مردم کوچک شده و لذا مصرف لبنیات و گوشت نیز کاهش پیدا کرده و از طرفی موانع صادراتی موجب شده تا کارخانه های لبنیات با کمترین ظرفیت و با بی رقمی به فعالیت خود ادامه دهند.
کاهش جمعیت دامی به دلیل خشکسالی‌های متعدد؛ قیمت های دستوری، نبود بازار صادراتی، کمبود سرمایه در گردش و افزایش قیمت دلار و از همه مهمتر حذف ارز یارانه ای از مهمترین مشکلاتی است که موجب شده تا کارخانه های لبنی از گردونه تولید و رونق بازبمانند.
ریشه کاهش مصرف
یکی از فعالان حوزه صنعت لبنیات خراسان رضوی در گفت و گو با بازار اذعان می کند: افزایش قیمت محصولات لبنی بر میزان خرید خانواده ها و استقبال آن ها از بر محصولات تاثیر گذار بوده است.
مریم سراج احمدی اذعان می کند: در حال حاضر مشکلات اقتصادی بر معیشت بسیاری از خانواده‌ها سایه افکنده به همین دلیل واحدهای تولیدی با افزایش قیمت محصولات لبنی مخالفند؛ اما به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه چاره‌ای جز افزایش قیمت نیست.
این تولید کننده مواد لبنی صنعتی اذعان می کند: در حال حاضر افزایش قیمت مواد اولیه، کرایه حمل، دستمزد کارگران، تعرفه امتیازات آب، برق و گاز مزید بر علت شده و بر قمیت نهایی محصولات لبنی تاثیر گذاشته است.
وی قیمت های دستوری دولت را عاملی برای بی انگیزگی و رکود در تولید می داند و می گوید: واحدهای تولیدی با قیمت‌گذاری دستوری مخالفند؛ چرا که این مساله رقابت را کاهش می‌دهد و کیفیت محصولات را زیر سوال می‌برد لذا ما بر این باوریم صنایع لبنی و دامداری‌ها مکمل یکدیگرند و طبیعتا می‌توانند به‌دور از هرگونه دخالت دولت به توافق برسند.
«سراج» فعال حوزه صنعت لبنیات در خراسان رضوی : هر سال قیمت شیر توسط دولت مشخص می‌شود و متاسفانه همه ساله نیز قیمت اعلام شده با بهای تمام شده محصول تفاوت بسیار دارد!
عضو کانون بانوان بازرگان خراسان رضوی ادامه می دهد: میانگین جهانی سرانه مصرف شیر حدود ۱۶۰ کیلوگرم در سال برای هر فرد است اما این عدد در کشور ما بین ۶۰ الی ۷۰ کیلوگرم است.
احمدی با اشاره به این موضوع که با سرانه مصرف میانگین جهانی فاصله زیادی داریم می افزاید: ما بر این باوریم با سیاست‌های در پیش گرفته متولیان، سهم محصولات لبنی از سبد غذایی مردم بیش از این کاهش خواهد یافت و کاهش مصرف لبنیات در خانواده‌ها اثرات کوتاه مدت و بلندمدتی بر سلامتی جامعه و نسل آینده خواهد داشت.
وی با انتقاد از قیمت گذاری دستوری و مداخله دولتمردان در قیمت ها عنوان می کند: هر سال قیمت شیر توسط دولت مشخص می‌شود و متاسفانه همه ساله نیز قیمت اعلام شده با بهای تمام شده محصول تفاوت بسیار دارد!
سراج احمدی با بیان اینکه دستورالعملی برای افزایش قیمت محصولات لبنی صادر نشده و دستگاه‌های نظارتی هم با هرگونه افزایش قیمت برخورد می‌کنند یادآور می شود: از یک سو قیمت شیر خام افزایش یافته و از سوی دیگر، دولت به واحدهای لبنی اجازه افزایش قیمت نداده است. واحدهای صنایع لبنی حتی اگر به میزان ۳۰ درصد افزایش قیمت بر محصولات خود داشته باشند، باز هم ادامه فعالیت برای آنان فاقد توجیه اقتصادی است.
