بازار؛ گروه استان ها: در حالی که راه‌آهن کشور را باید متولی تأمین واگن‌های صادراتی دانست اما از سال ۱۳۹۷ تهیه واگن‌های صادراتی به بخش خصوصی واگذار شد و به اعتقاد منتقدین، عملاً راه‌آهن از وظیفه حاکمیتی خود شانه خالی کرد و تنها صدور مجوز را بر عهده گرفت. لذا چرخه و بازاری جدید برای اجاره واگن‌های صادراتی دایر شد که تا پیش از این وجود نداشت.
تبانی دلال های ایرانی و کشورهای آسیای میانه سبب شده تا قیمت واگن‌های صادراتی دل بخواهی تعیین شود و لذا این موضوع تأثیر منفی بر هزینه تمام شده کالاهای صادراتی خراسان رضوی داشته است.
بسیاری از صادرکنندگان که برای تامین واگن هم چنان با مشکل جدی روبرو هستند اذعان می کنند: متاسفانه هیچ تناسبی بین نیاز صادرکنندگان با نوع واگن و هم چنین قیمت حمل وجود ندارد. به طور مثال درحالی که صادرات میل‌گرد واگن روباز نیاز دارد اما تأمین کنندگان، واگن مسقف وارد می‌کنند و به هر ترتیبی هزینه حمل بار را افزایش می دهند و این موضوع در نهایت به ضرر تولید کننده و صادرکننده ایرانی تمام می شود.
در حال حاضر تاجران برای صادر کردن و ترانزیت کالای خود به کشورهای آسیای مرکزی باید به یک شرکت خصوصی درخواست بدهند تا واگن را از طرف ترکمنستانی تأمین کند که این فرایند به ایجاد بازار غیررسمی و بازار سیاه تبدیل کرده است که قیمت واگن‌ها به مشکلی جدید برای صادرکننده تبدیل‌شده است.
بنا بر اظهارات فعالان تجاری و صادرکنندگان بیشترین مشکل در حوزه صادرات ریلی به بی‌نظمی و سودجویی شرکت‌های خصوصی در خصوص دریافت هزینه واگن ارتباط دارد.
آن ها می گویند: متأسفانه آزادسازی واگن‌ها و واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی موجب شده تا دست بسیاری از شرکت‌های خصوصی برای دریافت اجاره و هم‌چنین دلالی باز شود و لذا این موضوع درنهایت به گرانی و افزایش اجاره واگن‌ها منجر شده است.
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی: طرح واگذاری تامین واگن به بخش خصوصی اگر چه با موافقان بسیاری همراه بود اما به دلیل نظارت های ضعیف و عدم شفافیت لازم امروز به یکی از موانع جدی در مسیر صادرات تبدیل شده است
در همین حال برخی از این شرکت‌ها با هماهنگی هایی که با شرکت‌های ترکمنستانی دارند، افزایش زیادی در هزینه‌های تأمین واگن در مقاطعی که تقاضا بیشتر می‌شود، می‌دهند.
مسیر ریلی دیگر ارزان نیست
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی در این رابطه به بازار می‌گوید: طرح واگذاری تامین واگن به بخش خصوصی اگر چه با موافقان بسیاری همراه بود اما به دلیل نظارت های ضعیف و عدم شفافیت لازم امروز به یکی از موانع جدی در مسیر صادرات تبدیل شده است.
محمدحسین روشنک با تاکید بر اینکه حمل و نقل ریلی یکی از مقرون به صرفه ترین مسیر ها برای کالاهای صادراتی است اذعان می کند: متاسفانه هرج و مرج در حوزه قیمت گذاری و جولان دلالان موجب شده تا هزینه صادرات ریلی برای صادرکنندگان گزاف تمام شود.
وی با اشاره به این موضوع که برخی شرکت‌های تأمین واگن به ازای هر واگن ۳ تا ۴ هزار دلار از صادر کننده طلب می کنند اذعان می کند: این هزینه به غیر از هزینه‌هایی است که براساس مسافت جابه جایی بار باید صادرکنندگان پرداخت کنند.
روشنک هم چنین به این موضوع اشاره می کند که دریافت این مبالغ غیررسمی بوده و در هیچ جایی نیز ثبت نمی‌شود!
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی توضیح می‌دهد: چهار سال پیش عده‌ای از تاجران یک درخواست«ناشیانه» به وزارت راه و شهرسازی دادند که واگن‌های صادراتی آزادسازی شود لذا این افراد اکنون خود واگن اجاره می‌دهند، اما مسئله اینجاست که راه‌آهن بودجه واگن‌ها را از دولت می‌گیرد، اما در تأمین واگن‌ها مسئولیتی متقبل نمی‌شود و وزارت راه نیز از این درخواست ناشیانه، سوءاستفاده کرد.
