محمود علیزاده؛ بازار: خراسان جنوبی بدون شک یگانه پرچمدار تولید یاقوت سرخ بی دانه در ایران و جهان است و هرسال حجم زیادی از این محصول بی نظیر را روانه بازار مصرف می کند. تولید بیش از ۹۰ درصد زرشک مصرفی بازارهای ایران و جهان موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت زیرا نه تنها حوزه اشتغال کشاورزی آن دربرگیری گسترده ای دارد بلکه حجم مبادله مالی آن چه در فصل تولید و چه پس از خشک شدن محصول قابل چشم پوشی نیست.
همه ساله این محصول در فواصل مختلف پس از تولید دچار چالش های متعددی از جمله فضای مناسب برای خشک کردن، نوسان قیمت، فله فروشی و ... می شود اما این موارد با وجود گستره تولید این کالای استراتژیک کشاورزی یا همچنان به قوت خود باقیست و یا کارهای انجام شده برای تقویت تولید و تولید کننده آنچنان که باید چشم گیر نیست.
آنچه در قالب حمایت از کشاورز و تولید زرشک انجام شده است، بیشتر موقت و در فصل برداشت بوده است و پس از آن به اذعان کشاورزان چندان مورد توجه مدیران برنامه ریز نیست
اگر چه خراسان جنوبی تنها تولید کننده این محصول خاص، منحصر به فرد و استراتژیک است اما متاسفانه سال هاست که چندان کار مهمی برای رفع چالش های پیش روی تولید تا مصرف آن رخ نداده و آنچه هم در قالب حمایت از کشاورز و تولید زرشک انجام شده است، بیشتر موقت و در فصل برداشت بوده است و پس از آن به اذعان کشاورزان چندان مورد توجه مدیران برنامه ریز نبوده است که از نمونه آن می توان به افت و خیزهای قیمت آن به دلیل نبود برنامه مناسب برای بازار مصرف اشاره کرد.
توجه به توریسم کشاورزی
بارها چه در نشست های تخصصی و چه در جشنواره های مختلف چالش های پیش روی تولید یاقوت سرخ خراسان جنوبی مطرح و به تفصیل درباره آن بحث شده است اما همچنان فرصت های طلایی زنجیره تولید تا مصرف آن یا به فراموشی سپرده شده و یا اقدامات رخ داده به نسبت حجم تولید چندان گسترده نیست که بتوان چندان سخنی از آن به میان آورد، به عنوان مثال در استانی که ادعای تولید بیش از ۹۰ درصد زرشک دنیا را یدک می کشد، فعالیت تعداد بسیار معدود واحدهای فراوری و ناشناخته ماندن تولیدات آن نشان از کم کاری در این حوزه دارد.
توریسم کشاورزی و توجه به گردشگری در فصل برداشت، معرفی مداوم و گسترده محصول در سطح علمی و بین المللی، آموزش کشاورزان برای ارتقای تولید، معرفی ارزش های دارویی و کار برای عرضه آن به بازار، تبیین فرصت های اقتصادی زرشک در راستای جذب سرمایه گذار از جمله چرخه های مغفول مانده و یا کم کار شده در زنجیره تولید تا مصرف یاقوت سرخ خراسان جنوبی است که اگر با گذشت سال ها از گسترش یافتن تولید آن مورد توجه قرار می گرفت، حالا نه تنها کشاورز دغدغه زیادی نداشت بلکه استان هم از مزایای تولید آن بیشتر بهره می برد.
آن چه که در حال حاضر، استان و کشاورزان زرشک کار با آن مواجه هستند چالش تولید در شرایط خشکسالی شدید چند ساله و کاهش منابع آبی است که باید مورد توجه قرار گیرد زیرا بی توجهی به آن خسارات جبران ناپذیری در پی دارد
مشکلات همچنان پابرجاست
در سال های اخیر و بر اساس برنامه ریزی انجام شده جشنواره زرشک با هدف معرفی بیشتر این کالای استراتژیک برگزار می شود و اهداف مختلفی چون حمایت از کشاورزان، گسترش فراوری، ایجاد ارزش افزوده بیشتر و .... را دنبال می کند اما همچنان چالش های تولید، ضعف صنایع فرآوری، بازاریابی، فروش فله ای و ... پیش روی تولید آن قرار دارد.
آن چه که در حال حاضر، استان و کشاورزان زرشک کار با آن مواجه هستند چالش تولید در شرایط خشکسالی شدید چند ساله و کاهش منابع آبی است که باید مورد توجه قرار گیرد زیرا بی توجهی به آن خسارات جبران ناپذیری در پی دارد.
از سوی دیگر تقویت صنایع فراوری خرد و بزرگ، بازاریابی داخلی و خارجی منسجم با هدف جذب ارزش افزوده بیشتر، برنامه ریزی سالانه برای حذف و یا کاهش تنش های فصلی عرضه زرشک به بازار، حذف حمایت ناقص از کشاورز، گسترش و حمایت از ایجاد شهرک های تخصصی زرشک در مناطق عمده تولید، گسترش فرآوری محصول به صورت تازه و خشک شده و... از فرصت هایی است که در صورت توجه به آن نه تنها رغبت کشاورز به تولید بیشتر و بهینه را در پی خواهد داشت بلکه اقتصاد و معیشت خانواده تقویت خواهد شد و نتیجه آن چیزی جز ارتقای اقتصاد کشاورزی منطقه و توسعه استان نخواهد بود.
نظر شما