برنامه های ششم توسعه جدی گرفته نشد
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه تاکنون سیاست ها و برنامه های متعددی برای حمایت از صنایع لبنی از طرف دولتمردان در دستور کار قرار گرفته و به آن عمل نشده است اظهار می کند: با وجود اینکه طرح های مختلفی در برنامه توسعه ششم به تصویب و ابلاغ شد اما متاسفانه هیچکدام منفعتی برای تولید کنندگان نداشت زیرا در عمل به به اجرا نرسید.
مهدی هدایت نبا با اشاره به رعایت نشدن بند (ح) ماده ۳۱ برنامه ششم توسعه جهت افزایش سرانه مصرف شیر، خاطرنشان می کند: متأسفانه در برنامه هفتم توسعه صورت مسئله پاک شده و این موضوع وجود ندارد.
در برنامه ششم توسعه، قوانینی از جمله اخذ عوارض از انواع چربی‌های وارداتی دارای اسیدهای چرب اشباع و ترانس بیش از حد مجاز و نوشابه‌های گازدار مصرفی و صرف منابع حاصل از آن در جهت افزایش سرانه مصرف شیر در این زمینه وجود داشت؛ اما علی‌رغم وجود این قانون در برنامه ششم توسعه، اقدامات لازم در خصوص اجرای آن صورت نگرفت.
مشکلات مضاعف تولید کنندگان
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانجات فرآورده‌های لبنی خراسان رضوی با بیان اینکه متاسفانه مشکلات تولید کنندگان از زمان حذف ارز ترجیحی دو چندان شده است ادامه داد: از هنگامی که ارز ترجیحی در تامین نهاده های دامی حذف شد مشکلات دامداران نیز دو چندان شد.
هدایت نیا به خبرنگار ما گفت: این موضوع موجب شد تا به دلیل افزایش چند برابری قیمت علوفه لذا سرمایه در گردش دامداران نیز با کسری مواجه شود و آن ها را برای تامین علوفه و نهاده های دامی در تنگنا قراردهد.
وی اضافه کرد: دولتمردان برای توزیع و تامین نهاده های دامی سامانه بازارگاه را راه ندازی کردند اما در عمل دریافت نهاده های دامی از طریق این سامانه به گونه ای دردسر ساز شد که بسیاری از دامداری‌های کوچک به تعطیلی کشانده شدند.
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانجات فرآورده‌های لبنی خراسان رضوی با بیان اینکه تولید شیر گاو سنتی به دلیل قیمت بالای علوفه ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داشته است عنوان کرد: از آن جا که یک دامدار سنتی روستایی نمی‌تواند از سامانه بازارگاه خرید انجام دهد به اجبار علوفه مورد نیاز را از بازار آزاد خریداری می‌کند لذا نگهداری دام برای وی هیچ سودی ندارد و لذا دامدار تمایل دارد تا دام خود را به کشتارگاه ببرد تا حداقل گوشت را به کیلویی ۴۰۰ هزار تومان به فروش برساند.
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی با بیان اینکه کمبود و گرانی نهاده های دامی در طی چند سال گذشته به کابوس تولید کنندگان شیر تبدیل شده است ادامه داد: همین موضوع موجب شده تا افزون بر ۴۰ درصد تولید شیر در دامداری های سنتی کاهش پیدا کند.
نبود حمایت دولتی
وی با بیان اینکه مصرف شیر در حال حاضر در مقایسه با سال ۱۳۹۰ به نصف کاهش پیدا کرده است بیان کرد: از زمانی که شیر یارانه ای و توزیع شیر در مدارس متوقف شد آمار مصرف با کاهش شدید همراه بوده است.
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانجات فرآورده‌های لبنی خراسان رضوی : با وجود اینکه ظرفیت پذیرش شیر کارخانجات فعال و نیمه فعال استان حدود ۱۰ هزار تن در روز است اما رکورد تولید شیر در استان ۳ هزار تن است لذا حدود ۷۰ واحد با ظرفیت محدودی فعالیت می‌کنند
وی می گوید: البته پیشنهاد انجمن صنایع لبنی اینست که عوارضی که از صنعت اخذ عوارض از انواع چربی‌های وارداتی دارای اسیدهای چرب اشباع و ترانس بیش از حد مجاز و نوشابه‌های گازدار مصرفی دریافت و صرف افزایش سرانه مصرف شیر گردد.
