روی زرد طلای سرخ | وقتی زعفران ایران با برند اسپانیا جهانی می شود

عارف اصفهانی؛ بازار: کشت زعفران با درآمد خوب خود این روزها مورد توجه بسیاری از کشاورزان استان اصفهان قرار گرفته و با توجه به اینکه آب زیادی هم لازم ندارد با خشکسالی اصفهان کنار آمده و می تواند به اقتصاد این استان کمک شایانی کند. در سال های اخیر کشت این محصول شکلی جدی تر به خود گرفته و اگر تا دیروز کشاورزان اصفهانی تنها چند جریب از زمین های خود را به کشت زعفران اختصاص می دادند اما حالا هکتارها زمین آماده می شود تا طلای سرخ در دل آن کشت شود.

با وجود این که هم اقلیم اصفهان و هم خاک مساعد توانسته جایگاه زعفران در اصفهان را محکم کند اما این کشت آن طور که باید و شاید هنوز بازار موفقی در اصفهان پیدا نکرده و اگر کشتی هم صورت می گیرد با زعفران مشهد مخلوط و بعد به بازار عرضه می شود.

این در حالی است که به گفته کارشناسان، کشت زعفران در اصفهان می تواند به عنوان یک حربه اقتصادی بسیار مهم راهکاری برای عبور از خشکسالی و راه نجاتی برای کشاورزی اصفهان باشد.

نباید خام فروشی کنیم

در حال حاضر قطب کاشت زعفران در اصفهان شهرستان تیران و کرون است که عیار زعفران این منطقه بسیار بالا است و به گفته مدیر جهاد کشاورزی این شهرستان، به دلیل کیفیت بسیار بالای این محصول به نسبت زعفران مشهد و خراسان این زعفران با زعفران مشهد مخلوط و بعد به بازار عرضه می شود.

مهدی آرپناهی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تیران و کرون در پاسخ به سوال خبرنگار بازار مبنی بر اینکه با توجه به اینکه زعفران در تیران و کرون کیفت و رشد خوبی دارد چرا زعفران ما را به نام اسپانیا می شناسند و آیا در این زمینه فکری نکرده اید که از این گیاه ارزآوری بیشتری داشته باشید، می گوید: متاسفانه با وجود اینکه اسپانیا سطح زیر کشت زعفران ندارد اما در بازار جهانی زعفران ما را به نام خودش برند سازی کرده است؛ زعفران ایران را خرید می کند و در کل دنیا پخش می کند؛ در این زمینه ما در شهرستان تیران و کرون شرکت تعاونی گیاهان دارویی تشکیل داده ایم که قرار است در این زمینه فعالیت مناسبی داشته و برندسازی کنیم.

وی می افزاید: تیران و کرون دارای ۲۱ هزار هکتار زمین کشاورزی است. این منطقه به لحاظ کاشت گیاهان دارویی به خصوص موسیر و زعفران دارای پتانسیل های زیادی است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تیران و کرون معتقد است که این شهرستان می تواند بیش از اینها به خصوص در رابطه با گیاهان دارویی ارزآوری داشته و به همین خاطر باید با توجه و دقت بیشتری نسبت به ارزآوری محصولات نگریست.

آرپناهی، با اشاره به اینکه منطقه تیران و کرون که از موقعیت مناسبی برای کشاورزی برخوردار است، اظهار می دارد: زعفران جایگزینی مناسب برای گیاهان آب بر است اما بزرگترین مشکل ما در این رابطه خام فروشی است.

کیفیت زعفران اصفهان در جهان حرف اول را می زند

این همان موضوعی است که ستاره یعقوبی، کارشناس کشاورزی هم به آن اشاره می کند و می گوید: کشورهایی همچون اسپانیا اصلاً زعفران ندارند و تنها به واسطه محصولات کشاورزی ما جهانی شده اند. این در حالی است که کشورهای همسایه هم از ما به شکل خام زعفران را می خرند و با فناوری هایی که دارند با بسته بندی زیبا آن را به توریست ها ارائه می دهند در حالیکه ما می توانیم با دقت بیشتر و توجه به بسته بندی مناسب ارزآوری بیشتری از این طریق برای کشور داشته باشیم.

این کارشناس با اظهار تاسف از اینکه زعفران ما برندسازی نشده و همین موضوع باعث شده که کشاورز و تولید کننده ما آنطور که باید و شاید حمایت نشود و انگیزه خود را از دست بدهد، تصریح می کند: کیفیت زعفران ایران و اصفهان حرف اول را در جهان می زند و ما باید با سرمایه گذاری مناسب و جذب سرمایه گذار از خام فروشی این محصول جلوگیری کنیم.

وی تاکید کرد: زعفران در کشور ما قیمت ثابت ندارد و متغیر است اما کسانی که زعفران را از ما خریداری و به بازار جهانی ارائه می‌ کنند برای یک سال قیمت ثابتی را در نظر می‌ گیرند.

یکی دیگر از شهرستان هایی که در عرصه زعفران می تواند پیشتاز باشد، نجف آباد است که به دلیل مستعد بودن خاک و آب و هوایی که دارد برای کشت این محصول مناسب است. زعفران به دلیل کشت و برداشت آسان، نیاز به آب کم و سازگاری بالایی دارد و می تواند جایگزین مناسبی برای دیگر محصولات کشاورزی مثل بادام که اکنون به دلیل خشکسالی ها نیاز آبی بسیاری دارند، باشد.

