بازار؛ گروه بین الملل: شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در اوایل ماه دسامبر برای یک سفر دولتی بسیار تبلیغاتی به دعوت سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان سعودی به ریاض سفر کرد. شی در این سفر همچنین در دو نشست با سران کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای عربی شرکت کرد. در آن دیدار، پادشاهی به حلقه داخلی متحدان چین معرفی شد و این امر به جلب اعتماد رهبران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نسبت به شی، به ویژه از طریق بیانیه مشترکی که منافع مشترک آنها را به رسمیت می شناخت، کمک کرد.
پکن برخلاف رقیب جهانی خود، واشنگتن، تاکنون از ایفای هرگونه نقش امنیتی فعال در غرب آسیا اجتناب کرده است. اما تلاش‌های اخیر این کشور احتمالاً ارتباط چین را در منطقه در مجموعه‌ای از بخش‌های دیگر افزایش می‌دهد.
پیوندهای عربستان و چین
سفر سال گذشته شی به منظور آغاز روابط کاری نزدیکتر بین پکن و ریاض عمل کرده است. عربستان سعودی بزرگترین کشور عربی خلیج فارس است و گره مهمی از ابتکار کمربند_جاده؛ یک پروژه زیرساختی به رهبری چین که آسیا را به اروپا متصل می کند، خواهد بود. چین از سال ۲۰۱۶ یک مشارکت استراتژیک جامع با عربستان داشته است، اما روابط دوجانبه در حال حاضر به احتمال زیاد بیشتر رشد خواهد کرد.
در جریان آن سفر دولتی شی، چین بیش از ۴۰ قرارداد را با عربستان سعودی نهایی کرد که بخش‌های آب و هوا، فناوری و انرژی را پوشش می‌داد. خالد الفالح، وزیر سرمایه گذاری عربستان سعودی، در آن زمان گفت که این توافقنامه ها به افزایش سرعت همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری بین دو کشور کمک می کند؛ در حالی که در همان حال، رئیس جمهور چین از دوران جدید در روابط میان دو کشور خبر داد.
این قراردادها به چین کمک می کند تا خود را از تنش با ایالات متحده دور نگه دارد و منافع ژئوپلیتیکی خود را ارتقا دهد. اگرچه اکثر ارزهای عربی خلیج فارس به دلار آمریکا متصل هستند، ریاض احتمالاً برای معاملات انرژی به معامله با یوان چین با پکن روی خواهد آورد. علاوه بر این، عربستان سعودی پس از اجلاس بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن حمایت صریح از اصل قاطعانه «چین واحد» ، که تاکید می‌کند تایوان قلمرو چین است، ابراز کرد.
همانطور که مقامات سعودی خاطرنشان کره ادند، برنامه توسعه چشم انداز ۲۰۳۰ پادشاهی و یک کمربند_یک جاده چین نیز به طور طبیعی مکمل یکدیگر هستند و هدف هر دو تقویت پیوندهای تجاری، افزودن زیرساخت ها و تسهیلات لجستیکی در تلاش برای پیشبرد رشد اقتصادی است
همانطور که مقامات سعودی خاطرنشان کرده اند، برنامه توسعه چشم انداز ۲۰۳۰ پادشاهی و یک کمربند_یک جاده چین نیز به طور طبیعی مکمل یکدیگر هستند. هدف هر دو تقویت پیوندهای تجاری، افزودن زیرساخت ها و تسهیلات لجستیکی در تلاش برای پیشبرد رشد اقتصادی است.
کمربند_یک جاده گزینه جذابی برای ارائه فرصتی به ریاض برای تنوع بخشیدن به اقتصاد متکی به نفت است
به این ترتیب، کمربند_یک جاده گزینه جذابی برای ارائه فرصتی به ریاض برای تنوع بخشیدن به اقتصاد متکی به نفت است.
روابط شورای همکاری خلیج فارس و چین
فراتر از عربستان سعودی، مقامات چینی در سفر تاریخی خود به ریاض بر سایر کشورهای عربی خلیج فارس نیز تمرکز کردند. پس از نشست چین و شورای همکاری خلیج فارس در دسامبر گذشته، شی مواضع سنتی بی طرف چین را کنار گذاشت و بیانیه ای مشترک با بلوک عرب منتشر کرد. این بیانیه به ویژه اهداف اصلی امنیتی و سیاست خارجی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از جمله در مورد یمن و اختلافات ارضی با ایران را تأیید کرد.
در نتیجه، رئیس جمهور چین موفق شد رهبران شورای همکاری خلیج فارس را نسبت به برنامه‌های چین مشتاق‌تر کند، در حالی که به طور قابل توجهی، برخی از توافقات منعقد شده در ریاض شامل ارائه تسهیلات بدهی و بودجه توسعه برای کشورهای زیر چتر کمربند_جاده بود.
از طرفی، سایت خبری امواج میدیا گزارش داد که دیگر شریک کلیدی چین در غرب آسیا_ایران_به شدت به بیانیه مشترک چین و شورای همکاری خلیج فارس واکنش نشان داد.
بر همین اساس، پکن از آن زمان در تلاش است تا روابط خود را با تهران مستحکم کند و نشان دهد که جمهوری اسلامی را به عنوان شریک اصلی کمربند_جاده و همچنین شریک سیاسی خود می داند. در ۳۱ دسامبر، اولین کشتی باری از چین در بندر چابهار در جنوب شرق ایران پهلو گرفت.