هدایت‌نیا در رابطه با توزیع شیر در مدارس نیز تصریح کرد: دولت در سال جاری اعلام کرد که این کار را خیرین انجام دهند. وزیر آموزش و پرورش در روز اول سال تحصیلی اعلام کرد که شیر در مدارس ابتدایی توزیع خواهد شد؛ اما به عنوان متولی این کار در استان، تاکنون هیچ خبری از آموزش و پرورش دریافت نکرده ایم.
وی اضافه کرد: گرانی لبنیات و عوارضی که از کارخانجات اخذ می‌شود، باعث کاهش سرانه مصرف یا روی آوردن به لبنیاتی‌های سنتی شده است. لبنیاتی‌های سنتی هزینه‌هایی از جمله آزمایشات، دامپزشکی و استاندارد ندارند.
صادرات مقرون به صرفه نیست
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانجات فرآورده‌های لبنی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: با افزایش قیمت شیر، صادرات نیز افزایش پیدا کرده اما ما از نرخ صادرات فعلی راضی نیستیم.
وی افزود: در سال گذشته میزان صادرات لبنیات ایران از دیگر کشورهای خاورمیانه بیشتر و حدود ۷۱۶ هزار دلار بوده است و همزمان با افزایش قیمت شیر در ایران، قیمت لبنیات در جهان از ۲.۶ دلار به ۱.۹ دلار کاهش پیدا کرده لذا صادرات با شیر کیلویی ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان فاقد توجیه اقتصادی است.
هدایت‌نیا ادامه داد: کارخانجات فراوانی در خراسان رضوی وجود دارند که با ظرفیت پایینی فعالیت می‌کنند و با وجود اینکه ظرفیت پذیرش شیر کارخانجات فعال و نیمه فعال استان حدود ۱۰ هزار تن در روز است اما رکورد تولید شیر در استان ۳ هزار تن است لذا حدود ۷۰ واحد با ظرفیت محدودی فعالیت می‌کنند.
ضرورت تعیین قیمت منطقی
رییس دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی توجه به بخش خصوصی و تعامل با این بخش را در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها بسیار حائز اهمیت عنوان می کند.
علی اکبر لبافی به بازار می گوید: یکی از اشکالات موجود در کشور، عدم نظرخواهی از بخش خصوصی در تصمیم گیری‌هاست در حالی که در قانون رفع موانع تولید و قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار به این موضوع و اخذ نظر بخش خصوصی تاثیرپذیر از موضوع در زمان تصمیم گیری تاکید شده است و قیمت گذاری باید به گونه ای باشد که هم واحد تولیدی حفظ شود و هم جریان صادرات تداوم یابد.
وی اذعان می کند: قیمت گذاری صنایع لبنی یکی از مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات لبنی است و در این زمینه چند متولی وجود دارد و همین موضوع به تشدید مشکلات منجر شده است.
لبافی عنوان می کند: برخی از مسئولان به قیمت‌گذاری آزاد، برخی به قیمت‌گذاری دستوری و شماری هم به تلفیق هر دو معتقدند و این وضعیت موجب تصمیم گیری براساس دیدگاه‌های متفاوت می شود.
وی تاکید می کند: این در حالی است که ما بر پایداری روند فعالیت کارخانجات تولیدی به استناد قیمت تمام شده منطقی کالا و عادلانه بودن بهای محصول برای مصرف کننده و توامان تولیدکننده تاکید داریم.
وعده هایی که محقق نشد
به گزارش خبرنگار بازار؛ قرار بود مابه‌التفاوت حذف ارز ترجیحی تبدیل به یارانه کالابرگ اساسی شود و به دهک‌های محروم برسد و یا به عنوان شیر مدارس در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد و به صورت کلی قرار بود نظام سیاست‌های حمایتی اصلاح شود که متأسفانه این اتفاق رخ نداد و به‌جای اینکه دولت بر دهک‌های محروم تمرکز کند و اجازه ندهد با افزایش قیمت‌ها، سرانه مصرف آنان کاهش یابد؛ حمایت خاصی از این دهک‌ها نشد و در مقابل یک یارانه نقدی به‌عموم دهک‌ها پرداخت شد.
پیش از این تأکید مسئولان اجرایی کشور این بود که با حذف یارانه‌ها، نظام سیاست‌های حمایتی را احیا خواهند کرد اما این اتفاق رخ نداد و بدتر اینکه دولت ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی را حذف و لذا تولید کنندگان را با شوک بزرگ روبرو کرد.
نظر شما