تغییر الگوی کشت برای کشت زعفران

یکی از کشاورزان این منطقه در گفت و گو با خبرنگار بازار تاکید می کند: زعفران با شرایط طبیعی منطقه نجف آباد هم‌ خوانی دارد و در واقع منطقه‌ ای که بیشتر کشت آن بادام است باید به سمت کشت زعفران برود. اکنون بسیاری از کشاورزان این منطقه به این سمت رفته اند چرا که با گرم شدن زمستان ها آفات از بین نمی رود و بسیاری از درختان بادام به دلیل بی آبی و آفات خشک شده اند، بنابراین بسیاری از کشاورزان اقدام به کشت زعفران کرده اند و از این موضوع راضی هستند.

سعید عاملی، می افزاید: با توجه به اینکه زعفران عمدتا در مناطق خشک کشت می شود که دارای دوره طولانی گرما و تابش آفتاب است، مدیریت آبیاری بسیار ضروری است، اما این محصول آب چندانی نیاز ندارد و زمانی به آبیاری نیاز دارد که دیگر درختان نیاز به آب ندارند (یعنی از اوایل پاییز تا آخر فروردین ماه) و آبیاری وقتی که بارندگی هم باشد حتی کمتر می شود.

وی با اعلام این که شهرستان نجف آباد بعد از نطنز، رتبه دوم سطح زیر کشت زعفران را در استان دارا است، می گوید: اکنون بیش از ۷۰ هکتار اراضی زراعی نجف آباد، به کشت گیاه زعفران اختصاص دارد که بخش مهردشت و روستاهای علی آباد و خیر آباد از مناطق عمده کشت زعفران در این شهرستان است.

اصفهان به عنوان سومین تولید کننده زعفران در کشور به شمار می رود، اما باز هم نمی توان به این جایگاه امیدوار بود چون سطح زیر کشت آن نسبت به رقبا بسیار ناچیز بوده و در حالی که سطح زیر کشت خراسان رضوی ۵۷ هزار هکتار است اصفهان فقط با ۵۰۰ هکتار به این جایگاه دست یافته است

او در مورد نرخ دستمزد کارگران برای برداشت این محصول نیز می گوید: در این مورد مشکل خاصی نداریم چون برداشت محصول فقط در یک ساعت خاص یعنی از صبح باید باشد، بنابراین نیاز به کارگر دائم نیست و کارگران به صورت ساعتی کار می کنند به طوری که وقتی که در یک منطقه فصل برداشت می شود کارگران از روستاهای دیگر به منطقه می آیند.

با این که اصفهان به عنوان سومین تولید کننده زعفران در کشور به شمار می رود، اما باز هم نمی توان به این جایگاه امیدوار بود چون سطح زیر کشت آن نسبت به رقبا بسیار ناچیز بوده و در حالی که سطح زیر کشت خراسان رضوی ۵۷ هزار هکتار است اصفهان فقط با ۵۰۰ هکتار به این جایگاه دست یافته است.

صادرات طلای سرخ

بیشترین سطح کاشت محصول زعفران به شهرستان‎های نطنز، نجف‌ آباد، تیران و کرون، شاهین‌ شهر، اردستان، نائین، کاشان و خور و بیابانک اختصاص دارد.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان اصفهان نیز در این رابطه در گفت و گو با بازار با بیان اینکه سطح زیرکشت این محصول نسبت به سال مشابه ۱۰ درصد افزایش داشته است، تصریح می کند: زعفران تولید شده در استان توسط شرکت‎های مخصوص جمع ‎آوری شده که بیشترین میزان آن به کشورهای خارجی صادر می‎ شود.

احمد رضا رئیس زاده می افزاید: بهترین و صحیح ترین الگوی کشت الگویی است که کشاورزان در هر منطقه از دنیا با توجه به طبیعت آن منطقه انجام می‌ دهند و مناطقی از استان می تواند برای کشت زعفران بسیار مفید باشد. در این رابطه جهاد کشاورزی آموزش های لازم را برای توسعه این محصول به کشاورزان می دهد و آن را به سمت کشت های این چنینی هدایت می کند چرا که زعفران می تواند در اصفهان به جای برنج و بادام که نیاز آبی زیادی نسبت به زعفران دارند کشت شود.

وی می افزاید: در چند سال گذشته کشاورزانی که به ویژه منابع آبی محدود دارند از کشت‌ های جایگزین و کم آب بر مانند زعفران، گل محمدی، زرشک و پسته استقبال خوبی کرده‌ اند.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به اینکه روند پرداخت تسهیلات دولتی طی چند سال اخیر برای توسعه کشت گیاهان دارویی مطلوب بوده است؛ تصریح کرد: اینکه دولت تسهیلات کم بهره را برای تولید گیاهان دارویی در اختیار کشاورزان بگذارد می تواند نویدی باشد برای توسعه بیشتر کشت این گیاهان و به خصوص زعفران که دارای ارزش افزوده بالایی است.

استان اصفهان از گذشته های بسیار دور و در طول قرن های گذشته به کاشت زعفران معروف بوده است، گیاهی که بسیار مناسب شرایط کنونی نصف جهان است اما متاسفانه با بی توجهی مسئولان و به ویژه با توجه به کاشت دیگر محصولات در استان در طول زمان، کشت آن در روستاهای مختلف به فراموشی رفته است. به گفته کارشناسان زعفران اصفهان در برخی روستاها به دلیل وضعیت آب و هوایی مناسب حتی از خراسان نیز مرغوب تر است اما عدم حمایت کافی از این کشت موجب شده تا با وجود احیای این محصول در طول سالهای گذشته، بازهم سطح زیرکشت این محصول پایین تر از سایر استانها باشد. در این راستا ضروری است نهادهای مرتبط درباره توسعه کاشت این محصول به ویژه در شرایط فعلی خشکی زاینده رود و کمبود آب برای کشاورزی سنتی چاره ای عاجل بیاندیشند.