پیش از این، کشتی‌های بزرگ قبل از اینکه با کشتی‌های کوچکتر به چابهار منتقل شوند، مجبور بودند محموله‌های خود را در جای دیگری تخلیه کنند. همزمان، پکن در ۲۱ دسامبر، کنسولگری خود را در بندرعباس، یکی دیگر از شهرهای بندری مهم در جنوب ایران افتتاح کرد.
تأثیر گسترده تر در غرب آسیا
ارتقاء همکاری اقتصادی اعراب و چین همچنین به سایر شرکای پکن در منطقه، به ویژه اسلام آباد و کابل، سود خواهد رساند. گفتگوهای دوجانبه عربستان و چین درباره کریدور اقتصادی چین_پاکستان (سی پک)، که در سال ۲۰۱۳ آغاز شد و کریدور شاخص یک کمربند_یک جاده را تشکیل می دهد، مورد بحث قرار گرفت.
جهش سرمایه گذاری در سی پک احتمالاً ادامه دار خواهد بود، زیرا پادشاهی به دنبال مشارکت فعالانه در برنامه توسعه چین است
در همین راستا، جهش سرمایه گذاری در سی پک احتمالاً ادامه دار خواهد بود، زیرا پادشاهی به دنبال مشارکت فعالانه در برنامه توسعه چین است. پاکستان باید از مشوق ها و افزایش توجه چین و عربستان سعودی بهره مند شود. سفیر سابق پاکستان در چین نیز اعلام کرده که عربستان سعودی علاقه مند است تا با سرمایه گذاری هنگفت در کریدور سی پک، عضوی از این پروژه شود و همچنین به یک کمربند_یک جاده علاقه مند است. وی همچنین خاطرنشان کرده که سفر دولتی شی به پادشاهی این پویایی ها را تسهیل می کند زیرا چین آغازگر اصلی هر دو پروژه بزرگ است.
تکمیل سی پک و قابل اجرا کردن آن برای برنامه های کلی چین بسیار مهم است. از میان شش کریدور اقتصادی یک کمربند_یک جاده، این اولین کریدور نزدیک به اتمام است. این پروژه که در یک مکان ارزشمند ژئو استراتژیک قرار دارد، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. عربستان سعودی می تواند نقشی اساسی در کمک به تکمیل سی پک ایفا کند و بدین ترتیب به شهرت عمومی کمربند_جاده مشروعیت بخشد.
در این زمینه، لازم به ذکر است که عربستان سعودی و امارات قبلاً تمایل خود را برای سرمایه گذاری در سی پک ابراز کرده بودند. در حقیقت، ریاض قصد داشت یک پالایشگاه نفت ۱۰ میلیارد دلاری در بندر گوادر راه اندازی کند. این پروژه تا حدی از بین رفت زیرا اسلام آباد نتوانست نقشه راه یا جدول زمانی خاصی برای جذب سرمایه گذاران خارجی ارائه دهد.
اما مناطق ویژه اقتصادی برنامه ریزی شده تحت سی پک می تواند توجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را در میان تشویق چین به خود جلب کند. نهایی شدن این پروژه همچنین می تواند به افغانستان کمک کند.
اولین یادداشت تفاهم در مورد یک کمربند_جاده بین پکن و کابل در سال ۲۰۱۶ امضا شد. وانگ یی، وزیر امور خارجه وقت چین در سال ۲۰۱۸ گفت: چین و پاکستان مایلند به افغانستان بر اساس اصول برد_برد و متقابل سودمند نگاه کنند و از ابزار مناسب برای گسترش سی پک به افغانستان استفاده کنند. محیط امنیتی تخریب شده در افغانستان به این معنی است که هنوز هیچ چیز اساسی محقق نشده است.
چین توسعه سی پک را به سمت شمال به سمت آسیای مرکزی در نظر گرفته است و در نتیجه یک مسیر تجاری سنتی را بازسازی می کند. طولانی کردن کریدور در واقع می تواند افغانستان محصور در خشکی را با فراهم کردن دسترسی به بندر گوادر پاکستان باز کند. علاوه بر این، سرمایه گذاری مالی و دیپلماتیک خلیج فارس در سی پک یک کاتالیزور حیاتی برای چنین طرح هایی خواهد بود.
نگرش چند قطبی
تحولاتی مانند سفر شی جین پینگ به پادشاهی عربستان می تواند نشان دهنده یک روند منطقه ای به سمت چند قطبی باشد که بر غرب آسیا و فراتر از آن تأثیرگذار خواهد بود. برخی از کارشناسان می گویند: ایالات متحده از زمان دولت پیشین دونالد ترامپ نشان داده است که مایل است در غرب آسیا یک گام به عقب بردارد. شورای همکاری خلیج فارس این موضوع را احساس و درونی کرده و بنابراین درهای خود را به روی چین گشوده است.
در عین حال، بررسی بی طرفی به روابط عربستان سعودی با ایالات متحده، یک شریک دفاعی ضروری برای ریاض، آسیب جدی وارد نکرده است. در عوض، در اواخر دسامبر و پس از سفر شی جین پینگ، مقامات آمریکایی گفتند که در حال کار روی برنامه‌های نظامی استراتژیک بلندمدت با پادشاهی هستند.
برای چین، سفر ماه دسامبر به امنیت برنامه های توسعه آن از جمله حمایت شورای همکاری خلیج فارس از ابتکاراتش، کمک کرد. برای کشورهای عربی خلیج فارس و به ویژه عربستان سعودی، اجلاس سران نشان داد که می توانند منافع و مشارکت های متعدد را متعادل سازند.
نظر شما