وی بیان می‌کند: در آن زمان راه آهن هم از این مسئله استقبال کرد، چرا که وظیفه‌ای را که برای آن بودجه دریافت می‌کند، به بخش خصوصی واگذار کرد از این رو ریشه مشکل دریافت هزینه‌های غیررسمی نجومی از صادرکنندگان استان به همین واگذاری برمی گردد.
وی تاکید می کند: البته این مسئله به منزله نفی مسئولیت وزارت راه وشهرسازی و راه آهن در این حوزه نیست و آن‌ها هم باید به طور جدی به بحث هزینه‌های گزاف تأمین واگن‌های صادراتی ورود کنند.
دغدغه ناتمام
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: امروز افرادی خارج از کشور در حال تصمیم گیری برای واگن‌های صادراتی ما هستند که دود این مسئله به چشم صادرات کشور می‌رود.
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی: افزایش قیمت واگن هزینه تمام شده کالاهای ایرانی در کشورهای صادراتی را افزایش می‌یابد و لذا در چنین شرایطی قدرت رقابت کالاهای داخلی کاهش می‌یابد و این موضوع در نهایت به ضرر تولید کننده تمام می شود
وی با اشاره به این موضوع که مشکل کمبود واگن برای حمل کالای صادراتی هنوز وجود داشته و این دغدغه برای صادرکنندگان از بین نرفته است بیان می کند: افزایش قیمت واگن هزینه تمام شده کالاهای ایرانی در کشورهای صادراتی را افزایش می‌یابد و لذا در چنین شرایطی قدرت رقابت کالاهای داخلی کاهش می‌یابد و این موضوع در نهایت به ضرر تولید کننده تمام می شود.
روشنک اذعان می کند: با وجود اینکه تجربه تأمین واگن توسط بخش دولتی و خصوصی را داریم، اما متأسفانه هیچ کدام موفقیت آمیز نبوده اند و باید اعتراف کرد متأسفانه ذی نفعان بخش خصوصی و دولتی در سیستم نفوذ کرده و اجازه اصلاح وضعیت تأمین واگن‌ها را نمی‌دهند.
وعده مسئولان
حل مشکل واگن برای صادرات و دلالی در این حوزه موضوع تازه ای نیست.به گزارش خبرنگار بازار؛ پیش از این در آذرماه سال گذشته معاون امور هماهنگی اقتصادی استانداری خراسان رضوی، در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به مشکلات صادرکنندگان درباره هزینه واگن‌های صادراتی گفت که بخش خصوصی هزینه کرایه واگن را تا ۳ هزار و ۵۰۰ دلار به مقاصد نزدیک افزایش داده است در حالی که این رقم باید چیزی حدود ۸۰۰ دلار باشد.
ابوالفضل چمندی به رسانه ها گفت: این رقم برای مقاصد دورتر مثل قرقیزستان نیز این رقم تا ۸ هزار دلار افزایش قیمت داده شده و مافیای خاصی را در این کار ایجاد کرده است.
او در این نشست اعلام کرد که تا دو هفته آینده این اوضاع را سروسامان خواهد داد. اکنون از آن نشست تاکنون بیش از شش ماه گذشته است و همین موضوع بهانه‌ای شد تا مسئله هزینه‌های گزاف کرایه واگن‌های صادراتی را از معاون اقتصادی استاندار خراسان رضوی جویا شویم.
پیگیری مشکل تأمین واگن
معاون امور هماهنگی اقتصادی استانداری خراسان رضوی در پاسخ به اینکه چگونه می توان مشکل هزینه‌های گزاف تأمین واگن‌های صادراتی را حل کرد اذعان می کند: متاسفانه از آن جا که تأمین واگن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده لذا بیشترین مشکلاتی که امروز از طرف بازرگانان مطرح می شود مربوط به همین بخش خصوصی است.
وی در پاسخ به اینکه چرا مسئولیت واگذاری و تامین واگن ها را به راآهن ازگردانده نیم شود تا دست دلالان کوتاه شود نیز اظهار کرد: باتوجه به واگذاری این موضوع به بخش خصوصی لذا در حال حاضر با موانع قانونی روبه رو هستیم اما این موضوع دلالی نمی شود که نسبت به رفع مشکلات صادرکنندگان در خصوص تأمین واگن بی تفاوت باشیم.
نظر شما